علل پیدایش فرقه ها

چه فرقه هايى از اسلام منشعب شده اند آيا(فرقه هايى چون حجتيه و قادريه كه افراط زيادى در رسيدن به اهدافشان مى كنند) مرتد دين به حساب نمى آيند. اصولا فلسفه چنين فرقه هايى چيست؟

تقسیمات فرقه ها

الف. به طور كلى فرقه هاى اسلامى به دو دسته شيعه و اهل سنت تقسيم مى شوند:

يك. فرقه هاى اساسى شيعه:.

1 زيديه. 2 كيسانيه. 3 اماميه (اثنى عشريه). 4 اسماعيليه.(1)

دو. فرقه هاى اهل سنت:.

1 اهل حديث (حنبليه). 2 سلفيه. 3 مذهب اشعريه (اشعرى). 4 مذهب ماتريديه. 5 مذهب طحاويه. 6 مذهب معتزله. 7 فرقه مرجئه. 8 فرقه اباضيه. 9 حشويه. 10 فرقه جهميه. 11 خوارج. 12 قدريه و…(2)

علل پیدایش فرقه ها

ب. دانشمند محترم آيه الله جعفر سبحانى درباره علل پيدايش چنين فرقه هايى مى گويند: «اين عواملى كه باعث اختلاف و دو دستگى در ميان مسلمانان شد به طور مطلق عبارتست از:

1 تعصب هاى كور قبيله اى و گرايش هاى حزبى

2 بدفهمى و كج انديشى در تفسير حقايق دينى

3 منع از تدوين حديث پيامبر و نشر آن- به مدت 100 سال- توسط خلفا

4 آزادى احبار و رهبان، دانشمندان يهود و نصارى، در نشر اساطير عهدين.

5 برخورد مسلمانان با ملت هاى متمدن كه براى خود كلام مستقل و عقايد ديگرى داشتند. (برخورد و تأثيرپذيرى از فرهنگ بيگانه).

6 اجتهاد در برابر نص.

براى آگاهى تفصيلى از هر كدام از عوامل فوق به كتاب «فرهنگ و مذاهب اسلامى»، ج 1، آيت الله جعفر سبحانى، انتشارات توحيد، قم، مراجعه كنيد.

در مورد فرقه قادريه بايد گفت: «قادريه سلسله اى از صوفيه كه از مكتب «جنيديه» نشأت گرفته است و پيشواى ايشان عبدالقادر گيلانى (وفات 1166 م) بود و آن را شاخه هاى بسيار است».(3)قادريه شاخه اى از جنيديه است خود جنيديه شاخه اى از بغداديه است و بغداديه نيز از گروه هاى معتزله اهل سنت است.(4)بنابراين فرقه قادريه يكى از شاخه هاى مكتب معتزله مى باشد.

اما انجمن حجتيه را نمى شود جزو فرق اسلامى محسوب كرد. اين گروه نوپا جزو فرقه اماميه هستند و اثنى عشرى مى باشند و از نظر اعتقادى تفاوت چندانى با ديگران ندارند، بلكه تفاوت آنها عمدتا در روش و متد فعاليت هاى دينى در عصر غيبت است.اما اينكه آيا اين دو گروه فوق (حجتيه و قادريه) مرتد هستند يا نه، ابتدا بايد ملاك و معيار مرتد مشخص شود.هر كس خداى متعال يا يگانگى وى، حيات پس از مرگ (معاد، شريعت اسلامى يا نبوت حضرت محمد (ص) را باور نداشته باشد، كافر قلمداد مى شود و اگر پس از اسلام به اين سو گرايد مرتد است.

بر اساس معيار فوق هيچ كدام از دو گروه مذكور (حجتيه- قادريه) مرتد تلقى نمى شود زيرا توحيد، معاد، نبوت را قبول دارند و به آن ملتزمند.

(1) (براى آگاهى تفصيلى از هر كدام از اين فرقه هاى مذكور به كتاب فرق و مذاهب اسلامى، على ربانى گلپايگانى، انتشارات مركز جهانى، قم مراجعه كنيد).
000 (2) (همان).
000 (3) (فرهنگ فرق اسلامى، دكتر محمد جواد مشكور، ترجمه كاظم مدير شانه چى، بنياد پژوهش هاى اسلامى آستان قدس رضوى، مشهد، ص 316).
000 (4) (همان).

پرسمان/