سه ویژگی خاص شخصیت و بعثت پیامبر(ص) از منظر آیت الله صافی گلپایگانی

بسم الله الرحمن الرحيم
«لَقَدْ مَنَّ اللهُ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ إِذْ بَعَثَ فِيهِمْ رَسُولاً مِنْ أَنْفُسِهِمْ يتْلُوا عَلَيهِمْ آياتِهِ وَ يزَكِّيهِمْ وَ يعَلِّمُهُمُ الْكِتَابَ وَ الْحِكْمَةَ وَ إِنْ كَانُوا مِنْ قَبْلُ لَفِي ضَلاَلٍ مُبِينٍ»

شناخت سيره زندگاني رسول الله الأعظم حضرت محمّد مصطفي صلّي‌الله عليه و آله و مكتب ايشان براي جامعه بزرگ اسلامي و بلكه جوامع انساني، آموزنده‌ترين و سازنده‌ترين درس بشريت است كه آن را بايد به عنوان يك علم و معرفت جهاني، بلكه بالاتر معرّفي نمود كه جامعه متحيّر و سرگردان بشريت، نيازمند شناخت بيشتر اين سيره جامع الجوانب و عميق المعاني و بحث و كاوش در آن مي‌باشند.

 

وجود مقدّس و مبارك حضرت ختمي مرتبت محمّد مصطفي صلّي‌الله عليه و آله، جامع همه عظمت‌هاي انساني و بزرگواري‌هاي يك فرد بي‌نظير و بي‌مانند بشري است كه شرح هر يك از آنها در هيچ سخنراني و نوشتاري امكان ندارد.
حتّي بيگانگان و خاورشناسان هم در مقابل عظمت‌هاي وجود پيغمبر ناچار به اعتراف شده‌اند.

توماس كارلايل در كتاب الأبطال كه ترجمه آن به نام قهرمانان منتشر شده است، از هر صنفي، قهرمان و بطل آن صنف، يعني كسي كه در آن صنف موفّق بوده است را نام مي‌برد، مثل البطل في صورة القائد، البطل في صوره الشاعر.در جايي مي‌گويد: البطل في صورة النّبي، قهرمان پيغمبران. در آنجا نه حضرت موسي را مي‌گويد و نه حضرت عيسي، و نه حضرت ابراهيم را، بلكه مي‌گويد: بطل و قهرمان در نبوت و پيغمبري، محمد است.

در اين مقال كوتاه قصد داريم اجمالاً به شرح چند عظمت مهم آن شخصيت يگانه عالم بپردازيم:

عظمت در تشريع قوانين

يكي از مهمترين عظمت هاي وجودي پيامبر گرامي اسلام صلي الله عليه و آله، عظمت در تشريع قوانين، است كه براي ايشان نظيري ديگر در آن نيست. در بين مشرعين و قانونگذاران بزرگ، توفيقي كه نصيب پيغمبر اسلام شد، نصيب احدي نشده است.
اهميت اين موضوع وقتي بيشتر ظاهر مي‌شود كه به قانونگذاري‌ها و همكاري‌ها و همفكري‌ها و مطالعات و مباحثات دامنه‌داري كه پيرامون يك مادّه‌ي قانوني مي‌شود و بالاخره به مجالس مقنّنه ارجاع مي‌گردد و تحت شورها و بررسي واقع مي‌شود توجّه نماييم.

آيا اين عظمت نيست كه شخصي بدون مشاور و معاون و بدون سابقه‌ي مطالعات قانوني و ديدن دانشكده‌هاي حقوق و بدون سابقه‌ي بررسي‌هاي بهداشتي و اجتماعي و تجارب قضايي و مالي و غيره در تمام جهات و حقوق مردم، قوانيني عرضه بدارد كه هنوز پس از چهارده قرن، زنده و انساني‌ترين قانون اجتماع و اصول و مواد آن مورد تصديق و حمايت حقوقدانان جهان و به عقيده‌ي اهل تحقيق و انصاف، يگانه راه حل مشكلات كنوني بشريت باشد؟ واقعاً اين عظمت حيرت‌ انگيز است و دليل بر روحي الهي و رسالتي آسماني است.

 

عظمت در اصلاحات بنيادي اجتماعي

از ديگر عظمت هايي كه پيامبر، قهرمان بي نظير آن است، عظمت در اصلاحات بنيادي اجتماعي مي‌باشد. در تاريخ رهبران انقلابات بزرگ، احدي نيست كه مانند رسول گرامي اسلام در مدّتي كوتاه، انقلاب فكري و عملي بي نظير به وجود آورده باشد.
تولستوي مي‌گويد: «شك نيست كه محمّد صلي الله عليه و آله از بزرگترين رجال و مرداني است كه به اجتماع خدمات بزرگي كردند. همين‌ قدر در فخر او بس است كه امّتي را به نور حق هدايت كرد و از خونريزي و زنده به گور كردن دختران و قرباني كردن انسان‌ها بازداشت و مردي مانند او سزاوار احترام و اكرام است.»

شرح عظمت پيغمبر عزيز اسلام در اصلاحات بنيادي اجتماعي و انقلاب بي‌توقف و هر زمان و هر مكاني اسلام، بسيار طولاني است و الحق كه تاريخ، احدي از رجال اصلاح و انقلاب را در اين همه رشته‌هاي گوناگون مادي و معنوي و روحي و جسمي و فردي و اجتماعي – در اين مدّت كوتاه – مانند آن حضرت موفّق و پيروز، نشان نمي‌دهد.

عظمت در بي‌اعتنايي به دنيا

از عظمت هاي ديگر اين يگانه قهرمان جهان، عظمت در بي‌اعتنايي به دنيا بود. پيامبر گرامي اسلام در اعتنا نداشتن به مظاهر دنيوي، نمونه و سرآمد تمام زهّاد بود.
از نشانه‌هاي زهد آن حضرت اين بود كه در آن وقتي كه در اوج عظمت ظاهري و قدرت مادّي قرار گرفته بود با دست خود نعلين خود را مي‌دوخت و لباس خود را وصله مي‌كرد و از تجمّلات دنيا پرهيز داشت و اگر زيوري از زيورهاي دنيا را در خانه مي‌ديد مي‌فرمود: «آن را از نظر من پنهان كنيد؛ مبادا كه به ديدنش مشغول شوم و به ياد دنيا افتم»

آري! او قهرمان يگانه همه عظمت‌ها بود؛ عظمت استقامت و شجاعت و تقوا و عبادت و صداقت و امانت و عفو و گذشت و خلق عظيم و معجزات آن حضرت و عظمت‌هاي قرآن مجيد كه نوشتن درباره هر كدام از آنها با چند كتاب و مقاله تمام نخواهد شد و بايد زبان به تعظيم و اعتراف بگشاييم. چه خوب گفته است آن دانشمند مسيحي كه:

«إنى مسيحى اجلّ محمّداً *

و أراه فى سفر العلا عنوانا؛

من مسيـحي هستم و محمّد را تجليل مي‌كنم و او را سرآغاز كتاب علوّ و بلندي مقام مي‌دانم»

بايد مكتب و دعوت اين نمونه قهرمان بشريت را تبليغ كرد كه خدمت و اصلاحي بالاتر از معرّفي اين سيره به بشريت نيست. در پايان چند بيتي را به محضر رسول مهرباني ها و پيامبر رحمت تقديم مي دارم:

زهي در رفعت از كيهان گذشته * ز مهر و انجم تابان گذشته

ز ابراهيم و عيسي و ز آدم * ز نوح و موسي عمران گذشته

زهي پيغمبري كز غايت جود * يم احسانش از عمان گذشته

زهي پيغمبري كز شأن و رتبت * ز هر ذيشان و عاليشان گذشته

گرفته ز امر حق ملك بقا را * ز خضر و چشمه حيوان گذشته

چنان با واجب اندر اتصال است * كه آيد در گمان ز امكان گذشته

محمد فيض اول سرور كل * كه صيت فضلش از كيوان گذشته

ز يمن بعثت فرخنده او * جهان از دوره خسران گذشته

به‎ مدحش منطق(لطفي) كليل است * و گر از قيس و از سحبان گذشته