حکم تجدید چاپ کتاب بدون اجازه ناشر
مطابق نظر آيت الله خامنه اي
حکم تجدید چاپ کتاب یا مقاله
۱. داخل کشور:
الف) قراردادی وجود داشته، در ضمن تحویل نسخه اول← واجب است طبق قرارداد عمل شود.
ب) قراردادی نبوده ← بنابراحتیاط واجب، حق ناشر یا مؤلف رعایت شود و اجازه گرفته شود.
۲. خارج کشور← تابع قرارداد بین ایران و خارج است. (۱۳۳۶)
مسئله
۱. نرم‌‌افزار و نوارهای کاست، حکم کتاب و مقالات را دارند. (۱۳۴۲) و(۱۳۴۳)
۲. اگر مؤلّف حق تألیف خود را به ناشری بفروشد، تجدید چاپ توسط دیگران در حالت (۱- ب) بنابر احتیاط واجب با ناشر مربوطه است، نه مؤلف آن.
۳. اگر مؤلف، مترجم یا هنرمند در ضمن قرارداد منعقده برای تحویل چاپ اول، دریافت مبلغی را در چاپهای بعدی شرط کند، واجب است ناشر به شرایط عمل کند و اگر شرطی نکرده‌‌اند و در عین حال شرطی هم مبنی بر اجازه چاپهای بعدی توسط ناشر نشده باشد، بنابر احتیاط واجب، باید اجازه مؤلف تأمین شود. (۱۳۳۹،۱۳۳۸)
۴. حق اجازه دادن در صورت مسافرت یا در دسترس نبودن مؤلف (یا ناشری که حق التألیف را کلاّ مالک شده) به وکیل او در این امور یا ولی شرعی او و در صورت فوت، به وارث منتقل می‌گردد. (۱۳۴۰)
۵. کپی کردن و افست از برخی صفحات تألیفات افراد نیز همان احکام تجدید چاپ را دارد. (۱۳۴۵)
۶. اگر کسی بدون اجازه از صاحب نوار یا کتاب و… مبادرت به نسخه‌‌برداری نمود، باید در صورت عدم اجازه او، محتوای نوار و… را پاک کند یا از آن استفاده نکند و همین کافی است و در صورت پاک کردن محتوا، لازم به اطلاع‌‌رسانی به صاحب آن نیست. (۱۳۴۶)
س 1336: تجدید چاپ کتابها و مقاله هایی که از خارج وارد شده و یا در داخل جمهوری اسلامی چاپ میشوند، بدون اجازه ناشران آنها چه حکمی دارد؟
ج: مسأله تجديد چاپ کتابهايی که در خارج از جمهوری اسلامی منتشر شده اند و يا تصويربرداری به طريق افست از آنها، تابع قراردادهايی است که راجع به آنها بين جمهوری اسلامی ايران و آن دولتها منعقد گشته است. و امّا کتابهايی که در داخل چاپ میشوند، احوط اين است که حق ناشر با کسب اجازه از او نسبت به تکرار و تجديد چاپ کتاب رعايت شود.
س 1338: اگر مؤلف یا مترجم یا هنرمند در برابر چاپ اول اثر خود مبلغی را دریافت کند ودرعین حال برای خود حقّی را نسبت به چاپهای بعدی شرط کند، آیا میتواند در چاپهای بعدی حق خود را از ناشر مطالبه نماید؟ دریافت این مبلغ چه حکمی دارد؟
ج: در صورتی که در ضمن قرارداد منعقده برای تحويل نسخه اول، دريافت مبلغی را در چاپهای بعدی شرط کرده باشد يا قانون آن را اقتضا کند، گرفتن آن مبلغ اشکال ندارد و بر ناشر عمل به شرط واجب است.
س 1339: اگر مصنف و مؤلف در اجازه چاپ اول چیزی درمورد چاپهای بعدی ذکر نکرده باشند، آیا جایز است ناشر بدون کسب اجازه مجدّد و پرداخت مبلغی به آنان مبادرت به تجدید چاپ نماید؟
ج: اگر قراردادی که در مورد اجازه چاپ بين آنان منعقد شده، فقط راجع به چاپ اول باشد، احوط اين است که حق مؤلف رعايت شود و برای چاپهای بعدی هم از او اجازه گرفته شود.
منبع: سایت هدانا برگرفته از استفتائات آیت الله العظمی خامنه ای.
