توسل و آیه فلا تدعوا مع الله أَحدا

آيا «يا على» و «يا حسين» گفتن هنگام انجام كارها و به طور كلى توسّل به اولياى الهى و درخواست حاجت از آنان، مصداق خواندن غيرخدا نيست كه به صراحت در قرآن كريم نهى شده است: «فَلا تَدْعُوا مَعَ اللّهِ أَحَداً»؟

 

مقصود از دعا و خواندن در آيه شريفه «أَنَّ الْمَساجِدَ لِلّهِ فَلا تَدْعُوا مَعَ اللّهِ أَحَداً»[293] هر نوع خواندن غيرخدا نيست؛ بلكه آن خواندنى است كه عبادت و پرستش غيرخدا و مصداق شرك در عبادت است.

 

در قرآن مواردى هست كه از عبادت و پرستش به «دعا و خواندن» تعبير شده است؛ از جمله: 

«ادْعُونِى أَسْتَجِبْ لَكُمْ إِنَّ الَّذِينَ يَسْتَكْبِرُونَ عَنْ عِبادَتِى سَيَدْخُلُونَ جَهَنَّمَ داخِرِينَ»[294]؛

«بخوانيد مرا تا اجابت كنم شما را، كسانى كه از عبادت من كبر مى ورزند، به زودى و با خوارى وارد دوزخ مى گردند».

 

مقصود از خواندن در آيه «فَلا تَدْعُوا»، به قرينه «أَنَّ الْمَساجِدَ لِلّهِ» خواندن به نحو عبادت است كه اعتقاد به الوهيت يا ربوبيت، يكى از اركان آن است.

 

نکته:

شاهد ديگر، كلمه «مع اللّه» است كه نشان مى دهد مقصود از خواندن در آيه شريفه، خواندنى است كه در آن كسى هم رتبه، هم شأن و شريك خداوند قرار داده شده است؛ نه هر گونه خواندن و درخواست كمك از كسى.

ذكر «يا على» و «يا حسين» و بردن نام اولياى الهى، كمك خواستن از آبرومندان درگاه الهى ـ به عنوان واسطه هاى فيض او ـ است؛ از اين رو به يكى از انواع توسّل برمى گردد و روشن شد كه اين نوع توسّل، صحيح است و شرك در ربوبيت يا عبادت نيست.

 

[293]. جن 72، آيه 18.
[294]. غافر 40، آيه 60.

 

منبع: هدانا برگرفته از پرسش ها و پاسخ ها«دعا و توسل».

ویژه نامه امامت پژوهی