سال خمسى چيست
فهرست این نوشتار:
سال خمسى چيست
مبدأ سال خمسى
پرسش 20 . شخص از چه زمانى بايد سال خمسى داشته باشد؟
آيات عظام امام، بهجت، خامنه اى، فاضل و صافى: آغاز سال خمسى براى كسانى كه درآمد تدريجى روزانه دارند (مانند تاجر و كاسب) از وقتى است كه شروع به كار مى كند و براى كارمند و كارگر اولين درآمد و حقوق آنان است و براى كشاورز و مانند آن، از اولين محصولى است كه برداشت مى كند و چنانچه از مخارج سال زياد آمد، بايد خمس آن را بپردازد.[fusion_builder_container hundred_percent=”yes” overflow=”visible”][fusion_builder_row][fusion_builder_column type=”1_1″ background_position=”left top” background_color=”” border_size=”” border_color=”” border_style=”solid” spacing=”yes” background_image=”” background_repeat=”no-repeat” padding=”” margin_top=”0px” margin_bottom=”0px” class=”” id=”” animation_type=”” animation_speed=”0.3″ animation_direction=”left” hide_on_mobile=”no” center_content=”no” min_height=”none”][1]
آيات عظام تبريزى، مكارم و نورى: آغاز سال خمسى براى هر كسى، اولين درآمد او است و چنانچه از مخارج سال زياد آمد، بايد خمس آن را بپردازد.[2]
آيات عظام سيستانى و وحيد: آغاز سال خمسى براى هر كسى، از وقتى است كه شروع به كار مى كند و چنانچه از مخارج سال زياد آمد، بايد خمس آن را بپردازد.[3]
- [1]. امام، استفتاءات، ج 1، س 135؛ خامنه اى، اجوبة، س 995؛ فاضل، جامع المسائل، ج 1، س 806 و 814؛ بهجت، وسيله النجاة، م 1382؛ صافى، توضيح المسائل، م 1774 و جامع الاحكام، ج 1، س 608.
- [2]. نورى، استفتاءات، ج 2، س 310؛ تبريزى، التعليقة على منهاج الصالحين، م 1218؛ مكارم، توضيح المسائل، م 1486.
- [3]. سيستانى، المسائل المنتخبه، م 593 و وحيد، توضيح المسائل، م 1773.(احكام خمس،پرسمان).
س246: مقصود از سال خمسی چیست و چگونه سال خمسی قرار می‌دهند؟
ج) سال خمسی، قراردادی نيست بلکه يک امر قهری و واقعی است(1) يعنی تاريخ دريافت اولين درآمد، ابتدای سال خمسی شما بوده و در هر سال همان روز سر سال خمسی شماست و آنچه از درآمد بين سال در زندگی مورد نياز و در حدّ شأن صرف شده، خمس ندارد و آنچه تا سر سال خمسی باقی مانده به اضافه جنس‌های مصرفی از قبيل برنج، نخود و امثال آن که تا آخر سال مصرف نشده و چيزهای خريداری شده که مورد نياز نبوده يا بيش از حدّ شأن بوده، متعلّق خمس هستند؛ البته مهريه، ارث، هديه، عيدی و پاداش، خمس ندارد.
با اين وجود اگر در محاسبه خمس مشکلی داريد می‌توانيد به دفتر يا يکی از نمايندگان مجاز مقام معظم رهبری «دام ظله» در امر وجوهات مراجعه و محاسبه نماييد.
(1) معنای جمله مذکور اين است که ابتدای سال خمسی با تعيين از جانب مكلّف مشخص نمیشود، بلكه يك امر واقعی است كه برای كسی كه شغل او كاسبی است با شروع كاسبی و برای كشاورز با رسيدن وقت برداشتِ محصول و برای كارگر و كارمند با دستيابی به اولين درآمد، آغاز می‌شود.
س242: اگر در حساب پس‌‌انداز (بدون سود)، مثلاً 1000 تومان مبلغ مخمّس داشته باشیم و پس از آن، 500 تومان غیر مخمّس هم بر مبلغ قبلی بیفزاییم، در صورتی كه در طول سال مقداری از آن پول برداشت كنیم، آیا در پایان سال خمسی لازم است تا خمس مجموع را محاسبه كنیم یا این كه تنها لازم است خمس مقدار اضافه را که باقیمانده است، پرداخت نماییم؟
ج) اگر مالی كه خمس آن داده شده، در سال جديد مصرف نشود و باقی بماند، دوباره خمس ندارد، و اگر درآمد آن سال به‌طور مشترک با مال مخمّس در مؤونه سال مصرف شود، واجب است كه خمس باقیمانده در پايان سال به نسبت غير مخمّس به مخمّس پرداخت شود.
س248: سر سال خمسیام را اول ماه سوم سال گذشته قرار دادهام و در همین تاریخ برای محاسبه خمس سود حساب بانکیام مراجعه کردم، آیا این روش برای حساب سال مالی درست است؟
ج) ابتدای سال خمسی شما، روزی است که برای اولين بار سود قابل دريافت برای شما حاصل شده است، و تأخير ابتدای سال از آن روز برای شما جايز نيست.
س247: تعیین ابتدای سال برای پرداخت خمس چگونه است؟
ج) شروع سال خمسی نياز به تعيين از سوی خود مکلف ندارد، بلکه قهراً بر اساس چگونگی حصول درآمد سالانه متعيّن می‌شود. بنابراين ابتدای سال خمسی امثال کارگران و کارمندان از اولين روز امکان دريافت اولين درآمد از درآمدهای کار و کارمندی است، و سال خمسی تجّار و مغازه‌داران از تاريخ شروع به خريد و فروش و سال خمسی امثال کشاورزان از تاريخ برداشت اولين محصول کشاورزی سال شروع می‌شود.
س249: کسی که اطمینان دارد به اینکه چیزی از درآمد سالانهاش تا پایان سال باقی نمیماند، بلکه تمامی درآمد و منفعت او در خلال سال خرج هزینه‌‌های زندگی او می‌شود، آیا واجب است برای خود سال خمسی تعیین کند؟ کسی که بر اثر اطمینان به اینکه چیزی از درآمدش زیاد نمیاید، سال خمسی تعیین نکرده، چه حکمی دارد؟
ج) ابتدای سال خمسی با تعيين از جانب مکلّف مشخص نمیشود، بلکه يک امر واقعی است که برای کسی که شغل او کاسبی است با شروع کاسبی و برای کشاورز با رسيدن وقت برداشتِ محصول و برای کارگر و کارمند با دستيابی به اولين درآمد، آغاز می‌شود. حساب سر سال خمسی و محاسبه درآمد سالانه واجب مستقلی نيست، بلکه راهی برای شناخت مقدار خمس است و وقتی محاسبه واجب می‌شود که بداند خمسی به او تعلّق گرفته، ولی مقدار آن را نمیداند و اگر از منفعت کسب چيزی نزد او نماند و همه آن در مؤونه زندگی مصرف شود، خمس هيچ‌کدام از آنها بر او واجب نيست.
س250: آیا ابتدای سال مالی همان ماه اول کار است یا اولین ماهی که حقوق دریافت می‌کند؟
ج) شروع سال خمسی حقوق بگيران اعم از کارگران و کارمندان و غيره همان روز اولی است که مزد يا حقوق خود را دريافت میکنند و يا می‌توانند دريافت نمايند.
س251: آیا تاریخ گرفتن اولین چك را باید برای سال خمسی در نظر گرفت یا تاریخ نقد شدن آن را؟
ج) سال خمسی زمانی است که امکان دريافت وجه باشد.
س252: آیا سال خمسی باید شمسی باشد یا قمری؟
ج) مکلّف در اين مورد مخيّر است.
س253: شخصی میگوید که سر سال خمسی‌اش ماه دهم سال بوده است، ولی بر اثر فراموش کردن آن، قبل از پرداخت خمس در ماه دوازدهم برای خانهاش فرش و ساعت و موکت خریده است و در حال حاضر تصمیم گرفته که سال خمسی‌اش را به ماه رمضان تغییر دهد، نظر شریف حضرتعالی راجع به سهم امام و سادات کالاهای مذکور چیست؟
ج) تقديم و تأخير سال خمسی جايز نيست مگر با اجازه ولی امر خمس و بعد از حساب مدت گذشته و مشروط است به اينکه موجب وارد شدن ضرر به صاحبان خمس نشود، و در مورد اجناسی که پول پرداختی بابت خريد آن از درآمد سال قبل بوده است، بايد خمس آن پولها پرداخت شود.
س254: قصد دارم به محض کسب هر گونه درآمد خمس آن را پرداخت نمایم تا نیاز به تعیین سال خمسی و محاسبه اموال باقیمانده نباشد آیا این کار صحیح است و کفایت از خمس می‌کند؟
ج) مانع ندارد ولی چون ممکن است در پرتو چنين محاسباتی بخاطر کثرت و تنوع آنها دچار مشکل شويد، لازم نيست اين کار را بکنيد بلکه مي‌توانيد اولين درآمدی که بدست آورديد، همان روز را اول سال خمسی خود قرار دهيد و خرج‌های لازم را از درآمد خود برداريد و سر سال خمسی خمس آنچه که از مخارج اضافه آمده را بپردازيد.اجوبه الاستفتائات .
مبنای سال خمسی
پرسش :مبناى سال خمس کارمند اوّلین حقوق دریافتى است یا زمان دیگر، سال شمسى مورد نظر است یا قمرى؟
شاید این مطالب را هم بپسندید:
پاسخ :مبدا آن، اوّلین درآمد است سال قمرى و شمسى هر دو جایز است.
تغییر زمان سال خمسی [سال خمسى]
پرسش :آیا تغییر زمان حساب سال جایز است؟
پاسخ :جلو انداختن حساب سال به هر اندازه هیچ مانعى ندارد ولى تاخیر آن جز با اجازه حاکم شرع جایز نیست.
نحوه محاسبه خمس کارمندان [سال خمسى]
و مواد خوراکی باقیمانده در منزل را می توانید بصورت تخمینی حساب کرده و بپردازید و اگر چیزی اضافه نیاید خمس تعلق نمی گیرد.
حساب سال خمسی [سال خمسى]
تعیین سال خمسی جداگانه برای هر درآمد [سال خمسى]
سال خمسی برای بانوان [سال خمسى]
محاسبه خمس در جایی که زن وشوهر هر دو در تامین مخارج خانه سهیم هستند [سال خمسى]
تعیین سال خمسی برای کارمندانی که درآمد اضافی ندارند [سال خمسى]
پرسش :در مسئله 1489 توضیح المسائل آمده است «کسی که درآمد اضافی ندارد قرار دادن سال خمسی برای او لازم نیست». آیا کارمندانی که در ماه حقوق مشخصی می گیرند و مقدار حقوقشان به قدری است که معمولا تا پایان همان ماه (و حتی زودتر) خرج می شود باید سال خمسی داشته باشند؟
پاسخ :چنانچه درآمد دیگری نداشته باشند و مخارجشان بیش از درآمدشان یا مساوی آن باشد سال خمسی برای آنها لازم نیست ولی با توجه به اینکه غالباً درآمد اضافی جزیی دارند لازم است به خاطر همان، سال خمسی برای خود قرار دهند.استفتائات آيت الله مكارم شيرازي.
سال خمسی و احکام مربوط به آن
مسأله ۲۲۹۸. تاجر، كاسب، صنعتگر، كارمند، كشاورز، معلّم، كارگر و سایر افراد شاغل، پس از گذشت یک سال از شروع به کسب و کار، سال خمسی‌شان فرا می‌رسد و باید خمس آنچه را كه از مخارج سالشان زیاد می‌آید بپردازند هرچند درآمد روز گذشته باشد؛ به این معنا که سر سال، باید خمس هر مالی که موجود بوده و در مؤونه (هزینه‌ها و مخارج) صرف نشده – با توضیحاتی که در مسائل (2316 به بعد) ذکر می‌شود – بپردازند. بنابراین، ابتدای سال خمسی برای شاغلین، اولین روز شروع كسب و كار است و افراد شاغل نمی‌توانند برای هر منفعت و سود كسبشان، سال جداگانهای در نظر بگیرند مگر آنكه چند نوع كسب متفاوت داشته باشند مانند تجارت و زراعت و حساب دخل و خرج آنها از هم جدا باشد كه در این صورت، می‌توانند برای هر كسب، سال جداگانهای قرار دهند.
[کسانی که در مواقع خاصّی از سال درآمد دارند]
مسأله ۲۲۹۹. کسانی که در مواقع خاصّی از سال درآمد دارند مانند برخی از اهل منبر و برخی از باغداران و کشاورزان، اگر مجموع درآمد کسبی آنها در طول یک سال نسبت به مخارج و مصارف سالیانه‌شان مقدار قابل توجّهی باشد، شاغل محسوب می‌شوند و نمی‌توانند برای هر درآمدی، سال خمسی جداگانهای قرار دهند.
ملاک شاغل بودن فرد در مبحث خمس، این است که درآمد کسبی وی در طول سال، نسبت به مخارج و مصارف سالیانه‌اش، مقدار قابل توجّهی باشد؛ به طور مثال اگر درآمد کسبی فرد، به اندازه 5 درصد مخارج و مصارف وی باشد، این فرد، عرفاً، شاغل به حساب نمی‌آید؛ امّا اگر درآمد کسبی او 25 درصد مخارجش باشد، عرفاً، شاغل می‌باشد و در موارد تردید عرفی مراعات مقتضای احتیاط بین احکام شاغل و غیر شاغل، که در مسائل بعد ذکر می‌شود ترک نشود.
مسأله ۲۳۰۰. افراد شاغل نمی‌توانند برای درآمدهای اتّفاقی‌شان مثل سودی كه از فروش شیء دیگری كه مورد كسب شغلی آنها نیست، بدست آمده یا مالی که به آنان هدیه داده شده، سال جداگانهای قرار دهند.
مسأله ۲۳۰۱. افراد غیر شاغل یعنی كسانی كه شغلی ندارند كه از آن مخارج زندگی را تحصیل كنند و از كمک دولت یا مردم استفاده می‌كنند یا آنکه اتّفاقاً سودی بدست می‌آورند، بعد از آنكه یک سال از موقعی كه آن فائده و سود را به دست آورده اند، بگذرد، باید خمس مقداری را كه از مخارج سالشان زیاد آمده بپردازند و می‌توانند برای هر منفعت و سودی، سال جداگانهای در نظر بگیرند.
مسأله ۲۳۰۲. در مورد افراد غیرشاغل، زمان شروع سال خمسی برای هر درآمد، موقعی است که مالک آن درآمد می‌شوند و نه موقع تبدیل آن. به عنوان مثال، شخصی را در نظر بگیرید که شاغل نیست و از کمک فرزندانش زندگی خویش را اداره می‌کند. یکی از فرزندانش در تاریخ اول مهر ماه، به وی مبلغ 400،000 ریال هدیه می‌دهد. وی در تاریخ اول آذر ماه، با این مبلغ مقداری برنج خریداری می‌کند. او می‌تواند سال خمسی جداگانهای[۱] را برای این برنج‌ها در نظر بگیرد اما ابتدای سال خمسی، زمان مالک شدن مبلغی که با آنها برنج را خریداری نموده – یعنی اول مهر ماه – می‌باشد و نه زمان تبدیل این مبلغ به برنج (اول آذر ماه). حال چنانچه تا اول مهر ماه سال آینده، این برنج‌ها باقی بماند، وی باید خمس مقدار باقی مانده را بپردازد.
مسأله ۲۳۰۳. انسان می‌تواند سال خمسی را شمسی یا قمری قرار دهد و نیز می‌تواند سال خمسی را تغییر دهد؛ به این ترتیب که اگر بخواهد آن را عقب بیندازد به طور مثال سال خمسیش اول فروردین بوده و حالا می‌خواهد آن را اول تیر ماه قرار دهد وی باید اول فروردین، خمس مالش را پرداخت كند، سپس اول تیر ماه هم كه رسید خمس درآمد سه ماه اخیر را بپردازد؛ با این کار، سال خمسی فرد عوض می‌شود و اگر بخواهد سال خمسی‌اش را زودتر قرار دهد مثلاً از اول فروردین به اول دی ماه تغییر دهد، باید اول دی ماه یعنی سه ماه زودتر خمس مجموع درآمدهایش را بپردازد تا سالش عوض گردد.
مسأله ۲۳۰۴. اگر فرد منفعت و درآمدی بدست آورد و در بین سال بمیرد، مؤونه تا موقع مرگش از آن منفعت كسر شده و واجب است خمس درآمد باقیمانده بدون انتظار كامل شدن سال فوراً پرداخت شود و مخارج بعد فوت مانند هزینه كفن و دفن و مراسم ترحیم از درآمد باقیمانده قابل كسر نمی‌باشد. البته اگر میت از كسانی بوده كه عمداً خمس نمی‌داده و وصیّت به دادن خمس هم ننموده است، پرداخت خمس درآمد سال آخر او بر ورثه واجب نیست.
مسأله ۲۳۰۵. انسان می‌تواند در بین سال هر وقت درآمدی به دستش آید خمس آن را بدهد و می‌تواند پرداخت خمس را تا آخر سال به تأخیر بیندازد ولی اگر بداند تا آخر سال به آن درآمد نیاز پیدا نمی‌كند، بنابر احتیاط واجب، باید فوراً خمس آن را بدهد. توضيح المسائل جامع حضرت آيت الله سيستاني.
لينك كوتاه مطلب: https://hadana.ir/?p=25807
- پول خمس داده شده و غير آن در حساب بانكي
- فروش مال خمس داده نشده
- محاسبه خمس اجناس به قيمت روز يا خريد
- تکلیف کسی که تاکنون خمس نداده چیست
كليد: سال خمسي چيستتعریف سال خمسي می خواهم شروع به تعیین سال خمسی کنم ، نحوه محاسبه خمس نحوه محاسبه خمسسال مالي شرعي چيست سال خمسي چيست سال خمسي چيست سال خمسي چيست سال خمسي چيست سال خمسى چيستسال خمسى چيست سال خمسى چيست سال خمسى چيست سال خمسى چيست سال خمسى چيست سال خمسى چيست سال خمسى چيست سال خمسى چيست سال خمسى چيست سال خمسى چيست سال خمسى چيست سال خمسى چيستسال خمسى چيستسال خمسى چيستسال خمسى چيست سال خمسى چيستسال خمسى چيستسال خمسى چيستسال خمسى چيستسال خمسى چيستسال خمسى چيستسال خمسى چيست سال خمسى چيست سال خمسى چيست سال خمسى چيست سال خمسى چيست [/fusion_builder_column][/fusion_builder_row][/fusion_builder_container]
سلام.اولین حقوقم رو ۲۸ آذر گرفتم.
میتونم سال خمسیم رو ۲۰ آذر قرار بدم؟؟
(لطفا هم نظر آیت الله مکارم رو بگید و هم نظر رهبری)
سلام علیکم
باید برای تغییر سال خمسی از دفتر مرجعتان اجازه بگیرید، با دفتر ایشان تماس حاصل نمایید.
وفقکم الله لکل الخیر
باسلام وآرزوی قبولی طاعات،حاج آقای طاها کسی نتونست به این سوالم جواب بده وجواب های ضدونقیض گرفتم ممنون میشم راهنمایی کنین.
دوره تحصیل پزشکی ۱۸ماه آخربه نام دوره کارورزی معروف هست که برخی وظایف کارورزان از این قراراست:
گذاشتن لوله معده ،گذاشتن سوند ادراری، بخیه زدن و کشیدن بخیه و…
یعنی هم آموزش میبینندوهم برخی وظایف ازجمله موارد بالا را دارندوهرماه حدود۵تا۱۰کشیک شبانه روزی اقامت دربیمارستان دارندوموظف هستندازبیماران بستری شرح حال گرفته ووظایف بالارا هم انجام دهند.
دراین۱۸ماه هرماه مبلغی بدون اینکه فیش حقوقی داشته باشند باعنوان کمک هزینه(ونه به عنوان حقوق)به حساب دانشجویان واریزمیشود.
دوره آموزش تخصصی پزشکی هم که به نام دوره دستیاری معروف است مشابه دوره عمومی(کارورزی)است اما باتعدادکشیک اقامتی بیشتروظایف تخصصی تروآموزش تخصصی تر وکمک هزینه دریافتی بیشتر.
آیاسال خمسی را ماپزشکان بایدازفارغ التحصیلی وشروع به کارحساب کنیم ویا از شروع دوره کارورزی عمومی یادستیاری تخصصی؟
مرجع تقلید:حضرت آیت الله سیستانی
سلام علیکم
از اولین درآمدی که به شما تملیک می شود باید سال خمسی را حساب کنید. یعنی همین دوره کارورزی اول که به شما پول می دهند، اولین پول داده شده آغاز سال خمسی شماست.
وفقکم الله لکل الخیر
سلام و خسته نباشید. از شما ممنون میشم اگر به سوالم پاسخ کامل و دقیق بدید😔. من پدرم درآمد داره و تو بانک هم پول پس انداز از همین درآمد داره، اما تا بحال هیچ وقت خمس نداده و من نمیدونستم ک ب درآمد خمس تعلق میگیره و یا اصلا به ما خمس تعلق میگیره یا نه؟؟….و خب مثل همه خونه های دیگه ماهم خریدهایی مثل برنج و روغن و… داریم که تا سر سال همش مصرف نمیشه و همیشه مقداری ازشون میمونه…من ازتون خواهش میکنم دقیقا برام توضیح بدید آیا باید خمس بدیم یا نه و چطور باید حساب کنیم و خمس هایی که تا حالا پراخت نکردیم رو چجوری باید جبران کنیم ؟؟؟؟ واینکه ما مستاجر هستیم آیا به پول رهن هم خمس تعلق میگیره، درحالیکه باید دوباره اونو برای اجاره به صاحب خونه بدیم؟؟؟!!! ضمنن من همیشه به خونواده م میگم ک خمس و زکات رو پرداخت کنن اما این کارو نمیکنن و من نمیدونم واقعا باید چیکار کنم چونکه من از همین پول هم غذا میخورم و هم مخارجمو پرداخت میکنم اونم از پولی که حق خدا و رسول(ص) و امام(ع) ازش پرداخت نشده😔..و من دانشجو هستم و پولی که پدرم بهم ماهانه میده همیشه ازش باقی میمونه و ۱۰ گرم طلا هم دارم آیا به اینها هم خمس تعلق میگیره؟؟؟..
لطفا ب همه سوالام پاسخ بدید که اجرتون با خداست🌺
سلام علیکم خواهر گرامی
هرکسی که درآمد پیدا می کند اولین درآمدش می شود روز خمسی او ، تا سال بعد همین موقع. هرچقدر از پول درآمد پس انداز کرده باشد باید خمس آن را بدهد. در روز خمسی هر چقدر اموال مصرفی مثل برنج، تخم مرغ و خوراکی باقی مانده باشد یک پنجم آن را باید پرداخت کنند. اگر سال خمسی ندارد باید با دفتر مرجع تماس بگیرند و سال خمسی را تعیین کنند.
اگر درآمدی یکسال در حساب باشد بله خمس آن واجب است.
با پدر صحبت کنید، که سال خمسی را تعیین کنند با هماهنگی دفتر مرجع، اگر گفتند که پول من کافی نیست، می توانید از دفتر مرجع بخواهی که قسطی بکنند تا به ایشان فشار وارد نشود. اگر قلبا آن ارادت را به این واجب الهی ندارند خب محاسبه کنند بهد از دفتر مرجع اجازه بگیرند و می توانند بخشی از آن را به فقرای فامیل به صورت اقساط بدهند.
احکام خمس را در بخش احکام، قسمت خمس بخوانید یا با دفتر مرجعتان تماس حاصل فرمایید.
وفقکم الله لکل الخیر