دعا برای برکت کشاورزی/ آداب زراعت

آداب زراعت

1. در روايتى معتبر مى‌خوانيم كه امام صادق عليه السلام فرمود: «هنگامى كه حضرت آدم عليه السلام به زمين آمد تشنه وگرسنه شد. به جبرئيل شكايت كرد. جبرئيل گفت : زراعت كن. آدم عليه السلام گفت: دعايى به من تعليم كن. جبرئيل گفت: اين دعا را بخوان: اَللّهُمَّ اكْفِني مَؤُنَةَ الدُّنْيا وَكُلَّ هَوْلٍ دُونَ الْجَنَّةِ وَاَلْبِسْنِى الْعافِيَةَ، حَتّى تُهَنِّئَنِى الْمَعيشَةَ».[1]
2. در حديثى ديگر فرمود: «هنگامى كه مى‌خواهى زراعت كنى يك مشت از بذر را بگير ورو به قبله بايست وسه مرتبه بگو: (أَفَرَءَيْتُمْ مَا تَحْرُثُونَ * ءَأَنْتُمْ تَزْرَعُونَهُ أَمْ نَحْنُ الزَّارِعُونَ)[2] سپس بگو: اَللّهُمَّ اجْعَلْهُ حَبّآ مُبارَكآ وَارْزُقْنا فِيهِ
السَّلامَةَ[3] آن‌گاه بذرى كه در كف دست دارى بپاش».[4]

3. نيز در روايتى فرمود: «هنگامى كه دانه را مى‌پاشى بگو: اَللّهُمَّ قَدْ بَذَرْتُ وَاَنْتَ الزّارِعُ، فَاجْعَلْهُ حَبّآ مُتراكِمآ».[5]
4. از امام باقر عليه السلام روايت شده است كه فرمود: «يك قبضه از بذر را در دست بگير ورو به قبله بايست وسه مرتبه بگو: (ءَاَنْتُمْ تَزْرَعُونَهُ أَمْ نَحْنُ الزَّارِعُونَ)[6]
سپس بگو: اَللّهُمَّ اجْعَلْهُ حَرْثآ مُبارَكآ وَارْزُقْنا فِيهِ السَّلامَةَ وَالتَّمامَ وَاجْعَلْهُ حَبّآ مُتَراكِبآ وَلا تَحْرِمْني خَيْرَ ما اَبْتَغي وَلا تَفْتِنّي بِما مَتَّعْتَني بِحَقِّ مُحَمَّدٍ وَآلِهِ الطَّيِّبينَ، آن‌گاه بذر را بپاش».[7]

آداب درختكارى
دعاى هنگام درختكارى

1. از امام صادق عليه السلام روايت شده است كه فرمود: به هنگام كاشتن درخت وپاشيدن دانه، جمله «سُبْحانَ الْباعِثِ الْوارِثِ» را بر هر درخت ودانه‌اى بخوان كه إن شاءالله خطا نخواهد كرد».[8]
2. در حديثى ديگر فرمود: «در وقت كاشتن درخت وزراعت، بگو: وَمَثَلُ كَلِمَةٍ طَيِّبَةٍ كَشَجَرَةٍ طَيِّبَةٍ أَصْلُهَا ثَابِتٌ وَفَرْعُهَا فِى السَّمَاءِ، تُؤْتِى أُكُلَهَا كُلَّ حِينٍبِإِذْنِ رَبِّهَا».[9]

بارور كردن درخت خرما وآبيارى درخت سدر

1. از امام صادق عليه السلام روايت شده است كه فرمود: «هر كس مى‌خواهد درخت خرما خوب ميوه دهد وخرمايش نيكو شود، ماهى‌هاى كوچك خشك را بگيرد وآن را نيمكوب كند ودر هر شكوفه‌اى اندكى بپاشد وبقيّه آن را در كيسه پاكيزه‌اى قرار داده، در ميان درخت خرما جاى دهد».[10]
2. در حديثى ديگر فرمود: «هر كس درخت سدر را آب دهد، گويى مؤمن تشنه‌اى را سيراب كرده است».[11]

فلسفه درختان بدون ميوه ودرمان ميوه‌هاى كرم‌ زده

1. از امام صادق عليه السلام روايت شده است كه فرمود: «خداوند متعال هيچ درختى را نيافريد مگر آنكه ميوه داشت وقابل خوردن بود. امّا هنگامى كه مردم براى خداوند فرزند قائل شدند ميوه نصف درختان از بين رفت وهنگامى كه براى خدا شريك قائل شدند درختان خار روييد».[12]
2. در حديث است كه پيامبر اعظم صلى الله عليه و آله فرمود: «حضرت عيسى عليه السلام از شهرى عبور كرد كه در ميوه‌هاى آن شهر كرم فراوان بود. آنان به حضرت شكايت كردند. حضرت فرمود: شما كه درخت مى‌كاريد اوّل خاك مى‌ريزيد وبعد آن را آب مى‌دهيد ازاين‌رو ميوه‌هاى آن درخت كرم دارد. پس از اين، اوّل آب بدهيد سپس خاك بريزيد. به اين دستور عمل كردند ومشكل حل شد».[13]

بريدن درخت

1. از امام صادق عليه السلام روايت شده است كه فرمود: «درخت ميوه‌دار را هرگز قطع نكنيد كه عذاب بر شما نازل مى‌شود».[14]
2. در حديثى ديگر فرمود: «بريدن درخت خرما كراهت دارد». پرسيدند : بريدن درختان ديگر چطور؟ فرمود: «اشكال ندارد». پرسيدند: درخت سدر چطور؟ فرمود: «بريدن درخت سدر در بيابان خوب نيست زيرا در آنجا كم است، امّا در شهر اشكالى ندارد».[15]
3. در حديث است كه از امام رضا عليه السلام پرسيدند: بريدن درخت سدر چگونه است؟ فرمود: «پدرم درخت سدر را بريد وبه جاى آن درخت انگور كاشت».[16]

[1] . ترجمه: «بار خدايا، هزينه‌هاى زندگى‌ام را تأمين وهر ترسى كه به خاطر بهشت است از من دور كنو(لباس) عافيت را بر من بپوشان تا زندگى را بر من گوارا كنى». كافى، ج 5، ص 260، ح 4.
[2] . ترجمه: «آيا هيچ درباره آنچه كشت مى‌كنيد انديشيده‌ايد؟! آيا شما آن را مى‌رويانيد يا ما مى‌رويانيم؟»سوره واقعه، آيات 63 و 64.
[3] . ترجمه: «بار خدايا، اين بذر را بذر پربركتى قرار ده ودر آن سلامتى را روزى ما گردان».
[4] . كافى، ج 5، ص 262، باب ما يقال عند الزّرع والغرس، ح 1.
[5] . ترجمه «بار خدايا، من بذر را پاشيدم، امّا زارع حقيقى تو هستى، پس محصول آن را انبوه وفراوان قرار بده».كافى، ج 5، ص 263، ح 2.
[6] . سوره واقعه، آيه 64.
[7] . ترجمه: «بار خدايا، اين زراعت را زراعت مباركى گردان وسلامتى وكمال را در آن روزى ما كن وآن را دانهانبوه وفراوان قرار ده وآنچه را مى‌طلبم محرومم نكن ودر آنچه كه به من داده‌اى مرا آزمايش (طاقت‌فرسا)نكن، به محمّد وخاندان پاكش». مكارم الأخلاق، ص 353.
[8] . كافى، ج 5، ص 263، ح 5.
[9] . ترجمه: «مَثَل كلمه طيّبه (وگفتار پاكيزه) همانند درخت پاكيزه‌اى است كه ريشه آن (در زمين) ثابتوشاخه آن در آسمان است. وهر زمان ميوه خود را به اذن پروردگارش مى‌دهد». كافى، ج 5، ص 263، ح 6.
[10] . كافى، ج 5، ص 263، ح 3.
[11] . تفسير عيّاشى، ج 2، ص 86، ح 44.
[12] . علل الشرايع، ج 2، ص 573، باب 374، ح 1.
[13] . علل الشرايع، ج 2، ص 574، باب 376، ح 1.
[14] . كافى، ج 5، ص 264، ح 9.
[15] . همان، ح 8.
[16] . همان، ص 263، ح 7.