حکم سود سپرده گذاری بانک
فهرست این نوشتار:
حکم سود سپرده گذاری بانک
1-سپرده هاى کوتاه و بلند مدت بانکی و سودى که بانک به آن مى دهد، در صورتى حلال است که طبق موازین شرعى و از طریق قراردادها و عقود اسلامى (از قبیل مضاربه و شرکت و امثال آن) باشد و دهنده پول یقین داشته باشد یا احتمال قابل ملاحظه دهد که بانک بعنوان وکالت از طرف مشترى این قراردادها را به صورت شرعى انجام مى دهد، امّا اگر یقین دارد که این امور جنبه ظاهرى و صورى دارد و فقط روى کاغذ است، آن سود حرام است.
2- در سپرده قرض الحسنه نمی توان هیچ سودی را از بانک دریافت کرد، این کار ربا و حرام است.
لازم به ذکر است آیت الله سیستانی میان بانک دولتی و خصوصی تفاوتی قائل هستند و آیت الله بهجت نیز نظر خود را دارند، در ادامه می توانید نظر مراجع را مطالعه کنید.
مطابق نظر آيت الله خامنه اي
«استفتاء اختصاصی سایت هدانا از دفتر مقام معظم رهبری»
سوال: اگر در بانک سهام بخریم و آنها ماهیانه ۲۰ درصد به ما سود دهند آیا این پول حلال است ؟!
پاسخ: عمليات بانكى که بانکها بر اساس قوانين مصوّب مجلس شوراى اسلامى و مورد تأييد شوراى محترم نگهبان، انجام مى‌دهند، بى‌اشكال است.
منبع استفتاء هدانا از دفتر مقام معظم رهبری.
افتتاح حساب سپرده های بانکی
س۳. باز کردن سپرده های بانکی با قصد رسیدن به سود چه حکمی دارد؟ و آیا در این زمینه فرقی بین بانک های خصوصی و دولتی وجود دارد؟
ج. اگر بانکها بر اساس قوانین مصوب مجلس شورای اسلامی و مورد تأیید شورای محترم نگهبان، عمل کنند، بی اشکال است؛ و نسبت به غیر بانکها هم اگر در قالب یکی از عقود صحیح شرعی باشد، اشکال ندارد.
س 1620: ربای قرضی چیست؟ آیا درصدی که سپرده گذاران به عنوان سود از بانکها دریافت میکنند، ربا محسوب می‌شود؟
ج: ربای قرضی آن مقدار اضافه بر مبلغ قرض است که قرض گيرنده به خاطر قرضی که میگيرد به قرض دهنده میدهد و امّا سود حاصل از کارکرد پولی که به عنوان سپرده به بانک داده شده تا به وکالت از طرف صاحب آن در يکی از عقود صحيح شرعی بکار گرفته شود، ربا نيست و اشکال ندارد.
س 1630: بعضی از بانکها برای تعمیر خانه ای که دارای سند رسمی است، وامی را به عنوان «جُعاله» میدهند به این شرط که گیرنده وام هم بدهی خود را همراه با چند درصد اضافه در مدّت مشخصی به‌صورت اقساط بپردازد، آیا وام گرفتن به این صورت شرعاً جایز است؟ و چگونه در آن، جُعاله تصور می‌شود؟
ج: اگر اين مبلغ به عنوان قرض برای تعمير خانه در اختيار صاحب آن قرار بگيرد، جُعاله بودن آن معنا ندارد و شرط زياده هم در قرض جايز نيست هرچند اصل قرض در هر صورت صحيح است ولی مانعی ندارد که صاحب خانه برای بانک در تعميرخانه، جُعل(عوض) قرار دهد که در اين صورت جُعل(عوض) خصوص آنچه که بانک برای تعمير خانه مصرف کرده نيست بلکه مجموع چيزی است که بانک آن را در قبال تعمير خانه به‌طور قسطی مطالبه میکند.
منبع: سایت هدانا برگرفته از استفتائات آیت الله العظمی خامنه ای.
حضرت آیت الله مکارم شیرازی
حکم دریافت سود در قبال حساب جاری
پرسش : آیا می توان در برابر وجوه موجود در حساب جاری، سودی دریافت کرد؟
پاسخ : پول هایى را که مردم به عنوان حساب جارى به بانکها مى سپارند صورت قرضالحسنه به بانک دارد که هر وقت بخواهند، مى توانند آن را بگیرند و اگر سودى در مقابل آن قرار دهند حرام است و قرض هم باطل است و بانک نمى تواند در آن تصرّف کند. البته در صورتی که سپرده گذار بدون قصد دریافت سود در آن بانک پولی گذاشته باشد و بانک با میل و رضای خود سودی به او بدهد شرعا اشکالی ندارد.
دریافت و پرداخت سود به بانک هایی که عقد شرعیه را رعایت نمی کنند
پرسش : اگر شخصى که به بانک بدهکار است به صورت قسط بندى مبلغى را علاوه بر بدهى به عنوان سود به بانک بپردازد و سپس بعد از مدّتى پولى به بانک بسپارد و سودى در برابر آن بگیرد آیا مى تواند این را به عنوان تقاص سودى که داده بگیرد؟
پاسخ : اگر در معامله اوّلى پولى را به عنوان ربا داده کار حرامى کرده است، ولى مى تواند در معامله دوّم، به نیّت تقاص معادل آن را پس بگیرد.
حکم سپرده گذاری در بانک ها و دریافت سود در برابر آن
پرسش : دریافت سود در برابر سپرده گذاری در بانک ها چه حکمی دارد؟
پاسخ : سپرده هاى کوتاه مدّت و درازمدّت مردم، نزد بانکها و سودى که بانک به آن مى دهد، در صورتى حلال است که طبق موازین شرعى و از طریق قراردادها و عقود اسلامى (از قبیل مضاربه و شرکت و امثال آن) باشد و دهنده پول یقین داشته باشد یا احتمال قابل ملاحظه دهد که بانک بعنوان وکالت از طرف مشترى این قراردادها را به صورت شرعى انجام مىدهد، امّا اگر یقین دارد که این امور جنبه ظاهرى و صورى دارد و فقط روى کاغذ است، آن سود حرام است.
گرفتن سود از بانک های غیر مسلمان
پرسش : آیا می توان از بانک های غیر مسلمان سودی دریافت کرد؟
پاسخ : گرفتن سود از بانکهاى خارجى و غیرمسلمان اشکال ندارد، ولى از بانکهاى مسلمان، در صورتیکه طبق عقود شرعیه نباشد حرام است.
سپرده گذاری طلا در بانک و دریافت سود در برابر آن
پرسش : اگر فردی مبلغی پول را بر حسب ریال به عنوان سپرده نزد یک بانک بر اساس ارزش طلا معادل سازی نماید. مثلا به جای اینکه در دفترچه سپرده او بنویسند 1000000 ریال نوشته شود یک گرم طلا. آیا این نوع سپرده گذاری از نظر شرعی صحیح است؟ و آیا بانک مورد نظر می تواند در زمان مراجعه سپرده گذار برای دریافت سپرده خود ارزش همان مقدار طلا (یک گرم) را بر حسب قیمت روز پرداخت نماید؟
پاسخ : با توجه به اینکه این کار به معنای فروختن طلا به مبلغ مزبور است اشکالی ندارد.
سپرده گذاری بدون قرارداد
پرسش : شخصى علم و اطّلاع دارد که بانک به سپرده ها مبلغى بهره مى دهد، به این منظور پولى به بانک مى سپارد، ولى هیچ گونه قرارداد لفظى یا کتبى نمى بندد. آیا بهره مذکور حرام است؟
پاسخ : با توجّه به این که سپرده ها به عنوان مضاربه گذارده مى شود، سود مضاربه اشکالى ندارد.
نرخ تورم در سپرده های حج
پرسش : در سالی که ثبت نام برای حج شده مبلغ واریزی دو سوم مبلغی بوده که در آن سال حجاج جهت رفتن به حج پرداخت می کرده اند اکنون بعد از چند سال دولت حدود ده تا دوازده برابر وجه واریزی مطالبه می کند و پول واریزی ما را تنها دو برابر حساب می کند حکم شرعی این موضوع چیست؟
پاسخ : مطابق قرارداد سازمان حج مبالغ مزبور به عنوان سپرده بوده و تنها سود مورد توافق به آنها پرداخت می شود و در صورتی که آنچه اضافه می گیرند مطابق قیمت روز باشد و چیزی بر آن نیافزایند مانعی نداردولی سزاوار است تدبیری اندیشیده شود که زوار خانه خدا از ارزهای کم قیمت تر استفاده کنند.
حکم دریافت سود سپرده موقت در صورت بالاتر بودن میزان تورم یا کمتر بودن آن
پرسش : در كشور تركيّه تورّم اقتصادى در سال به هفتاد درصد مى رسد. با در نظر گرفتن اين تورّم و نزول ارزش لير تركى اگر يك نفر در بانك دولتى مقدارى پول به عنوان سپرده موقّت بگذارد، بانك طبق مقرّرات خود شصت درصد سود مى دهد، آيا گرفتن اين سود، در صورتى كه كمتر از تورّم باشد، در مقابل تنزّل ارزش پول جايز است؟ اگر سود بيشتر از تورّم باشد چه صورت دارد؟
پاسخ : هرگاه بانک اسلامى نباشد اشکالى ندارد. و اگر بانک اسلامى باشد و تورّم بقدرى شدید باشد که در معاملات مدّت دار روزمرّه مردم نیز محاسبه مى شود گرفتن مقدار تورّم اشکالى ندارد.
مالکیت سود حاصل از وجه تامین دادگاه
پرسش : بعضى از متّهمين يا طرفين دعوا به دستور دادگاه مبالغى را به عنوان تأمين براى مدّتى در بانك به حساب دولت واريز مى نمايند، چنانچه بانك از سوى خود سودى به اين وجه سپرده شده پرداخت نمايد، آيا اين سود متعلّق به سپرده گذاران است، يا اين كه متعلّق به دولت است؟
پاسخ : سود متعلّق به صاحبان آن پول هاست.
سود سرمایه پس انداز
پرسش : بنده باشخصي قرارداد مضاربه بسته ام بعضي اوقات که جنس براي خريد نيست پول در حساب روز شمار بنده ميماند ودر اين مدت سودي به آن از طرف بانک تعلق ميگيرد آيا با شخصي که بااو مضاربه دارم به او از سود بانک چيزي مي رسد؟
پاسخ : احتیاط این است که در اینگونه موارد، صاحب پول و صاحب حساب با هم مصالحه کنند.
رعایت عقود شرعیه و اعتماد به گفته بانک
پرسش : آیا می توان به گفته بانک مبنی بر این که شرایط عقود شرعیه را رعایت می کند اعتماد کرد؟
پاسخ : اگر آنها ادعا می کنند که ما رعایت می کنیم می توانید بپذیرید. ما بارها با مسوولین بانک صحبت کردیم و حتی آیین نامه بانک بدون ربا را از آنها گرفته ایم و در جلساتی مورد بحث و بررسی قرار داده ایم. معامله با بانکها (دادن سپرده به آنها) طبق عقود شرعیه اشکالی ندارد مگر اینکه یقین داشته باشید که طبق عقود شرعیه عمل نمی شود.
آگاهی به جزئیات عقود شرعیه بانک ها
پرسش : آیا صرف امضا کردن یا قبول کلیّه شرایط عقود شرعیه با بانک ها به طور شفاهى با آن که از خصوصیّات و عناوین شرعیّه آگاهى ندارند، سبب تحقّق عقود مذکوره و مشروعیّت آنها مى شود؟ یا لازم به تفهیم و تفهّم از طرف بانکها یا متعاقدین مى باشد؟ آیا لازم است از جزئیات بعد از وکالت نیز آگاهی پیدا کرد؟
پاسخ : هرگاه وکالت مطلقه به بانکها بدهد که پول او را طبق عقود شرعیّه به کار گیرد و سود حاصل را به او بدهد اشکال ندارد و آگاهى به جزییات بعد از وکالت مطلقه لازم نیست.
ماهیّت حساب های بانکی
پرسش : ماهيّت حسابهاى بانكى از نظر اسلام چيست؟ آيا در بانكها اعتبار و ارزش قراردادى پول به نام اشخاص ثبت و جابه جا مى شود، يا عين اسكناس و اجازه در تصرّف داده مى شود؟ شكلهاى مختلف حسابهاى بانكى (جارى، سپرده ثابت، مشاركتهاى بانكى و مانند آن) يكسان است يا متفاوت؟ حكم سودهاى على الحساب كه در مشاركتهاى بانكى به سپرده گذار پرداخت مى شود چيست؟
پاسخ : ماهیّت سپرده هاى حساب جارى ماهیّت قرض است; و مشروط بر این است که به مجرّد مطالبه ادا شود. و ماهیّت سپرده هاى دراز مدّت و کوتاه مدّت نوعى مضاربه یا سایر عقود شرعیّه مانند آن است، و پرداخت سود على الحساب نوعى وام است که بعد از ظهور ربح محاسبه مى شود، و در صورت رعایت ضوابط عقود شرعیّه مانند مضاربه، سود مذکور اشکالى ندارد.
حکم سپرده گذاری به نیت شرکت در قرعه کشی و دریافت جایزه
پرسش : سپرده گذاری به نیت شرکت در قرعه کشی و دریافت جایزه چه حکمی دارد؟
پاسخ : در بانک های اسلامی اشکالی ندارد و در بانک های غیر اسلامی در صورتی که از بانک های کشورهای محارب نباشد اشکالی ندارد.
منظور از عقود شرعی در حلیّت سود سپرده
پرسش : اگر پول در حساب سپرده بانکی بر اساس معامله شرعی در بانک گذاشته شود سودآن را می توان تصرف نمود. بنابراین بفرمایید:
1ـ منظور از معامله شرعی چیست؟
2ـ بانک ها اعلام می نمایند سود سپرده ناشی از مشارکت است. به همین دلیل سود به طور علی الحساب پرداخت گردیده و در پایان سال مالی پس از محاسبه سود مشارکت مابقی سود اعلام و پرداخت می گردد. آیا با توجه به مراتب فوق سود ربا محسوب می گردد؟
پاسخ : 1ـ منظور معاملاتی چون مضاربه و جعاله و مشارکت و مانند آن است.
2ـ در صورتی که آنها ادعا کنند بر اساس ضوابط شرعی سودی به شما می پردازند و شما علم به خلاف گفته آنها نداشته باشید سود مذکور حلال است.
شاید این مطالب را هم بپسندید:
سپرده گذاری طلا و گرفتن سود آن
پرسش : سپرده گذاری کردن طلا در بانک و گرفتن سود آن چه حکمی دارد؟
پاسخ : در صورتیکه به بانک وکالت داده شود که به طور جدی طلا را برای شما بخرد و سپس به وکالت شما به طور جدی طلای مذکور را برای شما بفروشد و پول آن را به شما بدهد اشکالی ندارد.
منبع: سایت هدانا برگرفته از استفتائات آیت الله العظمی مکارم شیرازی.
مطابق نظر آيت الله سيستاني
پرسش: سپرده گذاری با سود در نزد بانک بخصوص برای باز نشستگان چه حکمی دارد؟
پاسخ: بانکها و مؤسسات دولتى از نظر معظم له اموالشان مجهول المالک است و تصرف در آن با اجازه حاکم شرع جایز است بنا بر این در فرضى که سپرده گذار شرط سود نکند اگر سودى به او داده شود ، ایشان اجازه مى دهند که آن سود مجهول المالک را تملک کنند مشروط بر این که نصف سود را به فقراى متدین صدقه بدهند .
و اما سود بانکها و مؤسسات غیر دولتى را به هیچ عنوان نمى توان مالک شد ولى اگر انسان بداند که اصحاب سرمایه راضى به تصرف او در این مال اند هرچند شرعا مالک نباشد – که غالبا چنین است – مى تواند تصرف کند و اگر با ان چیزى خرید مالک مى شود.
و این در صورتى است که بانک با سپرده گذار معامله شرعى انجام ندهد ولی اگر معامله شرعى صحیح با رعایت شرایط باشد و احتمال بدهند که بانک طبق قرارداد با مبلغ سپرده معامله شرعى انجام مى دهد سود حلال است.
پرسش: گذاشتن پول در بانک برای جایزه چه حکمی دارد؟
پاسخ: اگر هنگام گذاشتن پول شرط سود یا شرکت در قرعه کشی نشود اشکال ندارد. و مأذون در گرفتن جایزه آن هستید.
پرسش: آیا پولی که در بانکها یا تعاونیها میگذاریم بهره ان حرام است یا حلال؟
پاسخ: اگر سپرده گذاربر اساس معاملاتی که بر حسب موازین فقهی صحیح باشد و احتمال عمل به آن معاملات در حق بانکها داده شود اشکال ندارد و تصرف در کل ارباح حاصله مجاز است مثل ساثر معاملات مشروعی که با اموال دولتی صورت می گیرد .
پرسش: آیا سود بانکی در صورتی که شخص به قصد سود برای پول در بانک بگذارد یا به این قصد نباشد در هر دو صورت حکمش چیست ؟
پاسخ: صرفا شخص واگذار کننده قصد سود داشته باشد شرط سود نیست. و در صورتی که پرداخت مبلغ بر اساس معامله ای باشد که به حسب موازین فقهی صحیح باشد واحتمال عمل به آن در حق بانکها داده شود اشکال ندارد و تصرف در کل ارباح حاصله مجاز است مثل سائر معاملات مشروعی که با اموال دولتی صورت می گیرد.
پرسش: آیا با توجه به بهره های بسیار بالا بانکها برای ساختن منزل مسکونی آیا خودروهایی که شرکت های خودرو سازی بصورت نقدی – اقصاطی میدهند و بهره ۲۴ درصدی هم میگیرند ما مجاز به خریدن هستیم یا خیر در مجموع میتوانیم از سیستم بانکی کشور که بهره های بالایی از مردم میگیرند استفاده کنیم یا خیر و اگر حکم ربا دارد بفرمایید؟
پاسخ: اگر پرداخت مبلغ بر اساس معامله ای باشد که به حسب موازین فقهی صحیح باشد باید به مقتضای آن ملتزم شد و الا ماذون در تصرف در مال نمی باشید.
و اگر بر اساس معامله ای نباشد می توانید مبلغ را به عنوان مجهول المالک بردارید و آن را از سوی معظم له قرض حساب کنید.
پرسش: وام بانکی که بایستی با بهره پرداخت شود چه حکمی دارد ؟
پاسخ: اگر بانک دولتی باشد و مبلغ را بر اساس عقد صحیح مانند مضاربه یا فروش اقساطى دریافت کنید, باید به موجب آن ملتزم شوید, و چنانچه بر اساس عقد صحیح نباشد مى توانید مبلغ را به نیت مجهول المالک گرفته سپس با اذن معظم له به عنوان قرض براى خود بردارید و آن را در همان جهتی که طبق ضوابط وام به شما داده شده به مصرف برسانید.
واگر بانک خصوصی باشد و مبلغ را بر اساس عقد صحیح مانند مضاربه یا فروش اقساطى دریافت کنید, باید به موجب آن ملتزم شوید, و چنانچه بر اساس عقد صحیح نباشد گرفتن وام جایز نیست.
پرسش: ۱ـ با توجه به این که مضاربه از عقود جایز است آیا می توان به وسیله شرط ضمن عقد برای مضاربه ، مدت زمان تعیین نمود؟
۲ـ آیا می توان به طریقی کلیه هزینه های مضاربه یا بخشی از آن را به عهده عامل قرار داد؟
۳ـ آیا می توان عامل را عهده دار تامین خسارت نمود؟
۴ـ آیا بانک مجاز است عامل را مکلف به پرداخت سود مشخص نماید ویا اینکه به اوبگوید حداقل ازاین مقدار نباید کمتر باشد؟
۵ـ آیا بانک مجاز است در صورتی که مضاربه سود نداشته به اندازه ای که برای سود قبلا مشخص شده بود از وثایقی که قبلا عامل در اختیار بانک در قرار داده بود برداشت کند؟
پاسخ: ۱ـ ممکن است زمانی تعیین شود وشرط شود که تا آن زمان هیچکدام فسخ نکنند ولی این امر فقط حکم تکلیفی به حرمت فسخ را در پی دارد واگر فسخ کنند فسخ می شود ولی می توانند شرط کنند که هر کدام اگر فسخ کردند فلان مقدار پول به دیگری بپردازد.
۲ـ اشکال ندارد.
۳ـ مالک می تواند شرط کند که اگر خسارت شد یا سرمایه تلف شد عامل به مقدار آن از مال خود جبران کند واین صیغه با صیغه ضمان خسارت فرق می کند.
۴ـ مالک که در این فرض بانک است می تواند شرط کند که اگر سود به این مقدار نرسید عامل باید تا سقف این مقدار از مال خود به بانک بپردازد.
۵ـ مالک می تواند شرط کند که اگر سود نداشت حق داشته باشد به مقدار مال یاد شده از اموال اوبردارد.
منبع: سایت هدانا برگرفته از استفتائات آیت الله العظمی سیستانی.
حضرت آيت الله بهجت
«٢٢٨۶» کسی که پول به بانک میدهد چنانچه شرط سود نشده باشد و صاحب پول به این قصد پول خود را به بانک ندهد که از آن فایده‌ای عاید او گردد و اگر بانک سودی هم به او ندهد خود را طلبکار ندانسته و مطالبه نکند در این صورت گذاشتن پول نزد آن بانک جایز است و سود آن هم اشکال ندارد.
«٢٢٩٠» سپردن پول به بانک به قصد زیاد شدن آن و گرفتن سود و فایده بر آن پول جایز نیست، ربا و حرام است، ولی برای جلوگیری از گرفتار شدن به ربا و حرام، می‌تواند در تصمیم و نیت خود شرطِ گرفتنِ سود را نکند و بنای کار خود را بر این بگذارد که اگر بانک سود ندهد، خود را طلبکار نمی‌داند و مطالبه نخواهد کرد، در این صورت اگر بانک فایده‌ای به او داد می‌تواند با اجازه حاکم شرع یا وکیل او، آن فایده را به‌عنوان مجهول‌المالک بگیرد و در آن تصرف کند، و اگر بداند که در صورت نگرفتن سود از بانک، کارمند بانک سود را به مصرف شخصی خود خواهد رسانید، می‌تواند سود را به قصد اینکه پول مجهول‌المالک است، و باید شرعاً به مصارف خاصی برسد، از بانک مطالبه کرده و به آن مصارف برساند.
«٢٢٩٢» گرفتن پول از بانکهای غیر اسلامی مانند بانکهای کشورهای کفر، چه دولتی باشد و چه شخصی جایز است، ولی نه به‌عنوان قرض؛ و تصرف در آن احتیاج به اجازه حاکم شرع و یا وکیل او ندارد، مگر آنکه مال مسلمانی در بانک کفار باشد که باید نسبت به سهم آن مسلمان به وظیفه مخصوصی که در مورد بانکهای کشورهای اسلامی گفته شد عمل نماید. رساله توضیح المسائل آیت الله بهجت.
حكم بهره بانك ها
610. آيا بهره اى كه بانك ها از ما مى گيرند و به ما مى دهند، حكم ربا و نزول دارد؟
ج. به اين صورت كه با سود يك معامله شرعيه انجام دهند، مثلاً يك خودكار را از بانك بخرند به مبلغ سود، به شرط آن كه بانك فلان مبلغ وام به او پرداخت كند، مانعى ندارد.
ربايى كه از بانك گرفته شده
612. آيا سودى كه شخص به عنوان ربا از بانك گرفته است، بايد به بانك برگرداند يا حكم مجهول المالك دارد و بايد صدقه بدهد؟
ج. در موردى كه بانك مالك حساب نشود، بايد با اجازه ى حاكم شرع صدقه بدهد و اگر بانك مالك باشد، مى تواند معامله اى با بانك ـ هر چند به وكالت از بانك ـ بر مقدارى سود انجام دهد.
شرعى بودن قوانين بانكدارى
588. قوانين بانك ها پس از تصويب در مجلس، به تأييد شوراى نگهبان رسيده است، آيا با اعتماد به اين مطلب مى توان عمل بانك ها را حمل به صحت كرد و در وام، سود و… بر اساس آن قوانين عمل نمود؟
ج. خير، اگر اختلاف در شبهه ى حكميه است، وام ها و سپرده هاى بانكى ربوى است، اگر قرض مشروط باشد و راه تخلّص از آن در رساله مذكور است.
سود گرفتن از بانك
611. اگر كسى منبع درآمد خود را از گذاشتن مبلغى پول در بانك و گرفتن سود آن قرار دهد، چه حكمى دارد؟
ج. اگر در قبال سود معامله ى شرعيه اى واقع سازد، اشكال ندارد.
598. حكم سود بانكى، سود وام و سود سپرده چيست؟
ج. ريا و حرام است، مگر با معامله ى شرعيه در قبال سود معيّن.
605. سپردن پول در بانك هاى جمهورى اسلامى، به قصد قرض الحسنه و گرفتن جوايز غير معيّن چگونه است؟
ج. مانع ندارد.
معاملات بانك ها
606. معاملاتى كه در بانك ها تحت عنوان عقود اسلامى انجام مى گيرد، چگونه است؟
ج. بايد واجد شرايط آن عقود باشد.
حساب باز كردن براى شركت در قرعه كشى
590. برخى براى شركت در قرعه كشى در بانك حساب باز مى كنند يا برداشت از حساب خود را تا موعد قرعه كشى به تأخير مى اندازند، آيا چنين حساب هايى در صورت برنده شدن در قرعه كشى يا عدم آن اشكال دارد؟
ج. پول گذاشتن در بانك به عنوان قرض الحسنه، اشكالى ندارد و هم چنين جايزه اى كه بانك در قبال آن به بعضى از مشتركين پرداخت مى كند، حلال است.
منبع: سایت هدانا برگرفته از استفتائات آیت الله العظمی بهجت.
آيت الله نوري همداني
سود بانكها
س 472 – آيا سود گرفتن از بانكِ مسلمانان جايز است؟ از غير مسلمانان چطور؟
ج: در صورتى كه بانك را وكيل خود نمايد تا متصديان بانك پولهائى را كه از اشخاص مىگيرند در جريانهاى اقتصادى بكار اندازند و سود حاصله را بين خود و صاحبان سرمايه پول تقسيم كنند، گرفتن سود مانعى ندارد و سود گرفتن از غير مسلمانان اشكال ندارد.
س 473 – در وامهاى جعاله كه قانوناً بانك موظف است مورد قرار داد را انجام دهد، بانك فقط پول در اختيار جاعل قرار مىدهد و از او مىخواهد كه بوكالت از طرف بانك كار خود را انجام دهد و بعداً علاوه بر پول دريافتى مبلغى بعنوان حق الجعاله به بانك بپردازد كه در حقيقت جاعل شخصاً مورد جعاله را با پول بانك به انجام رسانده و حق الجعاله را بانك دريافت مىدارد، بفرمائيد اينگونه قرار داد صورت شرعى دارد يا خير؟
ج: دادن پول به بانكها و گرفتن پول توسّط بانكها از صاحبان پول بعنوان جعاله نيست و موازين جعاله در اين مورد متمّشى نيست و ما رابطه صاحبان پول با بانكها را بر اساس عنوان ديگرى مىدانيم كه در توضيح المسائل در صفحه 606 ذكر كرده ايم.
س 474 – در وام مسكن، بانك نيمى از خانه مشترى را به مبلغى مىخرد و بعد از پايان كار سهم خود را بصورت اقساط و به مبلغى زيادتر به او مىفروشد و بعضاً انتقال بصورت رسمى در محضر هم انجام مىگيرد. لكن در مواردى ديده شده كه مشترى متوجّه اين خريد و فروش نشده يا قصد جدّى در معامله نداشته، بفرمائيد در اين صورت پرداخت زياده به بانك جايز است يا خير؟ و تصرف مشترى در پول دريافتى چه صورت دارد؟
ج: در معامله توجه و قصد جدّى لازم است و الاّ معامله باطل است و در گرفتن وام از بانك اگر به آنچه كه در پشت ورقه بانكى نوشته شده است عمل شود و معامله بر آن اساس انجام بگيرد در اين صورت دادن سود به بانك اشكال ندارد.
س 475 – گذاشتن پول در بانكهاى خارجى و دريافت سود از آنها چه صورتى دارد؟
با فرض جواز دريافت سود از بانكهاى خارجى، از آنجا كه پس انداز در بانكهاى خارجى موجب تقويت كفار و سلطه اقتصادى آنان و تضعيف اقتصاد كشورهاى اسلامى مىگردد حكم مسئله چگونه است؟
ج: در صورتى كه موجب سلطه اقتصادى بر كشورهاى اسلامى و يا تضعيف اقتصادى كشورهاى اسلامى شود حرام است.
جوائز بانكها
س 476 – گرفتن جوائز بانكها در دو صورت (افتتاح حساب مشروط به شركت در قرعه كشى، و بدون شرط) چه حكمى دارد؟
ج: بانكها براى اينكه افتتاح كنندگان حساب با آنها افزايش پيدا كند مىخواهند براى جلب و تشويق آنها مبلغى را بعنوان هبه به آنها بدهند ولى چون نمىخواهند يا نمىتوانند به همه آنها هبه كنند لذا با اقدام به قرعه كشيدن به كسانى كه قرعه به نام آنها اصابت مىكند جائزه مى دهند (جائزه يك نوع هبه است) بر اين اساس، جوائز بانكها در هر دو صورت مذكور در فوق اشكال ندارد.
س 477 – افتتاح حساب قرض الحسنه در بانكها مشروط به شركت در قرعه كشى، و بدون شرط چه حكمى دارد؟
ج: اگر شرط مربوط به افتتاح حساب است و به قرض مربوط نيست اشكال ندارد.
منبع: سایت هدانا برگرفته از استفتائات آیت الله العظمی نوری همدانی.
سلام (مرجع تقلید آیت الله خامنه ای)
حکم گذاشتن پول در بانک دولتی با هدف گرفتن سود چیست؟(شرطی هم با بانک دولتی برای طریقه استفاده بانک از پول نکنیم و فقط با نیت سود در بانک بزاریم)
آیا این درست است که بانک پولهارو با سودهای بالا به دیگران وام میدهد و از این طریق به سپرده گذاران سود میدهد؟ اگر در این مورد شک داشته باشیم و ندانیم که پول ها آیا به صورت شرعی توسط بانک ها استفاده می‌شود یا نه گرفتن سود چه حکمی دارد؟
خواهش میکنم شفاف جواب بدین من گیج شدم
سلام علیکم
پاسخ: عمليات بانكى که بانکها بر اساس قوانين مصوّب مجلس شوراى اسلامى و مورد تأييد شوراى محترم نگهبان، انجام مى‌دهند، بى‌اشكال است.
دقت کنید، معمولا بانکها پول را برای مضاربه می گیرند و سود می دهند و اشکالی ندارد. در سایت هدانا مضاربه را سرچ کنید و بخوانید.
وفقکم الله لکل الخیر
سلام
خسته نباشید
با توجه به اینکه بانک ها دیرکرد میگیرند که گرفتن آن حرام است، آیا سودی که بانک به سپرده گذار ها میدهد حلال هست ؟ یا پولی که میگیریم حرام یا مخلوط به حرام هست؟ در صورت حرمت چه باید کرد برای حلال شدن آن؟
سلام علیکم
نظر مراجع عظام تقلید در نوشتار بالا موجود است و ناظر به سوال شما نیز می باشد.
وفقکم الله لکل خیر
سلام من در نزد بانک… حساب سپرده کوتاه مدت (سرمایه گذاری کوتاه مدت حقیقی) با سود معین ۱۰ درصد در هر ماه دارم… میخواستم ببینم آیا سودی که بر سرمایه من در بانک هر ماه بهش اضافه میشه حلال است؟ من اون موقع که حساب باز میکردم به فرم هایی که پر میکردم توجه ای به فرم ها نداشتم و فقط میدیدم جاهایی که لازم بود یک چیزی بنویسم می‌نوشتم و نمیدونم حالا فرم ها بر اساس احکام شرعی تنظیم شده بوده یا نه ولی چهارم هر ماه سودی بر اساس درصدی معین به حسابم واریز میشه… اصلا سودش برام مهم نبود چه قدر هست یا اینکه سود داره یا نه فقط محلی برای ذخیره پول هام باشه میخواستم…
آیا حساب بانکی من بدون ربا هست انشاءالله؟!
سلام علیکم
همینکه مطمئن هستید قراردادهای بانک بر اساس قانون مجلس و کشور است و بر اساس مضاربه به شما سود می دهند مطابق نظر آیت الله خامنه ای صحیح می باشد. در این قرار دادها پول از شما و کار و سرمایه گزاری از سمت بانک باید باشد و سود بین شما و بانک تقسیم می شود که مضاربه هست و با ربا که قرض به شرط سود است فرق می کند.
متن نوشتار را با دقت بخوانید.
وفقکم الله لکل الخیر