بخشش اموال به قصد فرار از خمس
خمس و مخارج زندگى
پرسش 142 . اگر طورى خرج كنيم كه از مخارج سال چيزى زياد نيايد ـ به اين منظور كه خمس ندهيم ـ آيا باز هم خمس دارد؟
همه مراجع: اگر به اندازه شأن خود مصرف نموده و زياده روى نيز نكرده، خمس ندارد.1
خمس و بخشش
پرسش 143 . آيا جايز است شخص قبل از رسيدن سال، اموال خود را به قصد فرار از خمس به همسرش ببخشد تا بعد از سال خمسى، او دوباره همان پول را به شوهرش ببخشد؟
همه مراجع (به جز مكارم): خير، بايد خمس آن را سر سال بپردازد.2
آيه اللّه مكارم: بنابر احتياط واجب، بايد خمس آن را سر سال بپردازد.3
پرسش 144 . اگر شخصى قبل از رسيدن سال، مقدارى از اموال خود را واقعا به همسرش ببخشد تا به آن خمس تعلق نگيرد، جايز است؟
همه مراجع: چنانچه واقعا ببخشد و مقدار آن در شأن او باشد، اشكال ندارد و خمس به آن تعلق نمى گيرد.5
- 1.العروة الوثقى، ج 2، م 72، توضيح المسائل مراجع، م 1775؛ نورى، توضيح المسائل، 1771؛ خامنه اى، اجوبة، س 903.
- 2. امام، استفتائات، ج 1، س 177؛ نورى، استفتائات، ج 2، س 352؛ فاضل، جامع المسائل، ج 1، س 830؛ تبريزى، صراط النجاة، ج2، س 580؛ خامنه اى، اجوبة، س 856؛ دفتر: سيستانى، بهجت و صافى.
- 3. مكارم، استفتائات، ج 2، س 580.
- 4. العروة الوثقى ج 2، م 72؛ مكارم، استفتائات، ج 2، س 579؛ صافى، جامع الاحكام، ج 1، س 632؛ خامنه اى؛ اجوبة، س 855؛ دفتر: سيستانى، بهجت، تبريزى، سيستانى و وحيد.(احكام خمس،پرسمان).
مطابق نظر آيت الله خامنه اي
س118: اگر کسی برای فرار از خمس دادن قبل از اتمام سال خمسی‌اش شروع کند به خرج کردن اموال و دارایی‌هایش مثلاً زیارت برود یا حج مستحبی یا خرید وسایل منزل که نیازی به آنها ندارد یا تعویض خودرو و… آیا این کار خمس را ساقط می‌کند؟ کار او چه حکمی دارد؟
ج) آنچه صَرف هزينه زندگی کرده ولو در فرض سؤال، خمس ندارد ولی اگر صرفاً به قصد فرار از خمس چيزی که به آن نياز ندارد را تهيه کند، وجوب خمس از او ساقط نمی‌شود.
س197: اشخاصی كه پول برای فرزندان پسانداز می‌كنند و هدف آنها فرار از خمس نیست؛ الف: اگر فرزندان آنها بالغ نباشند چون پدر حق وكالت و اجازه دخل و تصرّف دارد، آیا به این پول خمس تعلّق می‌گیرد یا خیر؟ ب: اگر به علت نیاز زندگی از پول پسانداز فرزندان استفاده شود و مجدداً جایگزین شود، آیا به پول اولیه، خمس تعلّق می‌گیرد یا خیر؟
ج) اگر واقعاً به آنها هبه كنند و مناسب شأن هبه كننده باشد، خمس ندارد ولی دخل و تصرّف در آن منوط به اين است که برای طفل زيان يا مفسده‌ای نداشته باشد اما اگر هبه نشده است و صِرفاً پسانداز به نام آنهاست خمس دارد.
س198: آیا پسانداز درآمد کسب برای تهیه ضروریات زندگی به مجرّد رسیدن سال خمسی متعلّق خمس است، یا پس از گذشت مدّتی؟
ج) پسانداز درآمد سال برای صَرف در مؤونه در سال بعد، اگر در آستانه صرف در مؤونه تا چند روز آينده باشد، خمس ندارد، وگرنه بايد خمس آن را بپردازد.
128: آیا اگر زن و شوهر پول خود را برای تهیه مسكن به هم ببخشند تا خمس به آن تعلّق نگیرد اشكال شرعی دارد؟
ج) فرار از خمس از طريق مذکور موجب سقوط تکليف نمی‌شود.
76: آیا جایز است که انسان مالی را قبل از گذشت سال بر آن، به همسرش هدیه دهد، با آن‌كه میداند وی آن مال را برای خرید خانه در آینده و یا مخارج ضروری، ذخیره خواهد کرد؟
ج) اين کار جايز است و مالی که به همسرتان بخشيدهايد، اگر به مقداری باشد که عرفاً مناسب شأن شما و افراد مانند شماست و بخشش صوری و به قصد فرار از خمس هم نباشد، خمس ندارد.
س 857: زن و شوهری برای اینکه خمس به اموال آنها تعلّق نگیرد، قبل از رسیدن سال خمسیشان، اقدام به هدیه کردن سود سالانه خود به یکدیگر میکنند، امیدواریم حکم خمس آنها را بیان فرمایید.
ج: با اينگونه بخشش که صورى و براى فرار از خمس است، خمسِ واجب از آنان ساقط نمى شود.
منبع: سایت هدانا برگرفته از استفتائات آیت الله العظمی خامنه ای .
آيت الله شبيري زنجاني
سوال
276 – دو نفر با یکدیگر قرار مى‌گذارند، که هر سال براى فرار از خمس تمام اموال خود را به یکدیگر ببخشند، آیا این کار جایز است؟
پاسخ
با اینکار خمس از آنها ساقط نمی شود. مگر اینکه واقعاً قصد هبه کرده باشند – به گونه ای که اگر طرف مقابل در مال تصرف کرد و مال را برنگرداند ادعایی نداشته باشد – مانعی ندارد.
منبع: سایت هدانا برگرفته از استفتائات آیت الله العظمی شبیری زنجانی.
- خمس مال مخلوط به حرام
- نماز در جایی که خمس آن داده نشده
- نماز در خانه کسی که خمس نمی دهد
- خمس اموال میت
- مهمانی رفتن به خانه کسی که خمس نمی دهد
- پدر یا همسر خمس نمی دهد
کلید: بخشش اموال به قصد فرار از خمس بخشش اموال به قصد فرار از خمس بخشش اموال به قصد فرار از خمس بخشش اموال به قصد فرار از خمس بخشش اموال به قصد فرار از خمس بخشش اموال به قصد فرار از خمس بخشش اموال به قصد فرار از خمس
