تاثیر آیات قرآن بر عرب بیابانى

تاثير قرآن بر عرب بياباني

پرسش : اصمعى در مورد تاثیر آیات قرآن بر عرب بیابانى چه مى گوید؟

پاسخ اجمالی:

 زمخشرى از اصمعى نقل مى كند كه: عربی بیابانی با شنیدن آیه «وفي السماء رزقكم وما توعدون»، برخاست و شترى را كه با خود داشت نحر كرد و گوشت آن را در ميان نيازمندان تقسيم نمود، شمشير و كمانش را نيز شكست و كنار انداخت و رفت. بار دیگر با شنیدن آیه «فورب السماء والأرض إنه لحق»، صيحه اى زد و گفت: «… چه كسى خداوند جليل را به خشم آورده كه اين گونه سوگند ياد مى كند، آيا سخن او را باور نكردند كه ناچار از قسم شده!». اين جمله را سه بار تكرار كرد و بر زمين افتاد و از دنیا رفت! 

پاسخ تفصیلی:

زمخشرى در تفسیرکشاف از اصمعى(1) نقل مى کند که از مسجد بصره بیرون آمدم ناگهان چشمم به یک عرب بیابانى افتاد که بر مرکبش سوار بود، وقتى با من روبرو شد گفت: از کدام قبیله اى؟! گفتم: از بنى اصمع، گفت: از کجا مى آیى؟ گفتم: از آنجا که سخن خداوند رحمان (قرآن) را مى خوانند، گفت: براى من هم بخوان!
من آیاتى از سوره الذّاریات را براى او تلاوت کردم تا به آیه: «وَفِی السَّمَاءِ رِزْقُکُمْ وَمَا تُوعَدُونَ»(2) رسیدم، گفت: کافى است!
برخاست و شترى را که با خود داشت نحر کرد و گوشت آن را در میان نیازمندان تقسیم نمود، شمشیر و کمانش را نیز شکست و کنار انداخت و رفت، و این داستان گذشت.
هنگامى که من (اصمعى) با هارون الرشید به زیارتخانه خدارفتم، و مشغول طواف بودم، ناگهان دیدم کسى با صداى آهسته مرا فرا مى خواند، نگاه کردم، دیدم همان مرد عرب است، لاغر شده و رنگ صورتش پریده است ـ پیدا بود که عشقى آتشین بر او چیره گشته و او را بى قرار ساخته است – وقتى مرا دید سلام کرد و گفت: بار دیگر همان سوره ذاریات را برایم بخوان! هنگامى که به همان آیه رسیدم فریادى کشید و گفت: ما وعده خداى خود را به خوبى یافتیم، سپس گفت: آیا بعد از این هم آیه اى هست؟ من آیه بعد را خواندم «فَوَرَبِّ السَّمَاءِ وَالاَْرْضِ اِنَّهُ لَحَقٌّ» بار دیگر صیحه اى زد و گفت: «یا سُبْحانَ اللّهِ مَنْ ذَاالذّى اَغْضَبَ الْجَلیلَ حَتّى اَلْجَئُوهُ اِلى الْیَمینِ»؛

(به راستى عجیب است، چه کسى خداوند جلیل را به خشم آورده که این گونه سوگند یاد مى کند، آیا سخن او را باور نکردند که ناچار از قسم شده!) این جمله را سه بار تکرار کرد و بر زمین افتاد و مرغ روحش به سوى آشیان ملکوت پرواز کرد!(3)، (4)

پی نوشت:
(1). نام او عبدالملك بن قريب بود و در ايام هارون الرشيد مى زيست، حافظه عجيب و اطلاعات وسيعى از تاريخ و ادبيات عرب داشت و در سال 216 در بصره وفات كرد (الكنى و الالقاب، جلد 2 صفحه 37).
(2). سوره ذاريات، آيه 22.
(3). تفسير كشاف جلد 4 صفحه 40.
(4). گردآوري از کتاب: پيام قرآن‏، آيت الله العظمى ناصر مكارم شيرازى، دار الكتب الاسلاميه‏، تهران‏، 1386 ه. ش‏، ج 8، ص 95.