اگر یک سجده یا تشهد را فراموش کند
فهرست این نوشتار:
[اگر یک سجده یا تشهد را فراموش کند]
مسأله 1244 اگر یک سجده یا تشهد را فراموش کند و پیش از رکوع رکعت بعد یادش بیاید (1)، باید برگردد و به جا آورد (2).
این مسأله، در رساله آیت اللّه مکارم نیست
(1) (بهجت:) و یا گمان کند که سجده را از رکعت پیش فراموش کرده است..
(2) (خوئی، گلپایگانی، تبریزی، سیستانی، صافی، زنجانی:) و بعد از نماز، بنا بر احتیاط واجب (سیستانی، زنجانی: بنا بر احتیاط مستحب) برای ایستادن بی جا دو سجده سهو بنماید.
(بهجت:) و بعد از نماز، برای قیام بی جا احتیاطاً دو سجده سهو به جا آورد و هم چنین بنا بر أحوط دو سجده سهو دیگر برای زیاد شدن قرائت یا تسبیحات اگر آنها را خوانده باشد به جا آورد.
(فاضل:) و سجده سهو برای زیادی ها که انجام شده واجب نیست.
[ اگر در رکوع یا بعد از آن یادش بیاید]
مسأله 1245 اگر در رکوع یا بعد از آن یادش بیاید که یک سجده یا تشهد را از رکعت پیش فراموش کرده، باید بعد از سلام نماز (1) سجده یا تشهد را قضا نماید و بعد از آن دو سجده سهو به جا آورد (2).
این مسأله، در رساله آیت اللّه مکارم نیست
(1) (خوئی، تبریزی:) بنا بر احتیاط..
(2) (بهجت:) باید بعد از سلام نماز بنا بر أظهر سجده یا تشهد را قضا نماید و بعد از آن برای تشهّد فراموش شده، دو سجده سهو و بنا بر احتیاط واجب برای یک سجده فراموش شده نیز دو سجده سهو به جا آورد.
(سیستانی:) باید بعد از سلام نماز، سجده را قضا نماید و برای تشهّد دو سجده سهو به جا آورد.
(زنجانی:) مسأله اگر در رکوع یا بعد از آن یادش بیاید که یک سجده را از رکعت پیش فراموش کرده، باید بعد از سلام، سجده را قضا نموده و دو سجده سهو نیز به جا آورد، و بنا بر احتیاط قضای سجده را پیش از دو سجده سهو انجام دهد و اگر در رکوع یا بعد از آن یادش بیاید که تشهد را از رکعت پیش فراموش کرده، باید بعد از سلام نماز دو سجده سهو به جا آورد و قضای تشهد به طور مستقل نمی باشد بلکه در ضمن سجده سهو انجام گرفته است.
[اگر سجده سهو را بعد از سلام نماز عمداً به جا نیاورد]
مسأله 1246 اگر سجده سهو را بعد از سلام نماز عمداً به جا نیاورد، معصیت کرده (1) و واجب است هر چه زودتر (2) آن را انجام دهد (3) و چنانچه سهواً به جا نیاورد، هر وقت یادش آمد باید (4) فوراً انجام دهد (5) و لازم نیست نماز را دوباره بخواند.
(1) (گلپایگانی، صافی:) ولی نماز باطل نمی شود..
(2) (سیستانی:) بنا بر احتیاط واجب باید هر چه زودتر..
(3) (مکارم:) ولی نمازش باطل نیست. [پایان مسأله]
(4) (خوئی، تبریزی:) بنا بر احتیاط باید.. (5) (گلپایگانی، صافی:) بقیه مسأله ذکر نشده.
[اگر شک دارد که سجده سهو بر او واجب شده]
مسأله 1247 اگر شک دارد که سجده سهو (1) بر او واجب شده یا نه لازم نیست به جا آورد.
(1) (خوئی، تبریزی، سیستانی:) اگر شک دارد مثلًا دو سجده سهو..
[ کسی که شک دارد مثلًا دو سجده سهو بر او واجب شده]
مسأله 1248 کسی که شک دارد مثلًا دو سجده سهو بر او واجب شده یا چهار تا، اگر دو سجده بنماید کافی است.
[ اگر بداند یکی از دو سجده سهو را به جا نیاورده]
مسأله 1249 اگر بداند یکی از دو سجده سهو را به جا نیاورده (1) باید دو سجده سهو به جا آورد و اگر بداند سهواً سه سجده کرده، باید دو باره دو سجده سهو بنماید (2).
این مسأله، در رساله آیت اللّه مکارم نیست
(1) (خوئی، تبریزی:) و تدارک ممکن نباشد..
شاید این مطالب را هم بپسندید:
(2) (خوئی، تبریزی:) احتیاط واجب آن است که دوباره دو سجده سهو بنماید.
(گلپایگانی:) مسأله اگر بداند یکی از دو سجده سهو را به جا نیاورده و یا بداند سهواً سه سجده سهو کرده، باید دوباره دو سجده سهو بنماید.
(صافی:) و تدارک آن ممکن نباشد..
(سیستانی:) و تدارک آن به سبب فاصله زیاد ممکن نباشد..
(زنجانی:) مسأله بین دو سجده سهو نباید زیاد فاصله بیندازد، به طوری که عرفاً دو کار به شمار آید؛ پس اگر عمداً یا سهواً بین دو سجده سهو فاصله زیاد بیندازد، باید دو سجده سهو را از سر بگیرد و اگر عمداً یا سهواً سه سجده نیز انجام دهد، باید دوباره سجده سهو نماید.
مسائل اختصاصی
(بهجت:) مسأله 1017 اگر واجبی از واجبات سجده سهو را فراموش کرد، اگر محل ّ آن نگذشته، آن را به جا می آورد و اگر بعد از سلام فهمید، بنا بر احتیاط سجده سهو را اعاده کند.
(بهجت:) مسأله 1018 اگر در سجده سهو شک کرد که دو سجده به جا آورده یا یک سجده، بنا را بر دو می گذارد اگر چه قبل از تشهّد باشد؛ و اگر شک کرد که دو سجده به جا آورده یا سه سجده، بنا را بر دومی گذارد و هم چنین به شک در ذکر یا طمأنینه اعتنا نمی کند، اگر چه قبل از سر برداشتن از سجده باشد. امّا اگر شک کرد که اصل سجده را به جا آورده یا نه، باید به جا آورد.
- توضیح المسائل مراجع مطابق با فتاوای سیزده نفر از مراجع معظم تقلید/ متن اصلی از رساله امام خمینی و مُحشی حضرات آیات: سیستانی، صافی گلپایگانی، مکارم شیرازی، نوری همدانی، شبیری زنجانی، بهجت،فاضل، اراکی، خویی، گلپایگانی، تبریزی.
مطابق نظر آيت الله خامنه اي
س: اگر تشهد را فراموش کرديم چه کنيم؟
ج) اگر تشهد را فراموش کرديد و قبل از رکوع يادتان آمد، برگرديد و تشهّد را بجا آوريد والا بعد از پايان نماز، آن را قضا کنيد و دو سجده سهو بجا آوريد.
س: مواقعى، بعد از نماز يا وسط نماز شك مى‌كنم كه تشهد گفته‌ام يا نه. از يك نفر شنيده‌ام كه براى جبران سجده و تشهد فراموش شده، سجده سهو كافيست، ولى برادرم مى‌گويد اگر يقين نداشته باشيد كه گفته‌ايد، بايد نماز، دوباره خوانده شود. در اين مورد تكليف چيست؟
ج) شك در تشهد بعد از نماز يا شك در آن پس از قيام براى ركعت بعد، اعتبار ندارد و به‌طور كلى به شك در چيزى كه محل آن گذشته و همچنين شك بعد از سلام اعتنا نمى‌شود.
س: در صورت فراموشى تشهد و در ابتداى رکعت سوم وظيفه مکلّف چيست؟
ج) در فرض مذكور بايد نشسته و تشهد خوانده شود و بعد از آن بقيه نماز انجام شود.
س: الف) نمازگزارى در ركعت سوم تشهّد و سلام را مى‌گويد و در حين گفتن ذكر سلام متوجه مى‌شود ركعت چهارم را نخوانده است. حال حكم نمازش چيست؟ ب) با توجه به سؤال قبل اگر بعد از اتمام ذكرِ سلام سريعاً بفهمد ركعت چهارم را نخوانده است آيا بايد نماز را دوباره بخواند؟
الف) بايد بلند شود و رکعت چهارم را بخواند و تشهّد و سلام نماز را بدهد و بعد دو سجده سهو براى سلام بى‌جا بجا آورد. ب) اگر هنوز کارى نکرده که نماز باطل شود، يعنى پشت به قبله نکرده و وضوى خود را هم باطل نکرده، بايد مثل مسأله قبل عمل کند.
فراموش کردن يک سجده
س. اگر شخصى بعد از سلام نماز يادش بيايد كه يك سجده از ركعت آخر را فراموش كرده، آيا به‌جا آوردن قضاى سجده بر او واجب است يا اين كه انجام دو سجده سهو کفايت مى‌كند؟
ج. اول بايد قضاى سجده فراموش شده و سپس دو سجده‌ى سهو را به‌جا آورد.
منبع: سایت هدانا برگرفته از استفتائات آیت الله العظمی خامنه ای.
حضرت آیت الله مکارم شیرازی
فراموش کردن سجده و تشهد و رکوع [قضای سجده و تشهد فراموش شده ]
پرسش : اگر نمازگزار در رکعت اوّل یک سجده و در رکعت دوّم، تشهد و در رکعت سوّم رکوع را فراموش کند وظیفه اش چیست؟
پاسخ : اگر بعد از سجده ی دوم متوجه شود که رکوع را انجام نداده است نماز او باطل می باشد، ولی چنانچه پیش از سجده اوّل یا میان دو سجده، یا قبل از آن که پیشانى براى سجده دوم در رکعت سوّم به زمین رسد متوجّه شود، آن رکعت را رکعت دوّم خود قرار مى دهد و تشهد مى خواند و بعد از نماز سجده فراموش شده را قضا مى کند و سپس سجده هاى سهو را طبق دستور رساله انجام مى دهد و احتیاطاً نماز را اعاده کند و اگر بعد از هر دو سجده متوجّه شود، نماز او باطل است.
نحوه ی به جا آوردن تشهد و سجده ی فراموش شده [قضای سجده و تشهد فراموش شده ]
پرسش : سجده ی یا تشهد فراموش شده را چگونه بعد از نماز انجام می دهند، آیا تکبیر لازم دارد؟
پاسخ : براى قضاى سجده یا تشهد ، بعد از نماز نیّت مى کند، سپس همان سجده یا تشهد را بدون اللَّه اکبر و چیز اضافى دیگر قضا مى کند و بعد بنابر احتیاط واجب سجده سهو به جا مى آورد.
شک در به جا آوردن سجده و تشهد فراموش شده [قضای سجده و تشهد فراموش شده ]
پرسش : اگر نماز گزار شک نماید سجده و تشهدی که بر او واجب شده است را به جا آورده یا نه، وظیفه ای او چه می باشد؟
پاسخ : هرگاه شک کند که آیا قضاى سجده یا تشهد فراموش شده که بر عهده او بود بعد از نماز به جا آورده یا نه، چنانچه وقت نماز نگذشته سجده یا تشهد را قضا نماید و اگر گذشته نیز بنابر احتیاط واجب باید قضاى آن را به جا آورد و نماز او صحیح است.
کفایت سجده ی سهو از تشهد فراموش شده [قضای سجده و تشهد فراموش شده ]
پرسش : چنانچه سجده ی سهو و تشهد بر نمازگزار واجب شده باشد، آیا باید هر دو را انجام بدهد یا تشهد سجده ی سهو کفایت از تشهد فراموش کرده می کند؟
پاسخ : در مورد تشهد، انجام سجده سهو به تنهایی کافی است و تشهد سجده سهو، کفایت از تشهد فراموش شده مى کند، هر چند احتیاط مستحب در به جا آوردن آن می باشد.
منبع: سایت هدانا برگرفته از استفتائات آیت الله العظمی مکارم شیرازی.
- گفتن سلام نماز در جایی که نباید سلام دهد
- حکم کم یا زیاد گفتن تسبیحات اربعه
- در چه مواردی انجام سجده سهو واجب است
- حکم گمان در رکعتهای نماز حکم یقین است
- نماز احتیاط چگونه است
کلید: اگر یک سجده یا تشهد را فراموش کند اگر یک سجده یا تشهد را فراموش کند اگر یک سجده یا تشهد را فراموش کند اگر یک سجده یا تشهد را فراموش کند اگر یک سجده یا تشهد را فراموش کند اگر یک سجده یا تشهد را فراموش کند اگر یک سجده یا تشهد را فراموش کند اگر یک سجده یا تشهد را فراموش کند اگر یک سجده یا تشهد را فراموش کند فراموش کردن سجده فراموش کردن تشه
