تکلیف کسی که تاکنون خمس نداده چیست

تکلیف کسی که تاکنون خمس نداده چیست

در نوشتار قبل « مصالحه و دست گردان » مطرح شد از اینجا کلیک کنید و در تکمیل نوشتار حاضر مطالعه نمایید.

پرسش 8 . كسى كه درآمد كسب دارد؛ ولى تا به حال خمس نمى داده و اكنون مى خواهد خودش محاسبه كند و خمس اموال خود را بپردازد؛ بايد به چه شكل عمل نمايد؟

همه مراجع: اگر از درآمد خود، چيزى را كه به آن احتياج ندارد، خريده و يك سال از خريد آن گذشته باشد؛ بايد خمس آن را بدهد. اما اگر اثاث خانه و چيزهاى ديگرى كه به آنها نياز دارد، مطابق شأن خود خريده، در اين صورت چنانچه بداند آنها را در بين سالى خريده كه در آن سال فايده برده است؛

لازم نيست خمس آن را بدهد و اگر نداند كه در بين سال يا بعد از تمام شدن سال بوده، بنابر احتياط واجب، بايد با حاكم شرع (مجتهد جامع الشرايط) يا نماينده او مصالحه كند. بدين صورت كه تمام اموال مشكوك خود را محاسبه و حاكم شرع بدهى او را جهت خمس به مقدارى تخمين مى زند و با او مصالحه مى كند و با پرداخت آن تمام اموالش پاك مى شود.

تبصره 1. بايد توجه داشت آيه اللّه صافى و آيه اللّه نورى در جهت مصالحه با حاكم شرع، قائل به احتياط مستحبى شده اند و آيه اللّه خامنه اى فتوا به وجوب داده اند.
تبصره 2. برخى مراجع معتقدند؛ منافعى مانند هديه، جايزه و… حكم در آمد كسب را دارد. (ر.ك: «هديه»)
تبصره 3. در اين كه مبدأ سال خمسى چه روزى است و از چه تاريخى بايد يك سال را محاسبه كرد، ميان مراجع اختلاف نظر است.

• 1. توضيح المسائل مراجع، م 1797؛ وحيد، توضيح المسائل، م 1806؛ نورى، توضيح المسائل، م 1793؛ خامنه اى، اجوبة، س 934 و 927.
• 2-.ك: «مبدأ سال خمسى». (احكام خمس،پرسمان).

---

[کسی که از اوّل تکلیف خمس نداده]

مسأله 1797 کسی که از اوّل تکلیف خمس نداده اگر از منافع کسب، چیزی که به آن احتیاج ندارد خریده و یک سال از خرید آن گذشته (1) باید خمس آن را بدهد (2) و اگر اثاث خانه و چیزهای دیگری که به آنها احتیاج دارد مطابق شأن خود خریده، پس اگر بداند در بین سالی که در آن سال فایده برده آنها را خریده لازم نیست خمس آنها را بدهد، و اگر نداند که در بین سال خریده یا بعد از تمام شدن سال، بنا بر احتیاط واجب (3) باید با حاکم شرع مصالحه کند.

(1) (گلپایگانی)، (صافی): یک سال از منافع به دست آمده گذشته..

(خوئی)، (تبریزی): یک سال از وقت منفعت بردن گذشته..

(2) (بهجت): ولی اثاث خانه و چیزهای دیگری که نیاز داشته و مطابق شأن خود خریده، اگر بداند که از فایده در بین سال خود آنها را خریده، خمس واجب نیست؛ و اگر نداند که از منافع در بین سال خریده یا بعد از گذشت سال، احتیاطاً با حاکم شرع مصالحه نماید.

 (3) (گلپایگانی)، (صافی)، (نوری): بنا بر احتیاط مستحب ّ..

(سیستانی): مسأله کسی که از اوّل تکلیف، یا برای مدّتی، مثلًا چند سالی خمس نداده، اگر از منافع کسب در بین سال چیزی که به آن احتیاج ندارد خریده و یک سال از اوّل کاسبی او و اگر کاسب نباشد یک سال از وقت منفعت بردن گذشته باید خمس آن را بدهد و اگر اثاث خانه و چیزهای دیگری که به آنها احتیاج دارد مطابق شأن خود خریده، پس اگر بداند در بین سالی که در آن سال فایده برده با فایده همان سال آنها را خریده و در همان سال از آن استفاده کرده است لازم نیست خمس آنها را بدهد، و اگر نداند بنا بر احتیاط واجب باید با حاکم شرع به نسبت احتمال مصالحه کند، یعنی اگر مثلًا 50 احتمال بدهد که خمس در آن واجب باشد 50 آن را خمس بدهد.

(فاضل): مسأله کسی که حساب سال نداشته و تا به حال خمس نداده است اگر فردی حقوق بگیر، کارمند یا کارگر است و با دستمزد خود اشیائی فراهم کرده که مطابق شأن و مورد نیاز است خمس ندارد و اگر چیزی تهیّه کرده که زائد بر شأن او است یا جزء مؤونه او محسوب نمی‌شود باید خمس آن را بدهد و همچنین اگر چیزی تهیّه کرده که می‌داند پول آن را قبل از خرید یک سال داشته است باید خمس آن را بدهد و اگر درآمد او از سرمایه‌ای تهیّه می‌شده که به آن خمس تعلق گرفته و پرداخت نشده مثلًا کارخانه‌ای داشته و خمس آن را نداده است باید خمس تمام اموال خود را بدهد.

(زنجانی): مسأله کسی که از اوّل تکلیف خمس نداده، اگر از منافع کسب، چیزی که به آن احتیاج ندارد خریده و یک سال از بدست آوردن منفعت گذشته، باید خمس آن را بدهد و اگر اثاث خانه و چیزهای دیگری که به آن احتیاج دارد بطور متعارف تهیّه کرده، پس اگر بداند در بین سالی که در آن سال فایده برده آنها را خریده لازم نیست خمس آنها را بدهد. همچنین است اگر بعد از آن سال خریده ولی برای تهیّه آن لازم بوده فایده‌ای را که برده کنار بگذارد؛ و اگر وضعیت مال وی مشخص نباشد بنا بر احتیاط واجب باید با حاکم شرع مصالحه کند.

(مکارم): مسأله کسی که از اوّل تکلیف خمس نداده و درآمدهایی پیدا کرده و وسایلی برای زندگی خود خریده است و الآن متوجه وظیفه خمس شده و می‌خواهد تکلیف خود را درباره آن ادا کند و زندگی خود را پاک نماید اگر از منافع کسب، چیزی را که به آن احتیاج ندارد خریده و یک سال از خرید آن گذشته باید خمس آن را بدهد و اگر اثاث خانه و چیزهای دیگری که به آنها نیاز دارد مطابق شأن خود خریده، پس اگر بداند در بین سالی که در آن سال فایده برده آنها را خریده است لازم نیست خمس آن را بدهد و اگر نداند که در بین سال یا بعد از تمام شدن سال بوده بنا بر احتیاط واجب باید با حاکم شرع یا نماینده او مصالحه کند، یعنی تمام اموال مشکوک خود را حساب کرده و حاکم شرع بدهی او را از جهت خمس به مقداری تخمین می زند و با او مصالحه می‌کند و با پرداخت آن تمام اموالش پاک می‌شود.

• توضیح المسائل مراجع مطابق با فتاوای سیزده نفر از مراجع معظم تقلید/ متن اصلی از رساله امام خمینی و مُحشی حضرات آیات: سیستانی، صافی گلپایگانی، مکارم شیرازی، نوری همدانی، شبیری زنجانی، بهجت،فاضل،  اراکی، خویی، گلپایگانی، تبریزی.

---

س 925: افرادی هستند که خمس بر آنها واجب است، ولی تاکنون آن را نپرداخته‏ اند و در حال حاضر هم توانایی پرداخت آن را ندارند و یا بر آنها بسیار دشوار است، حکم آنان در این‌باره چیست؟

ج: مجرد عدم توانايى يا دشوارى پرداخت خمس موجب برائت ذمّه و سقوط تکليف نيست، بلکه اداى آن تا حد امکان واجب است، چنين افرادى مى‏توانند با دست گردانِ مبالغ بدهى خود با ولىّ امر خمس يا وکيل او، آن را به تدريج برحسب استطاعت خودشان از جهت مقدار و زمان بپردازند.

س 928: شخصی چندین سال است که خمس درآمد سالانه خود را نمی‏پرداخته، و فعلاً نمی‏داند چه مقدار بدهی از این بابت دارد، او در حال حاضر چگونه می‏تواند خود را از خمس بری ‏الذمّه نماید؟

ج: واجب است تمام اموالى را که خمس به آنها تعلّق گرفته، حساب کند و خمس آنها را بپردازد، و در موارد مشکوک بايد با ولىّ امر خمس يا وکيل او مصالحه نمايد.

اجوبه الاستفتائات .

منبع: سایت هدانا برگرفته از استفتائات آیت الله العظمی خامنه ای.

---

خمس کسی که تا به حال خمس نداده است 

پرسش :آقایی تا امروز خمس نداده است و در همین سالجاری در طی یک داد و ستد سود زیادی برده است. آیا وظیفه او که می خواهد بحج مشرف شود نسبت به کل مال که تا حال جمع کرده خصوصا به سودی که در اثنای همین سال جاری به دست آورده است چیست ؟

پاسخ :باید خمس سود سال های قبل را بپردازد و سودی را که امسال کسب کرده در پایان سال چنانچه باقی بماند خمس آن را بپردازد.

خمس بر چه کسانى واجب است؟

مسأله 1 ـ هرگاه انسان از طریق زراعت یا صنعت یا تجارت یا از طریق کارگرى و کارمندى در مؤسّسات مختلف درآمدى به دست آورد، چنانچه از مخارج و هزینه هاى سال او و همسر و فرزندان و سایر کسانى که نفقه آنها را مى دهد زیاد آید، باید خمس (پنج یک) آن را به شرحى که بعداً گفته مى شود محاسبه کرده و بپردازد.
مسأله 2 ـ هیچ گونه تفاوتى میان کسب ها و درآمدهاى کسب نیست.
مسأله 3 ـ هرگاه بچّه صغیر درآمدى داشته باشد و از هزینه سال او اضافه بماند بنابر احتیاط واجب باید بعد از آن که بالغ شد اگر مصرف نشده باشد، خمس آن را بپردازد.

مسأله 4 ـ کسى که از اوّل تکلیف، خمس نداده و درآمدهایى پیدا کرده و وسایلى براى زندگى خود خریده است و الآن متوجّه وظیفه خمس شده و مى خواهد تکلیف خود را درباره آن ادا کند و زندگى خود را پاک نماید اگر از منافع کسب، چیزى را که به آن احتیاج ندارد خریده و یک سال از خرید آن گذشته باید خمس آن را بدهد و اگر اثاث خانه و چیزهاى دیگرى که به آنها نیاز دارد مطابق شأن خود خریده، پس اگر بداند در بین سالى که در آن سال فایده برده آنها را خریده است لازم نیست خمس آن را بدهد و اگر نداند که در بین سال یا بعد از تمام شدن سال بوده بنابر احتیاط واجب باید با حاکم شرع یا نماینده او مصالحه کند، یعنى تمام اموال مشکوک خود را حساب کرده وحاکم شرع بدهى او را از جهت خمس به مقدارى تخمین مى زند و با او مصالحه مى کند و با پرداخت آن تمام اموالش پاک مى شود.

مسأله 5 ـ چیزى را که افراد مستحق از باب خمس یا زکات مى گیرند خمس ندارد، هر چند از مخارج سالشان به عللى زیاد بیاید، ولى اگر از مالى که از این طریق به او رسیده منفعتى ببرد، مثلاً از درختى که از باب خمس به او داده شده میوه اى بدست آورد یا ترقّى قیمت داشته باشد، باید خمس آن مقدارى که از مخارج سالش زیاد آمده بپردازد.
سؤال 6 ـ کسانى که تاکنون خمس نداده اند آیا تنها پول نقد آنها محاسبه مى شود یا ضروریات زندگى نیز محاسبه مى شود و یا باید مصالحه شود؟ 
جواب: تمام اموالشان را باید حساب کنند و نسبت به ضروریات و وسایل زندگى با حاکم شرع مصالحه نمایند.
سؤال 7 ـ آیا کسى که در خانه پدرى زندگى مى کند باید خمس بدهد؟ 
جواب: اگر درآمد اضافى دارد باید خمس بدهد.
سؤال 8 ـ اگر کودک، یا سفیه، یا کسى که جنون ادوارى دارد پولى به دست آورد، یا کسى پولى را به حساب او از طرف کسى واریز کند، خمس آن بر عهده چه کسى است؟
جواب: در مورد کودک نابالغ احتیاط آن است که خودش پس از بلوغ بپردازد، و در مورد مجنون خمس به مال او تعلّق نمى گیرد; ولى مجنون ادوارى در آن زمانى که عاقل است باید خمسش را بپردازد، و امّا سفیه اداى خمس مالش با ولىّ اوست.

خمس دستور مهمّ اسلامى.

منبع: سایت هدانا برگرفته از استفتائات آیت الله العظمی مكارم شيرازي.

---

پرسش: من کاسبم سال هاست کار می کنم ولی تابه حال خمس ام را حساب نکردم سال خمسی من کی است؟

چه چیزهایی باید هر سال حساب کنم؟
خمس سالهای قبل که تابه حال پرداخت نکردم چی؟
اگر یادم نباشد که مازاد سرمایه من در سالهای قبل چه مقدار بوده چیکار کنم؟
ابا بر وسایل شخصی (غیر از سرمایه کار) مانند ماشین، فرش، لباس، یا خانه شخصی که میخریم خمس تعلق می گیرد؟

پاسخ:

اولین روز شروع به کار، سرسال شما است و هرسال در آن روز باید خمس آنچه را باقى مانده است بپردازید چه پول نقد باشد و چه مواد مصرفى، مانند آذوقه اى که باقى مانده و همچنین اثاث و لباس و مانند آن، اگر در سال اول خرید از آن استفاده نشده باشد.

و نسبت به سالهاى گذشته که خمس نداده اید باید همین محاسبه را انجام دهید چـون آنچه سر سال بـاقى مى مانده و بدون پرداخت خمس مصرف نموده اید خمس آن در ذمه شما باقى است .

و اگر مقدار خمسى که به ذمه است مشکوک بود نسبت به مقدار معلوم باید بپردازید هر چند تدریجا و نسبت به مقدار مشکوک بنا بر احتیاط واجب باید با وکیل مرجع مصالحه کنید به این صورت که اگر احتمال وجوب خمس در مبلغى ۵۰% باشد نصف خمس آن مبلغ را بپردازید .

و اما خانه و اثاث و ماشین و سایر وسایل زندگى را اگر با درآمد سال خریده و استفاده نموده اید خمس ندارد.

فرا رسیدن سال خمسی با فوت فرد

مسأله 581. اگر فرد درآمدی به دست آورد و در بین سال بمیرد، مقداری از درآمدش که تا موقع وفات وی صرف در مؤونه شده است خمس ندارد، ولی واجب است خمس درآمد باقیماندۀ او بدون انتظار کامل شدن سال، فوراً پرداخت شود و مخارج بعد فوت مانند هزینۀ کفن و دفن و مراسم ترحیم از درآمد باقیمانده قابل کسر نمی‌باشد.
البتّه اگر میّت از کسانی بوده که عمداً خمس نمی‌داده و وصیّت به دادن خمس هم ننموده است، پرداخت خمس درآمدهایش بر ورثه واجب نیست.

منبع: سایت هدانا برگرفته از استفتائات آیت الله العظمی سیستانی.

• *- ويژه نامه احكام خمس

• چگونه خمس را حساب مي كنند 

---

---

كليد: تکلیف کسی که تاکنون خمس نداده چیست تکلیف کسی که تاکنون خمس نداده چیست تکلیف کسی که تاکنون خمس نداده چیست تکلیف کسی که تاکنون خمس نداده چیست تکلیف کسی که تاکنون خمس نداده چیست تکلیف کسی که تاکنون خمس نداده چیست تکلیف کسی که تاکنون خمس نداده چیست تکلیف کسی که تاکنون خمس نداده چیست تکلیف کسی که تاکنون خمس نداده چیست تکلیف کسی که تاکنون خمس نداده چیست تکلیف کسی که تاکنون خمس نداده چیست تکلیف کسی که تاکنون خمس نداده چیست تکلیف کسی که تاکنون خمس نداده چیست تکلیف کسی که تاکنون خمس نداده چیست تکلیف کسی که تاکنون خمس نداده چیست  من 8 سال ازدواج کرده ام تا کنون خمس