خداوند چه احتياج به نماز ما دارد
پرسش 4 . خداوند چه احتياج به نماز ما دارد كه آن را واجب كرده است؟
بايد بدانيم كه خداوند متعال گذشته از اين كه احتياجى به نماز بندگان ندارد، اطاعت و طغيان بندگان نيز، نفع و ضررى به او نمى رساند. قرآن مجيد در اين باره مى فرمايد:
«إِنْ تَكْفُرُوا أَنْتُمْ وَ مَنْ فِى الْأَرْضِ جَميعاً فَإِنَّ اللَّهَ لَغَنِى حَميدٌ»24؛ «اگر همه مردم روى زمين كافر بشوند نقصى بر خدا وارد نيست و كمبودى براى خدا ايجاد نمى شود».
و يا در آيه ديگر مى فرمايد:
«وَ مَنْ ينْقَلِبْ عَلى عَقِبَيهِ فَلَنْ يضُرَّ اللَّهَ شَيئا»25؛ «هر كس به جاهليت و گمراهى پسروى كند هرگز خدا را زيان نمى رساند».
اما اين كه خداوند متعال با وجود اين كه نيازى به نماز بندگان ندارد، آن را واجب نموده به اين دليل است كه، پروردگار عالميان مى داند چه چيزهايى براى بندگانش مفيد بوده و مى تواند سعادت اخروى او را تأمين مى كند و چه چيزهايى زيان بار و نابودكننده مسير كمال آنها مى باشد؛ خداوند مى داند كه اگر انسان را به حال خود واگذارد، نه تنها به كمال و سعادت اخروى نمى رسد، بلكه خود را به ذلّت و پستى مى كشاند؛ لذا از روى محبّت و لطفى كه به بندگان خود دارد آنها را به انجام عباداتى همچون نماز دستور داده است.
تصوّر كنيد استادى، دانشجويى را به درس خواندن ملزم كند و حتى ممكن است به دليل درس نخواندن نمره منفى دهد و يا مشروط كند و حال آن كه نه به درس خواندن او نيازى دارند و نه ترك تحصيل دانشجو، ضررى به او مى رساند.
بنابراين، آنچه در وجوب نماز وجود دارد، در واقع چيزى نيست جز لطف و رحمتى از سوى پروردگار به بندگانش، تا به اين وسيله هر چه بهتر و سريع تر به كمال و سعادت دنيوى و اخروى خود برسند.
و اما درباره وجوب نماز در اوقات خاصّع خداوند مى فرمايد:
«أَقِمِ الصَّلاةَ لِدُلُوكِ الشَّمْسِ إِلى غَسَقِ اللَّيلِ وَ قُرْآنَ الْفَجْرِ إِنَّ قُرْآنَ الْفَجْرِ كانَ مَشْهُوداً»26؛ «نماز را از زوال خورشيد تا نهايت تاريكى شب (نيمه شب) برپا دار، و همچنين قرآن فجر (نماز صبح) را، چرا كه قرآن فجر مورد مشاهده (فرشتگان شب و روز) است».
دلوك شمس به معنى زوال آفتاب از دائره نصف النهار است كه وقت ظهر مى باشد.
از امام باقر عليه السلام در تفسير اين آيه روايت شده است: «دلوك شمس به معنى زوال آن (از دائره نصف النهار) است، و غسق الليل به معنى نيمه شب است، اين چهار نماز است كه پيامبر صلى الله عليه و آله آنها را براى مردم قرار داد و توقيت نمود، و قرآن الفجر اشاره به نماز صبح است»27.
شاید این مطالب را هم بپسندید:
24. ابراهيم 14، آيه 8.
25. آل عمران 3، آيه 144.
26. اسراء 17، آيه 78
27. مكارم شيرازى، ناصر، تفسير نمونه، تهران، دارالكتب الإسلامية، 1374ش، اول، ج12، ص 221.
منبع: هدانا برگرفته از پرسمان، نماز چیستی و چرایی.
