عید نوروز از نظر اسلام + نظر مراجع
فهرست این نوشتار:
در این که اسلام در برابر عید نوروز چه موضعى دارد، میان صاحب نظران گفتگوست. از برخى روایات اهمّیّت این روز به عنوان یکى از روزهاى نجات امّت ها استفاده مى شود.
مرحوم «علاّمه مجلسى» در کتاب «زادالمعاد» مى گوید:
به سندهاى معتبر از «معلّى بن خنیس» نقل شده است که در روز «نوروز» به محضر امام صادق(علیه السلام) شرفیاب شدم. حضرت به من فرمود: آیا این روز را مى شناسى؟ گفتم: فدایت شوم! این روزى است که ایرانیان آن را بزرگ مى شمارند، و در این روز براى یکدیگر هدایا مى فرستند. امام(علیه السلام) فرمود: این تعظیم و بزرگداشت، به سبب امورى است که از قدیم بوده است که اکنون تفسیر و شرح آن را براى تو بازگو مى کنم. (به علاوه حوادث مطلوب دیگرى در این روز اتفاق افتاده است).
سپس امام(علیه السلام) به طور مشروح این امور را ذکر کرد; از جمله فرمود: نوروز، روزى است که خداوند متعال، در آن روز، از ارواح بندگانش پیمان گرفت که او را به یگانگى بپرستند و براى او شریکى قرار ندهند، و به پیغمبران و امامان معصوم(علیهم السلام) ایمان آورند.
این روز، روزى است که طوفان حضرت نوح(علیه السلام) فرونشست و کشتى آن حضرت بر کوه «جودى» قرار گرفت.
نوروز روزى است که رسول خدا(صلى الله علیه وآله) بت هاى کافران قریش را در مکّه شکست و پیش از آن حضرت ابراهیم(علیه السلام) نیز، در این روز بتهاى کافران را درهم شکست.
در این روز، رسول خدا(صلى الله علیه وآله) به اصحاب خود امر کرد که با على(علیه السلام) به عنوان امیرمؤمنان بیعت کنند (اشاره به این است که روز عید غدیر مصادف با نوروز بوده است).
نوروز، روزى است که قائم آل محمّد(علیه السلام) ظاهر خواهد شد.
آنگاه فرمود: هیچ روز نوروزى نیست مگر آن که ما در آن روز انتظار فرج مى کشیم; زیرا از روزهاى ما و شیعیان ما است. آن روز را، مردم عجم حفظ کردند و حرمت آن را نگه داشتند، ولى شما مردم عرب آن را ضایع ساختید.(2) (آنگاه امام اعمالى را براى این روز بیان فرمودند که ذکر خواهد شد).
ولى چون شخص «معلّى بن خنیس» از نظر علماى رجال زیر سؤال است تکیه بر این روایت آسان نیست.
امّا با توجه به اینکه، عید نوروز یک عید طبیعى در جهان آفرینش است; فصل زمستان پایان مى گیرد، بهار همراه با حیات طبیعت به فرمان خدا شروع مى شود، شکوفه ها و برگها و گلها بر شاخسار درختان آشکار مى گردد و نشاط و جنبش و حرکت در تمام عالم حیات آغاز مى شود، همگام و همراه شدن با این پدیده عالمِ آفرینش، همگامى با سنّت هاى الهى است.
نکته قابل توجّه این که مراسمى در نوروز میان مردم معمول است و به شکل سنّت ملّى در میان ایرانیان و کشورهاى دیگرى درآمده که قسمت قابل ملاحظه اى از آن، در شمار امورى است که اسلام بر آن، (به صورت کلّى) تأکید نهاده است. مانند: نظافت، خانه تکانى، کمک به ارحام و بستگان و افراد نیازمند و آبرومند براى تهیّه لباس و وسایل اوّلیّه زندگى که در سالهاى اخیر در کشور ما ایران به صورت سنّت «هفته نیکوکارى» درآمده است و بسیار پرثمر و مفید است.
دید و بازدید و صله رحم و ملاقات دوستان و رفع کدورتها و بیرون ریختن غم و اندوهها از دل و آماده شدن براى فعّالیّت هاى مختلف ثمربخش در سال نو، و مانند اینها; این امور و مانند آن جنبه هاى مثبت مراسم نوروزى است.
ولى گاه پاره اى از آداب و رسوم شرک آلود، یا گناه آلود دیده مى شود که افراد باایمان و خردمند باید آنها را ترک گویند، مانند آتش افروختن در شب چهارشنبه آخر سال (به نام چهارشنبه سورى) و دست زدن به
کارهاى خطرناکى که همه سال ضایعه هاى زیادى براى جوانان و نوجوانان به بار مى آورد و امثال آن.
در مجموع، عید نوروز و مراسم آن، هم به خاطر بعضى روایات و هم به خاطر آثار مثبتى که دارد، نباید حذف شود، ولى باید بعضى از مراسم منفى و ناپسندِ آن را کنار گذاشت. این است روش اولوالالباب و صاحبان اندیشه!
اَللّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّد وَآلِ مُحَمَّد الاَْوْصِیآءِ الْمَرْضِیِّینَ، وَعَلى جَمِیعِ اَنْبِیآئِکَ وَرُسُلِکَ بِاَفْضَلِ صَلَواتِکَ،
خدایا درود فرست بر محمّد و آل محمّد آن اوصیاى پسندیده و بر همه پیمبران و رسولانت به بهترین درودها
وَبارِکْ عَلَیْهِمْ بِاَفْضَلِ بَرَکاتِکَ، وَصَلِّ عَلى اَرْواحِهِمْ وَاَجْسادِهِمْ،
و برکت ده بر ایشان به بهترین برکتهایت و درود فرست بر ارواح و اجسادشان
اَللّـهُمَّ بارِکْ عَلى مُحَمَّد وَآلِ مُحَمَّد، وَبارِکْ لَنا فى یَوْمِنا هذَا، اَلَّذى فَضَّلْتَهُ وَکَرَّمْتَهُ وَشَرَّفْتَهُ وَعَظَّمْتَ خَطَرَهُ،
خدایا برکت ده بر محمّد و آل محمّد و برکت ده به ما در این روز که آن را برترى داده و گرامیش کرده و شرافتش دادى و مقامش را بزرگ کردى
اَللّـهُمَّ بارِکْ لى فیـما اَنْعَمْتَ بِهِ عَلَىَّ، حَتّى لا اَشْکُرَ اَحَداً غَیْرَکَ، وَوَسِّعْ عَلَىَّ فى رِزْقِى، یا ذَا الْجَلالِ وَالاِْکْرامِ،
خدایا برکت ده به من در آنچه به من تفضل کرده اى بد انسان که هیچ کس را جز تو سپاس نگذارم و روزیم را وسیع گردان اى صاحب جلالت و بزرگوارى
اَللّهُمَّ ما غابَ عَنّى فَلا یَغیبَنَّ عَنّى عَوْنُکَ وَحِفْظُکَ، وَما فَقَدْتُ مِنْ شَىْء، فَلا تُفْقِدْنِى عَوْنَکَ عَلَیْهِ،
خدایا هر چه از من پنهان شده مبادا کمک و نگهدارى تو از من پنهان شود و هر چه را گم کرده ام مبادا یارى خویش را بر آن از من گم کنى
حَتّى لا اَتَکَلَّفَ ما لا اَحْتاجُ اِلَیْهِ، یا ذَاالْجَلالِ وَالاِْکْرامِ.(1)
تا خود را به زحمت نیندازم درباره آنچه را بدان نیازمند نیستم اى صاحب جلالت و بزرگوارى.
همچنین در برخى از کتب وارد شده است که در وقت تحویل سال این دعا را که مضمون خوب و سازنده اى دارد، بخوانند:
یا مُقَلِّبَ الْقُلُوبِ وَالاَْبْصارِ، یا مُدَبِّرَ اللَّیْلِ وَالنَّهارِ، یا مُحَوِّلَ الْحَوْلِ وَالاَْحْوالِ، حَوِّلْ حالَنا إلى اَحْسَنِ الْحالِ.(2)
اى کسى که تحوّل دل ها و گردش چشم ها در دست توست. اى تدبیر کننده شب و روز و اى تغییر دهنده سال و حال; حال ما را به بهترین حال، تغییر ده!
مرحوم «علاّمه مجلسى» مى افزاید: بعضى روایت کرده اند که این دعا را نیز، در روز نوروز، به عدد ایّام سال بخواند:
اَللّهُمَّ هذِهِ سَنَةٌ جَدیدَةٌ، و اَنْتَ مَلِکُ قَدیم، اَسْألُکَ خَیْرَها وَخَیْرَ ما فیها،
خداوندا! این سال نوى است و تو سلطان قدیمى; از تو خیر آن و خیر آنچه در آن است را مى خواهم
وَ أَعُوذُ بِکَ مِنْ شَرِّها وَشَرِّ ما فیها، وَاَسْتَکْفیکَ مَؤُونَتَها وَشُغْلَها، یا ذَاالْجَلالِ وَالاِْکْرامِ.(3)
و به تو از شرّ آن و شرّ آنچه در آن است، پناه مى برم و حلّ مشکلات آن را از تو مى خواهم اى ذوالجلال و الاکرام.
البتّه اگر نتواند به این مقدار بخواند به هر مقدار که بتواند به قصد قربت مطلقه بخواند، خوب است.
همچنین مى توان دعایى که در اوّل ماه رمضان (صفحه 775) نقل شده است را، در اوّل سال شمسى به قصد قربت مطلقه خواند.
مفاتیح نوین، آیت الله مکارم شیرازی.
مطابق نظر آيت الله خامنه اي
سوال: نظر حضرت‌عالی راجع به عید نوروز چیست؟ آیا همانند عیدهایی که مسلمانان آنها را جدی میگیرند مثل عید فطر و قربان، از نظر شرعی ثابت شده است یا اینکه فقط روز مبارکی محسوب می‌شود مثل روز جمعه و مناسبت‌های دیگر؟
جواب. هرچند نصّ معتبری مبنی بر اینکه عید نوروز از اعیاد دینی یا ایام مبارک شرعی باشد، وارد نشده است، ولی جشن گرفتن و دید و بازدید در آن روز، اشکال ندارد، بلکه از این جهت که صله رحم میباشد مستحسن است. اجوبة الاستفتائات، سوال ۱۴۶۶
طبق نظر حضرت آقا آیا پهن کردن و چیدن سفره ی هفت سین در نوروز جزء خرافات شمرده می شود و حرام است یا خیر؟
ج: فی نفسه اشکال ندارد هر چند اینگونه امورجنبه مذهبی ندارد.
آیا انجام مراسم روز سیزدهم فروردین ( سیزده بدر) اشکال دارد؟
ج : فی نفسه حرام نیست؛ هر چند چنین چیزی مبنای شرعی ندارد.
منبع: سایت هدانا برگرفته از استفتائات حضرت آیت الله العظمی خامنه ای.
یک نکته اساسی در نوروز هست که در روایات ما به آن توجّه شده است… نوروز، یعنی روز نو. در روایات ما – به خصوص همان روایت معروفِ «معلّی بن خنیس» – به این نکته توجّه شده است. معلّی بن خنیس که یکی از رُوات برجسته اصحاب است و به نظر ما «ثقه» است، جزو شخصیتهای برجسته و صاحب راز خاندان پیغمبر محسوب می‌شود. او در کنار امام صادق علیه‌السّلام زندگی خود را گذرانده و بعد هم به شهادت رسیده است.
معلّی بن خنیس – با این خصوصیات – خدمت حضرت می‌رود؛ اتفاقاً روز «نوروز» بوده است – در تعبیرات عربی، «نوروز» را تعریب می‌کنند و «نیروز» می‌گویند حضرت به او می‌فرمایند : «أتدری ماالنیروز؟» آیا می‌دانی نوروز چیست؟
بعضی خیال می‌کنند که حضرت در این روایت، تاریخ بیان کرده است! که در این روز، هبوط آدم اتّفاق افتاد، قضیه نوح اتّفاق افتاد، ولایت امیرالمؤمنین علیه‌السّلام اتّفاق افتاد و چه و چه. برداشت من از این روایت، این نیست. من این طور می‌فهمم که حضرت، «روز نو» را معنا می‌کنند. منظور این است: امروز را که مردم، «نوروز» گذاشته‌‌‌اند، یعنی روزِ نو! روزِ نو یعنی چه؟ همه روزهای خدا مثل هم است؛ کدام روز می‌تواند «نو» باشد؟
شرط دارد. روزی که در آن اتّفاق بزرگی افتاده باشد، نوروز است. روزی که شما در آن بتوانید اتّفاق بزرگی را محقَّق کنید، نوروز است.
پیام رهبری به مناسبت حلول سال نو، 1377/1/1.
از اینجا کلیک کنید و به صورت جامع نظر مقام معظم رهبری درباره عید نوروز را بخوانید.
طبق نظر آيت الله مكارم شيرازي
نظر معظم له در مورد عید نوروز
پرسش : نظر مبارک شما در مورد برپایی مراسم عید نوروز چیست ؟ و از دیدگاه دینی چه جایگاهی دارد ؟
پاسخ : اوّلاً: در برخی روایات نوروز را عید مذهبی دانسته اند که حوادث تاریخی مطلوب و یا پیروزی هایی در آن واقع شده؛ ولی با توجّه به این که اعتبار این روایات ثابت نیست نمی توان نوروز را به عنوان عید مذهبی در نظر گرفت امّا عید ملّی ایرانیان و بعضی کشورهای اسلامی دیگر است. مانند بسیاری از اعیاد که در میان اقوام جهان مرسوم است و بدعت هم محسوب نمی شود. و اساس این عید ملّی آغاز بهار است که تحوّل مهمّی در عالم طبیعت و موجودات به وجود می آید.
شاید این مطالب را هم بپسندید:
ثانیاً: به موازات این عید سنّت های حسنه و کارهای پسندیده ای از جمله دعا و توجّه به خداوند در آغاز سال، صله رحم، کنار گذاشتن کدورتها، نظافت، مسافرت و تجدید قوا برای انجام کار بهتر، کمک به نیازمندان در هفته احسان و مانند آن انجام می شود که آثار مثبتی دارد و از نظر اسلام مطلوب است.
ولی باید از آمیخته شدن این امور مثبت با خرافات و گناهان خودداری کرد؛ از جمله شب چهارشنبه سوری است که هیچ مدرکی برای آن نیست و تفاوتی با سایر چهارشنبه ها ندارد و ضایعات فراوانی هر سال
در آن ایجاد می شود از جمله نقص در بدن یا آسیب رسیدن به بیماران قلبی و عصبی و زنان باردار. که نمی توان این ها را نادیده گرفت و گفت این مراسم جزء آداب نیاکان است، چرا که مصداق سخن مشرکان در آیه شریفه « وَ کَذالِکَ ما اَرْسَلْنا مِنْ قَبْلِکَ فِی قَرْیَهٍ مِنْ نَذِیرٍ اِلّا قالَ مُتْرَفُوها اِنّا وَجَدْنا آباءَنا عَلى اُمَّهٍ وَ اِنّا عَلى آثارِهِمْ مُقْتَدُونَ (الزخرف/23) » خواهد شد.
و پریدن از روی آتش و تبادل سرخی و زردی و امثال آن قطعاً از خرافات می باشد. همچنین روز سیزدهم فروردین که می تواند آثار مثبتی از جمله گردش در طبیعت و دیدن آثار عظیم خلقت خداوند و تفریح سالم داشته باشد و نباید آن را با خرافاتی از جمله نحس دانستن آن و پایمال کردن زراعت مردم به این بهانه و ارتکاب گناهان آلوده کرد.
با توجّه به نکات فوق باید اعتدال را در مورد این عید در نظر گرفت؛ از طرفی نباید آن را به طور کامل نفی کرد زیرا آثار مثبت فراوانی دارد و نه هر چیز را که به نام عید نوروز انجام می شود پذیرفت. «وَ کَذالِکَ جَعَلْناکُمْ اُمَّهً وَسَطاً لِتَکُونُوا شُهَداءَ عَلَى النّاسِ (البقره / 143 ) ».
نوروز از منظر اسلام
پرسش : آیا این درست است که دین اسلام عید نوروز را رد کرده است؟ با توجه به روایت امام موسی کاظم (علیه السلام) چرا باید دین اسلام عید نوروز را رد کند؟ آیا نمی شود ما تمام سنت های کشورمان را که مربوط به زمان هخامنشیان است داشته باشیم و شیعه هم باشیم؟
پاسخ : عید نوروز فرصت مناسبی برای صله رحم و نظافت و امثال آن و تفکر در مورد عظمت خدا در نو شدن طبیعت است ولی اگر به کارهای خرافی نظیر مراسم چهارشنبه سوری و سیزده بدر دچار شود، قطعاً مورد رضایت خداوند نخواهد بود.
اعمال عید نوروز در مفاتیح
پرسش : اعمالی که در مفاتیح تحت عنوان عید نوروز آمده مربوط به کدام تقویم است؟ آیا هر سال نو را در هر فرهنگ شامل می شود (مثلا عید نوروز ایرانیان) یا برای تقویم قمری است؟
پاسخ : خیر، مربوط به عید نوروز (سال شمسی) است.
تایید سنت های حسنه نوروز
پرسش : شنیده بودم که شما گفته اید نوروز بی اساس و سطحی است و مسلمانان را از آن بر حذر داشته اید. می خواستم بدانم که آیا این مطلب صحت دارد و این که نظر شما درباره ی نوروز چیست؟
پاسخ : عید نوروز جنبه های مثبت و منفی متعددی دارد. جنبه های مثبت آن نظافت، صله رحم، کمک به اقشار ضعیف و کم درآمد و مانند آن است و جنبه های منفی آن، مراسم خرافی چهارشنبه سوری، سیزده بدر، تشریفات کمرشکن، چشم و هم چشمی، مسافرت های گناه آلود، شکستن مرز محرمیت ها و امثال آن می باشد.
حال اگر به جنبه های مثبت آن پرداخته شود و از جنبه های منفی آن اجتناب شود طبق روایت حضرت علی علیه السلام که فرمدند ” َ کُلُّ یَوْمٍ لَا یُعْصَى اللَّهُ فِیهِ فَهُوَ یَوْمُ عِیدٍ ” عید نوروز طبیعی، عید تشریعی هم می شود و اگر خدای نکرده بر عکس شود از منظر حضرت علی (علیه السلام) چنین روزی عید نخواهد بود.
سفره هفت سین در نوروز [fusion_builder_container hundred_percent=”yes” overflow=”visible”][fusion_builder_row][fusion_builder_column type=”1_1″ background_position=”left top” background_color=”” border_size=”” border_color=”” border_style=”solid” spacing=”yes” background_image=”” background_repeat=”no-repeat” padding=”” margin_top=”0px” margin_bottom=”0px” class=”” id=”” animation_type=”” animation_speed=”0.3″ animation_direction=”left” hide_on_mobile=”no” center_content=”no” min_height=”none”][مناسبت ملی]
پرسش : نظر معظم له در مورد پهن کردن سفره هفت سین به مناسبت نوروز چیست؟ بنده علاقه یا التزامی به پهن کردن آن ندارم، اما همسرم اصرار دارد در خانه چنین کند. آیا باید از این کار او جلوگیری کنم؟
پاسخ : این مراسم جزءِ تشریفات نوروز است؛ البتّه مدرکى ندارد و ضررى به جایى نمى‌زند، پس استفاده از آن اشکالى ندارد.
فضیلت شرعی نداشتن عید نوروز [مناسبت ملی]
پرسش : من طلبه هستم و با چند نفر دیگر از طلاب در مورد عید نوروز تحقیقاتی انجام داده ایم و طبق گفته علمای رجال و درایه، حدیثی که شیخ طوسی (رحمة الله) در مورد عید نوروز ذکر کرده اند معتبر نمی باشد زیرا اولا خبر واحد است و به حد تواتر نرسیده، ثانیاً منبع آن کتابی قوی نیست چون در کتاب دعاییه ایشان ذکر شده نه در کتاب فقهیه ایشان. در ضمن اصل کلمه ی عید یعنی بازگشت. این بازگشت در حالیست که ریشه ی این عید به آیین زردشتیان باز می گردد. حال سوال این است که نظر فقهی و نظر محققانه ی شما در این مورد چیست؟
پاسخ : ما برای عید نوروز جنبه ی شرعی قایل نیستیم بلکه یک قرارداد عرفی است که آثار مطلوبی دارد و از آثار نامطلوب آن نیز باید پرهیز گردد.
گذاشتن پول میان اوراق قرآن [مناسبت ملی]
پرسش : رسم است که در عید نوروز و مانند آن پول لای قرآن می گذارند و عیدی می دهند. آیا این کار اشکال دارد؟
پاسخ : اشکالی ندارد.
سبزه هایی که به شکل اسامی مقدسه درآورده شده [مناسبت ملی]
پرسش : ما امسال سبزه عید نوروز را به شکل اسم های پنج تن مثلاً «یا حسین» درآوردیم و چون آن ها را روز سیزده بدر همان جا می گذاریم، آیا مشکلی ندارد؟ اگر مشکل دارد با سبزه ها چه کار کنیم؟
پاسخ : در صورتی که بی احترامی و هتک حرمت شود، جایز نیست و بهتر است در محلی قرار دهید که بی احترامی نشود.
منبع: سایت هدانا برگرفته از استفتائات حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی.
آيت الله صافي گلپايگاني
پرسش:
احتراماً بفرماييد نظر شرع مقدس درباره نوروز چيست؟ و آيا مي‌توان آن را به عنوان عيد تلقي كرد؟
پاسخ:
اعياد شرعي و مذهبي بزرگ اسلامي، عيد فطر و عيد قربان و عيد غدير و روزهاي ولادت حضرت رسول اكرم صلي الله عليه و آله و ائمه معصومين عليهم السلام است.
در عيد نوروز هم اگر مؤمنين برنامه‌هاي ديني، مانند ديدار با برادران مؤمن يا عيادت بيماران و رسيدگي به‌حال مستمندان داشته و برنامه‌هاي بدآموز نداشته باشند مناسب است.
در حديث است «كُلُّ يَوْمٍ لَا يُعْصَى اللهُ فِيهِ فَهُوَ يَوْمُ عِيدٍ»(1) ؛ هر روزي كه در آن معصيت خدا نگردد، آن روز عيد است.
نوروز، يعني روز نو. روز اولين فصل بهار مثل خود فصل بهار يك امر واقعي و تكويني است، و به جمشيد ارتباط ندارد. خدا مي‌داند چند هزار يا چند ميليون سال پيش از جمشيد بوده است.
از آيات خدا است كه زمين دوباره بعد از موتش و خشك‌شدن گياه‌ها زنده مي‌شود، و چنان‌كه در قرآن مجيد مي‌فرمايد «اعْلَمُوا أَنَّ اللهَ يُحْيِ الْأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِها»(2) و محتمل است غسل يا هر عبادت ديگري به همين مناسبت باشد. والله العالم.
1- . نهج البلاغة؛ حكمت428.
2- . سوره حديد؛ آيه 17.
منبع: سایت هدانا برگرفته از استفتائات حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی.
اعمال عيد نوروز در مفاتیح الجنان
کلید: عید نوروز از نظر اسلام عید نوروز از نظر اسلام عید نوروز از نظر اسلام عید نوروز از نظر اسلام عید نوروز از نظر اسلام عید نوروز از نظر اسلام عید نوروز از نظر اسلام عید نوروز از نظر اسلام عید نوروز از نظر اسلام عید نوروز از نظر اسلام عید نوروز از نظر اسلام عید نوروز از نظر اسلام عید نوروز از نظر اسلام عید نوروز از نظر اسلام عید نوروز از نظر اسلام دیدگاه اسلام در رابطه با نوروز نظر دین اسلام در مورد عید نوروز چیست؟نوروز از ديدگاه اسلامعيد نوروز از ديدگاه اسلام و آداب اسلامی آننظر شيعه نسبت به عيد نوروز چيستنوروز از دیدگاه ائمه معصوم علیهم السلامنوروز عیدی دینی یا ملی؟دیدگاه اسلام درباره عید نوروز چیست
[/fusion_builder_column][/fusion_builder_row][/fusion_builder_container]
