غلو در شعر و مداحی اهل البیت علیهم السلام
غلو در شعر و مداحی اهل البیت
لطفا درباره غلو در مداحی توضیح دهید؟
پاسخ: پيرامون برخي آسيب هايي كه متأسفانه برخي مداحان را تهديد كرده و مي نمايد نكاتي بيان مي شود: مداحي و روضه خواني هنري اسلامي و مقدس است كه از جايگاه ويژه اي برخوردار است. مداحي و مجالس ذكر عاملي است براي پيوند مردم با مكتب اهل بيت(ع) و زمينه اي است براي آشنايي بيشتر با اهداف و روش زندگي آن بزرگواران از اين رو هر آهنگ و شعر و سرودي مناسب اين مجالس نيست و ممكن است سبب دور شدن از اهداف اصلي آن شود، نه تنها سبب آگاهي و هدايت نيست بلكه عاملي براي انحراف و كجروي است. متأسفانه در چند سال اخير شاهد برپايي مجالسي هستيم كه از آهنگ و اشعار و الفاظي استفاده مي شود كه مناسب اين گونه مجالس نيست و اين امر موجب ناراحتي و اعتراض مراجع عظام تقليد شده است.
حضرت آيت الله مكارم شيرازي فرمودند:
«عده اي در عصر و زمان ما پيدا شده اند كه به نام اهل بيت(ع) كارهاي خلاف شرع مي كنند مثلا موسيقي هاي لهوي به كار مي برند همچنين اخيرا عده اي غلات از ناحيه مداحان بي سواد و غير متعهد پيدا شده است و در مورد ائمه و امام زمان(عج) و حضرت زينب(س) غلو مي كنند كه ظاهرالفساد است. زمان گذشته غلو يك اشكال داشت ولي امروزه علاوه بر غلو به مذهب هم ضربه مي زند و دست آويزي براي دشمن است همان گونه كه بايد مراقب دشمن بود بايد مراقب دوستان نادان هم باشيم و آنها را هدايت كنيم تا كار به غلو نكشد كه موجب فساد مي شود»(1).
در استفتائي كه در اين زمينه مطرح شده آمده است برخي از ذاكران در مدايح اهل بيت تعبيراتي مانند «مست مستم من هر چه بادا باد علي پرستم من» يا «همچو مادرت زهراء مادرت از همه خوشگلتر است»، «رقاصم و رقاصم عاشق عباسم» يا «لا اله الا فاطمه، لا اله الا زينب» و … را به كار مي برند كه به نظر مي رسد با شأن اهل بيت(ع) منافات دارد به كار بردن اين الفاظ چه صورتي دارد؟
در پاسخ مراجع عظام چنين فرمودند:
– مقام معظم رهبري: معلوم نيست ظاهر اين الفاظ مرادشان باشد و در هر صورت الفاظ خوب و اشعار بهتر فراوان است آنها را بخوانند.
– حضرت آيت الله فاضل لنكراني: نبايد مسائلي كه خلاف شأن ائمه اطهار است و موجب هتك حرمت آنان مي شود بيان شود.
– حضرت آيت الله صافي گلپايگاني: بايد در مدايح اهل بيت از بهترين و رساترين مدايح كه مشتمل بر مضامين صحيح و اقتباس از آيات و احاديث و نكات شعري اديبانه و دور از غلو است استفاده شود.
– حضرت آيت الله بهجت: البته با الفاظي كه در شأن آن بزرگواران نيست نبايد مدح كنند.
– حضرت آيت الله تبريزي: به كار بردن تعبيراتي كه در بين مردم سبك محسوب مي شود در مورد ائمه معصومين اشكال دارد.
– حضرت آيت الله مكارم شيرازي: اين گونه تعبيرات مناسب نيست هيچ كس حق ندارد كلمات كفر آميز را در مراسم اهل بيت(ع) يا غير آن به زبان بياورد(2).
در زمينه آهنگ نيز در صورتي كه آهنگ لهوي و مطرب باشد تفاوتي بين مجالس اهل بيت(ع) و ديگر مجالس نيست. مقام معظم رهبري در اين مورد به مداحان فرمودند: «هر آهنگ و آوازي به درد شما نمي خورد، آهنگ و آواز خاصي به درد شما مي خورد»(3).
شاید این مطالب را هم بپسندید:
بنابراين اشكال علماء به آهنگ ها و اشعار و الفاظي است كه مناسب اين مجالس نيست و زمينه انحراف كجروي در اين مجالس را ايجاد مي نمايد علاوه بر اين كه دستاويزي براي دشمنان و مخالفان در زشت جلوه دادن مذهب تشيع مي شود گرايش جوانان به اين مجالس نيز اگر به شكل صحيح و منطقي باشد قابل قبول است اما اگر با آهنگ نامناسب و يا اشعار و الفاظ غير صحيح همراه باشد در حقيقت جوانان را جذب آن آهنگ و يا اشعار نموده ايم نه جذب فرهنگ و مكتب اهل بيت(ع). البته اين به معناي استفاده نكردن از روش هاي جذاب و نو نيست بلكه به معناي رعايت و توجه به معيارهاي اسلامي و هدايت و راهنمايي و جهت دهي صحيح جوانان است كه به يقين گرايش و توجه جوانان را به همراه خواهد داشت كما اين كه شاهد آن هستيم.
- پي نوشت ها:
1. درس خارج فقه حضرت آيت الله مكارم شيرازي، 8/7/83.
2. سايت نشريه هيئت، استفتاآت، سؤال 47.
3. حديث ولايت، ج 6، ص 150. / پرسمان.
حضرت آیت الله مکارم شیرازی
سؤال 95. آیا انعکاس بیش از حدّ مظلومیّت امام حسین(علیه السلام)و یارانش صحیح است؟
جواب: به یقین قربانگاه عاشورا یک صحنه غم انگیز و گریه خیز بود; ولى هرگز نباید روح حماسى آن را در کنار بیان مظلومیّت آن بزرگواران فراموش کرد. بلکه شاعران باید ضمن اشعار سوگوارى جنبه هاى حماسى عاشورا را به نظم کشند، همان گونه که در قرون اخیر توجّه شایانى به آن امر شده است و خطبا و مدّاحان به آن اهمیّت مى دهند.
سؤال 96. اخیراً در بعضى مجامع و هیئت هاى مذهبى تهران اشعارى سروده و خوانده مى شود که در ضمن آن، لفظ جلاله «الله» را به ذوات مقدّسه معصومین و مانند آن بزرگواران نسبت مى دهند. مثلاً گفته مى شود من على اللّهى ام، یا من حسین اللّهى ام و یا زینب اللّهى ام. آیا بیان این گونه اشعار، جواز شرعى دارد؟
جواب: این تعبیرات مناسب افراد معتقد به مکتب معصومین(علیهم السلام)نیست و لازم است به این اشخاص تذکّر داده شود و آنها را از این کار نهى کرد. و براى بزرگداشت مقام آن بزرگواران راههاى خوب و سنجیده و معقول وجود دارد که نیازى به این حرف ها ندارد.
- استفتائات آیت الله مکارم شیرازی.
لینک کوتاه مطلب:
- سبک و اشعار مداحی شرعا چگونه باید باشد
- استفاده غیر سادات از شال سبز سیدی
- بلند گریه کردن در مجلس عزا و هیئت
- حکم روزه روز عاشورا از نظر مراجع
- حکم سینه زدن و زنجیر زنی
- حکم علم کشی در عزاداری چیست
- حکم نی زدن در هیئت و مراسم عزاداری
استفاده غیر سادات از شال سبز سیدی استفاده غیر سادات از شال سبز سیدی استفاده غیر سادات از شال سبز سیدی
