سوره نباء
سوره نبأ (عمّ يتسائلون)
در حدیثى از پیغمبر گرامى اسلام(صلى الله علیه وآله) آمده است: «کسى که سوره «عمّ یتسائلون» را بخواند، خداوند از شراب طهور گواراى بهشتى در قیامت سیرابش مى کند».(1)
و در حدیثى از امام صادق(علیه السلام) مى خوانیم: «کسى که هر روز، سوره عمّ یتسائلون را ادامه دهد توفیق زیارت خانه خدا را پیدا مى کند».(2)
بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحیمِ
به نام خداوند بخشنده مهربان
عَمَّ یَتَسَآءَلُونَ (1) عَنِ النَّبَإِ الْعَظِیمِ (2) الَّذِى هُمْ فِیهِ مُخْتَلِفُونَ (3)
آنها از چه چیز از یکدیگر سؤال مى کنند؟! (1) از خبر بزرگ و پر اهمیّت (رستاخیز)! (2) که پیوسته در آن اختلاف دارند. (3)
کَلاَّ سَیَعْلَمُونَ (4) ثُمَّ کَلاَّ سَیَعْلَمُونَ (5) أَلَمْ نَجْعَلِ الاَْرْضَ مِهَـداً (6)
چنین نیست (که آنها فکر مى کنند)، بزودى خواهند دانست. (4) باز هم چنین نیست (که آنها مى پندارند)،بزودى مى دانند (که قیامت حق است)! (5) آیا زمین را محل آرامش (شما) قرار ندادیم؟! (6)
وَالْجِبَالَ أَوْتَاداً (7) وَخَلَقْنَـکُمْ أَزْوَاجاً (8) وَجَعَلْنَا نَوْمَکُمْ سُبَاتاً (9)
و کوهها را میخهایى (براى زمین)؟! (7) و شما را بصورت زوجها آفریدیم! (8) و خواب شما رامایه آرامشتان قرار دادیم، (9)
وَجَعَلْنَا الَّیْلَ لِبَاساً (10) وَجَعَلْنَا النَّهَارَ مَعَاشاً (11) وَبَنَیْنَا فَوْقَکُمْ سَبْعاً شِدَاداً (12)
و شب را پوششى (براى شما)، (10) و روز را وسیله اى براى زندگى و معاش. (11) و بر فراز شما هفت (آسمان) محکم بنا کردیم. (12)
وَجَعَلْنَا سِرَاجاً وَهَّاجاً (13) وَأَنزَلْنَا مِنَ الْمُعْصِرَتِ مَآءً ثَجَّاجاً (14) لِّنُخْرِجَ بِهِ حَبَّاً وَنَبَاتاً (15)
و چراغى روشن و حرارت بخش آفریدیم! (13) و از ابرهاى باران زا آبى فراوان نازل کردیم. (14) تا بوسیله آن دانه و گیاه بسیار برویانیم، (15)
وَجَنَّـت أَلْفَافاً (16) إِنَّ یَوْمَ الْفَصْلِ کَانَ مِیقَتَاً (17) یَوْمَ یُنْفَخُ فِى الْصُّورِ فَتَأَتُونَ أَفْوَاجاً (18)
و باغهایى پر درخت. (16) (آرى) روز جدایى (حق از باطل)، میعاد همگان است! (17) روزى که در «صور» دمیده مى شود و شما فوج فوج (به محشر) مى آیید. (18)
وَفُتِحَتِ الْسَّمَاءُ فَکَانَتْ أَبْوَاباً (19) وَسُیِّرَتِ الْجِبَالُ فَکَانَتْ سَرَاباً (20) إِنَّ جَهَنَّمَ کَانَتْ مِرْصَاداً (21)
و آسمان گشوده مى شود و بصورت درهاى متعددى در مى آید. (19) و کوهها به حرکت درمى آید (و متلاشى مى شود) و بصورت سرابى خواهد شد. (20) به یقین (در آن روز) جهنم کمینگاهى است بزرگ، (21)
لِّلطَّـغِینَ مَأَباً (22) لَّـبِثِینَ فِیهَآ أَحْقَاباً (23) لاَّیَذُوقُونَ فِیهَا بَرْداً وَلاَشَرَاباً (24)
و محل بازگشتى براى طغیانگران. (22) مدتهاى طولانى در آن مى مانند. (23) در آن جا نه چیز خنکى مى چشند و نه نوشیدنى گوارایى، (24)
إِلاَّ حَمِیماً وَغَسَّاقاً (25) جَزَآءً وِفَاقاً (26) إِنَّهُمْ کَانُوا لاَ یَرْجُونَ حِسَاباً (27)
جز آبى سوزان و مایعى از چرک و خون. (25) این مجازاتى است موافق و مناسب (اعمالشان). (26) چرا که آنها هیچ امیدى به حساب نداشتند، (27)
وَکَذَّبُواْ بِأَیَـتِنَا کِذَّاباً (28) وَکُلَّ شَىْء أَحْصَیْنَـهُ کِتَـباً (29) فَذُوقُواْ فَلَن نَّزِیدَکُمْ إلاَّ عَذَاباً (30)
و آیات ما را به طور کامل تکذیب کردند. (28) و ما همه چیز را در کتابى شمارش و ثبت کرده ایم. (29) پس (به آنان گفته مى شود:) بچشید که چیزى جز عذاب بر شما نمى افزاییم!(30)
إِنَّ لِلْمُتَّقِینَ مَفَازاً (31) حَدَآئِقَ وَأَعْنَـباً (32) وَکَوَاعِبَ أَتْرَاباً (33)
به یقین براى پرهیزگاران نجات و رستگارى بزرگى است: (31) باغهایى سرسبز، و انواع انگورها، (32) و حوریانى بسیار جوان و همسن و سال، (33)
شاید این مطالب را هم بپسندید:
وَکَأْسَاً دِهَاقاً (34) لاَّ یَسْمَعُونَ فِیهَا لَغْوَاً ولاَ کِذَّاباً (35) جَزَآءً مِّن رَبِّکَ عَطَآءً حِسَاباً (36)
و جامهایى لبریز و پیاپى (از شراب طهور). (34) در آن جا نه سخن لغو و بیهوده اى مى شنوند و نه دروغى. (35) این پاداشى است از سوى پروردگارت و عطیه اى است مطابق (اعمالشان). (36)
رَّبِّ السَّمَـوَتِ وَالأَرْضِ وَمَا بَیْنَهُمَا الرَّحْمَـنِ لاَیَمْلِکُونَ مِنْهُ خِطَاباً (37)
همان پروردگار آسمانها و زمین و آنچه در میان آن دو است، همان پروردگار رحمان;و (در آن روز) هیچ کس حق ندارد بى اجازه او سخنى بگوید (یا شفاعتى کند). (37)
یَوْمَ یَقُومُ الرُّوحُ وَالْمَلَـئِکَةُ صَفًّا لاَّ یَتَکَلَّمُونَ إِلاَّ مَنْ أَذِنَ لَهُ الرَّحْمَـنُ وَقَالَ صَوَاباً (38)
روزى که «روح» و «ملائکه» به صف مى ایستند و هیچ یک، جز به اذن خداوند رحمان، سخن نمى گویند، و (آنگاه که مى گویند) درست مى گویند. (38)
ذَ لِکَ الْیَومُ الْحَقُّ فَمَن شَآءَ اتَّخَذَ إِلَى رَبِّهِ مَآباً (39)
آن روز حق است; هر کس بخواهد (اکنون) راه بازگشتى به سوى پروردگارش برمى گزیند. (39)
إِنَّآ أَنْذَرْنَـکُمْ عَذَاباً قَرِیباً یَوْمَ یَنظُرُ الْمَرْءُ مَا قَدَّمَتْ یَدَاهُ وَیَقُولُ الْکَافِرُ یَـالَیْتَنِى کُنْتُ تُرَاباً (40)
و ما شما را از عذاب نزدیکى بیم دادیم; در روزى که انسان آنچه را از قبل با دستهاى خود فرستاده مى بیند، و کافر مى گوید: «اى کاش خاک بودم (و گرفتار عذاب نمى شدم)!» (40)
پرسش : منظور از عبارت قرآنی «نبا عظیم» چیست؟
پاسخ : در این که: منظور از این خبربزرگ «نبا عظیم»، (1) چیست؟ مفسران پاسخ هاى متعددى گفته اند:
گروهى، آن را اشاره به روز رستاخیز،
بعضى اشاره به نزول قرآن مجید،
و بعضى به همه اصول دین، از توحیدگرفته تا معاد،
و در روایاتى نیز تفسیربه مساله ولایتو امامتشده است.
دقت در مجموع آیات این سوره، مخصوصاً تعبیراتى که در آیات بعد آمده، و جمله «اِنَّ یَوْمَ الْفَصْلِ کانَ مِیقاتاً» که بعد از ذکر نشانه هاى قدرت خداوند در زمین و آسمان آمده، و توجه به این حقیقت که شدیدترین مخالفت مشرکان در مساله «معاد» بود، تفسیر اول یعنى معادو رستاخیز را تایید مى کند.
«نبا» به گفته «راغب» در «مفردات»، به معنى خبرى است که «مهم» و داراى «فایده» باشد و انسان نسبت به آن «علم» یا «ظن غالب» پیدا کند، و این امور سه گانه در معنى «نبا» شرط است. (2)
بنابراین، توصیف به «عظیم» تاکید بیشترى را مى رساند و روى هم رفته نشان مى دهد: این خبرکه گروهى در آن تردید داشتند، واقعیتى بوده است شناخته شده، پر اهمیت، و با عظمت.(3)
پی نوشت:
(1). سوره نبأ، آیه 2.
(2). «مفردات راغب»، ماده نباُ.
(3). گرد آوري از کتاب: تفسیر نمونه، آيت الله العظمي مکارم شيرازي، دارالکتب الإسلامیه، چاپ سی و سوم، ج 26، ص 20.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــ
