عدول و تغییر نیت اعتکاف
فهرست این نوشتار:
حضرت آیت الله مکارم شیرازی
حکم عدول از اعتکاف واجب معیّن [عدول از اعتکاف ]
پرسش : آیا می توان از اعتکاف واجب معین عدول کرد؟
پاسخ : اگر اعتکاف واجب معیّن باشد (مثل اینکه نذر کرده دهه آخر ماه مبارک رمضان امسال را معتکف شود) به مجرّد شروع اعتکاف، بلکه قبل از شروع، انجام آن (در زمان خودش) واجب است، و رجوع و عدول از آن جایز نیست.
حکم عدول از اعتکاف واجب غیر معیّن و اعتکاف مستحبی [عدول از اعتکاف ]
پرسش : آیا می توان از اعتکاف واجب غیر معین و اعتکاف مستحبی عدول کرد؟
پاسخ : در اعتکاف واجب موسّع (مثل اینکه نذر کرده ده روز از ماه مبارک رمضان امسال را معتکف شود) و همچنین در اعتکاف مستحبى قبل از تکمیل دو روز اوّل، حق رجوع و عدول دارد، امّا پس از گذشت این زمان، یا در روز سوم اعتکاف واجب مى گردد و رجوع جایز نیست. ولى احتیاط آن است که در این دو، مخصوصاً در واجب موسّع، هنگامى که شروع کرد عدول نکند، و آن را به اتمام برساند.
جواز شرط عدول از اعتکاف [عدول از اعتکاف ]
پرسش : آیا معتکف می تواند در اعتکاف شرط عدول نماید؟ شرط انجام منافیات اعتکاف چطور؟
پاسخ : معتکف مى تواند به هنگام نیّت اعتکاف، شرط کند که هر زمان خواست، حتّى در روز سوم، از اعتکاف خارج شود; اعمّ از اینکه خروج از اعتکاف را مشروط به حادث شدن امرى کند یا نه و احتیاط آن است که شرط مذکور براى عذرى هر چند عرفى باشد، ولى نمى تواند شرط کند که منافیات اعتکاف، نظیر همبستر شدن با همسر و مانند آن را در حال اعتکاف انجام دهد.
زمان ذکر شرط عدول از اعتکاف [عدول از اعتکاف ]
پرسش : معتکف باید در چه زمانی شرط عدول از اعتکاف را بیان نماید؟
پاسخ : شرط عدول از اعتکاف، باید به هنگام نیّت اعتکاف ذکر گردد; بنابراین اگر قبل از نیّت اعتکاف، یا پس از آن گفته شود، اعتبارى ندارد هر چند قبل از شروع روز سوم باشد.
عدم تأثیر اسقاط شرط عدول بعد از ذکرآن در نیّت اعتکاف [عدول از اعتکاف ]
شاید این مطالب را هم بپسندید:
پرسش : آیا می توان به اسقاط شرط عدول از اعتکاف ترتیب اثر داد؟
پاسخ : هرگاه به هنگام نیّت شرط عدول کند، سپس آن را اسقاط کند، این اسقاط تاثیرى ندارد، هر چند احتیاط آن است که آثار سقوط شرط را جارى کند، یعنى پس از تکمیل دو روز عدول نکند و روز سوم را نیز در اعتکاف بماند.
جواز ذکر شرط عدول در صیغه اعتکاف نذری [عدول از اعتکاف ]
پرسش : آیا معتکف می تواند در صیغه اعتکاف نذری، شرط عدول نماید؟
پاسخ : انسان مى تواند به هنگام نذر اعتکاف، شرط عدول را در صیغه نذر بگنجاند. مثل اینکه بگوید: «لله علىّ ان اعتکف بشرط ان یکون لى الرجوع عند عروض کذا او مطلقاً». دراین صورت حقّ عدول دارد، هر چند به هنگام نیّت اعتکاف آن را شرط نکرده باشد. البتّه این شرط در صورتى صحیح است که معنایش نذر اعتکاف مشروط باشد، سپس به هنگام وفاى به نذر نیّت کند آنچه را نذر کرده ـ هر چند بصورت اجمالى ـ بجا آورد تا اینکه اشتراط عدول در حقیقت در نیّت اعتکاف باشد. در غیر این صورت دلیلى بر صحت آن وجود ندارد، و لکن احتیاط آن است که شرط را به هنگام نیّت و شروع اعتکاف نیز ذکر کند.
عدم تفاوت شرط عدول در صیغه نذر اعتکاف معیّن با غیر معیّن [عدول از اعتکاف ]
پرسش : آیا احکام شرط عدول در صیغه نذر اعتکاف معیّن با غیر معیّن متفاوت می باشد؟
پاسخ : تفاوتى در شرط عدول در صیغه نذر، بین نذر اعتکاف ایّام معیّن و غیرمعیّن، و اعتکافهاى پى در پى و جداى از هم نیست. بنابراین هر گاه شرط عدول کند در تمام صورتهاى مذکور حقّ عدول دارد و قضاى چنین اعتکافى نسبت به نذر معیّن، و از سر گرفتن آن در نذر غیر معیّن واجب نیست.
حکم شرط عدول معتکف در یک اعتکاف نسبت به اعتکاف دیگر [عدول از اعتکاف ]
پرسش : آیا معتکف می تواند در یک اعتکاف، شرط عدول در اعتکاف دیگر نماید؟
پاسخ : معتکف نمى تواند در یک اعتکاف شرط کند که حقّ عدول در اعتکاف دیگر داشته باشد، همانگونه که نمى تواند شرط کند که حق فسخ اعتکاف شخص دیگر ـ اعمّ از فرزند، یا خدمتکار، یا فرد بیگانه اى ـ را داشته باشد.
حکم بازگشت از نیّت اعتکاف [قصد قربت ]
پرسش : آیا معتکف می تواند از نیّت اعتکاف خود برگردد؟
پاسخ : بازگشت و عدول از نیّت اعتکاف جایز نیست; هر چند هر دو مستحب یا واجب باشد. بنابراین کسى که دو اعتکاف بر اثر نذر و قسم بر او واجب شده، و اکنون به نیت انجام اعتکاف نذرى معتکف گردیده، نمى تواند نیّت خود را به اعتکاف دیگر تغییر دهد. همچنین تغییر نیّت اعتکافى که به نیابت از سوى فلان میّت صورت گرفته، به میّت دیگر، یا به انسان زنده جایز نیست. همانگونه که تغییر اعتکاف استیجارى به اعتکاف براى خویشتن، یا بالعکس جایز نمى باشد.
منبع: سایت هدانا برگرفته از استفتائات آیت الله العظمی مکارم شیرازی.
