اگر قبله مشخص نباشد تکلیف چیست
سوال: اگر در شرایط عادی (پرسیدن ، قبله نما و…) بدست آوردن قبله میسر نباشد شخص چگونه باید قبله را پیدا کند ؟
اگر قبله مشخص نباشد تکلیف چیست
فهرست این نوشتار:
![رساله توضيح المسائل نماز]()
کسی که می خواهد نماز بخواند
کسی که می خواهد نماز بخواندمسأله 782 کسی که می خواهد نماز بخواند، باید برای پیدا کردن قبله کوشش نماید، تا یقین کند (1) که قبله کدام طرف است (و می تواند به گفته دو شاهد عادل (2) که از روی نشانه های حسی شهادت می دهند یا به قول کسی که از روی قاعده علمی قبله را می شناسد و محل اطمینان است عمل کند (3)) و اگر اینها ممکن نشد باید (4) به گمانی که از محراب مسجد مسلمانان یا قبرهای آنان (5) یا از راههای دیگر پیدا می شود عمل نماید حتی اگر از گفته فاسق یا کافری که به واسطه قواعد علمی قبله را می شناسد گمان به قبله پیدا کند کافی است .
(1) (خوئی ، زنجانی ، تبریزی ، سیستانی ) تا یقین یا چیزی که در حکم یقین است (سیستانی : مثل شهادت دو عادل اگر مستند به حس ّ و مانند آن باشد) پیدا کند ..
(2) (نوری ) یا یک عادل ..
(3) (اراکی) می تواند به گفته دو شاهد عادل عمل کند مگر آن که بداند که از روی نشانه های حدسی شهادت می دهند ..
[قسمت داخل پرانتز در رساله آیات عظام : گلپایگانی ، خوئی ، سیستانی ، تبریزی ، زنجانی و صافی نیست ]
(4) (خوئی ، سیستانی ، زنجانی ، تبریزی ) اگر نتواند باید ..
(گلپایگانی ، صافی) اگر نتواند یقین پیدا کند باید ..
(بهجت) کسی که می خواهد نماز بخواند، می تواند به گفته دو شاهد عادل که از روی نشانه های حسی شهادت می دهند یا به قول کسی که از روی قاعده علمی قبله را می شناسد و مورد اطمینان است عمل کند و می تواند ..
(5) (سیستانی) قبرهای مؤمنین ..
مسائل اختصاصی
(مکارم ) مسأله 721 (فاضل ) مسأله 783 قبله نماهای معمولی در صورتی که سالم باشد، از وسائل خوب برای شناخت قبله است و گمان حاصل از آن کمتر از راههای دیگر نیست ، بلکه غالباً دقیق تر است .
(فاضل) مسأله 784 اگر جهت قبله را نمی داند، می تواند با مراجعه به محراب مساجد و قبرهای مسلمانان جهت قبله را پیدا کند، امّا اگر با اجتهاد و کوشش خود یا با استفاده از وسایل جدید نظیر قبله نما به جهت دیگری اطمینان و علم پیدا کند، بنا بر احتیاط واجب نمی تواند محراب مساجد و قبرها را ملاک قبله قرار دهد، لکن اگر گمان و ظن ّ غالب پیدا کند که مسلمانان این منطقه در ساختن محراب مساجد و قبرها مسامحه کرده و دقّت کافی نکرده اند باید به آن طرف یا اطرافی نماز بخواند که اطمینان یا ظن ّ قوی به قبله دارد.
[ کسی که گمان به قبله دارد]
مسأله 783 کسی که گمان به قبله دارد، اگر بتواند گمان قویتری پیدا کند نمی تواند به گمان خود عمل نماید (1)، مثلًا اگر میهمان از گفته صاحب خانه گمان به قبله پیدا کند ولی بتواند از راه دیگر (2) گمان قویتری پیدا کند نباید به حرف او عمل نماید (3).
(1) (بهجت) می تواند بنا بر اظهر به گمان خود عمل نماید، ولی اگر مشکل نباشد احتیاط در تحصیل علم و یا گمان قویتر است .. (نوری) نمی تواند به گمان ضعیف عمل نماید ..
(2) (فاضل) مثلًا قبله نما ..
(3) (بهجت) بنا بر احتیاط گمان قویتر را تحصیل می نماید.
(مکارم) مسأله به گفته صاحب منزل یا مسئول یک مسافر خانه و مانند آن در صورتی که فرد بی مبالات نباشد، می توان اعتماد کرد.
[ اگر برای پیدا کردن قبله وسیله ای ندارد]
مسأله 784 اگر برای پیدا کردن قبله وسیله ای ندارد، یا با این که کوشش کرده گمانش به طرفی نمی رود، چنانچه وقت نماز وسعت دارد باید چهار نماز به چهار طرف بخواند (1) و اگر به اندازه چهار نماز وقت ، باید به اندازه ی که داردنماز بخواندمثلافقط به اندازه یک نماز وقت دارد، بایدنمازطرفی که می خواهد بخواند (2. و باید (3) نمازها را طوری بخواند که یقین کند یکی از آنها رو به قبله بوده (4) یا اگر از قبله کج بوده ، به طرف دست راست و دست چپ قبله نرسیده است .
(1) (خوئی ، تبریزی ، سیستانی ، زنجانی) نماز خواندن به یک طرف (زنجانی : که احتمال می دهد قبله است ) کافی است و احتیاط مستحب آن است که چنانچه وقت نماز وسعت دارد، چهار نماز به چهار طرف بخواند. [پایان مسأله ] (بهجت) باید از روی احتیاط چهار نماز به چهار طرف بخواند اگر چه بعید نیست فقط یک نماز به یکی از چهار طرف که بخواند کافی باشد و سه نماز دیگر مستحب ّ و از روی احتیاط باشد ..
(2) (گلپایگانی ، صافی) و بعد از وقت با علم به قبله بنا بر احتیاط لازم نماز را قضا کند ..
(3) (بهجت) در مواردی که نماز متعدد می خواند باید ..
(4) (فاضل) بقیه مسأله ذکر نشده .
(مکارم) مسأله هر گاه راهی برای پیدا کردن قبله وجود نداشته باشد و قبله در میان چهار سمت مختلف مردّد شود یک نماز به یک طرف کافی است ، ولی احتیاط مستحب ّ آن است که چهار نماز به چهار طرف بخواند و هر گاه در سه طرف یا دو طرف احتمال وجود قبله را می دهد فقط به سمت آنها نماز بخواند.
[ اگر یقین یا گمان کند که قبله در یکی از دو طرف است ]
مسأله 785 اگر یقین یا گمان کند که قبله در یکی از دو طرف است ، باید به هر دو طرف نماز بخواند (1) ولی احتیاط مستحب آن است که در صورت گمان ، به چهار طرف نماز بخواند.
(1) (خوئی ، بهجت ، سیستانی) بقیه مسأله ذکر نشده . (تبریزی) بنا بر احتیاط.
(زنجانی) به هر یک از آنها نماز بخواند، کافی است و احتیاط مستحب آن است که به هر دو طرف نماز بخواند. (مکارم) رجوع کنید به ذیل مسأله 784.
[ کسی که باید به چند طرف نماز بخواند]
مسأله 786 کسی که باید (1) به چند طرف نماز بخواند، اگر بخواهد نماز ظهر و عصر یا مغرب و عشا را بخواند بهتر آن است که نماز اول را به هر چند طرف که واجب است بخواند، بعد نماز دوم را شروع کند. (2)
(1) (بهجت ) کسی که می خواهد ..
(2) (بهجت ) می تواند بنا بر أظهر نماز ظهر را به یک طرف بخواند بعد نماز عصر را به همان طرف بخواند و بعد همین طور به طرفهای دیگر و لازم نیست ظهر را به چهار طرف بخواند و بعد شروع در نماز عصر کند. (مکارم) بهتر آن است نماز اول را به چند طرف تمام کند بعد نماز دوم را شروع نماید.
شاید این مطالب را هم بپسندید:
(خوئی ، سیستانی ، تبریزی ، زنجانی) مسأله کسی که بخواهد به چند طرف نماز بخواند، اگر بخواهد دو نماز بخواند که مثل نماز ظهر و عصر باید یکی بعد از دیگری خوانده شود احتیاط مستحب ّ آن است که نماز اوّل را به آن چند طرف بخواند بعد نماز دوّم را شروع کند.
(گلپایگانی ، صافی ) کسی که باید ..
(گلپایگانی ، صافی ) می تواند نماز اوّل را به آن چند طرف که واجب است بخواند، بعد نماز دوّم را شروع کند و می تواند هر دو را پشت سر هم یک طرف به جا آورد و بعد به طرف دیگر شروع کند.
[ کسی که یقین به قبله ندارد]
مسأله 787 کسی که یقین به قبله ندارد، اگر بخواهد غیر از نماز کاری کند که باید رو به قبله انجام داد، مثلًا بخواهد سر حیوانی را ببرد، باید به گمان عمل نماید و اگر گمان ممکن نیست به هر طرف که انجام دهد صحیح است .
(زنجانی ) مسأله اگر بخواهد غیر از نماز کاری کند که باید رو به قبله انجام دهد، مثلًا بخواهد سر حیوانی را ببُرد، در صورت امکان باید این کار را تأخیر بیاندازد و با یقین یا چیزی که در حکم یقین است ، آن را رو به قبله انجام دهد، و اگر امکان نداشته باشد، مثلًا حیوان در معرض تلف قرار داشته باشد باید به گمان خود عمل نماید و اگر گمان ممکن نیست ، به هر طرف که احتمال بدهد رو به قبله است صحیح است .
(مکارم ) مسأله سر بریدن حیوانات نیز باید رو به قبله باشد و هر گاه قبله را پیدا نکند، باید به گمان خود عمل نماید و اگر تحصیل گمان ممکن نیست و نیاز به سر بریدن حیوان دارد به هر طرف که انجام دهد صحیح است و در مورد دفن مسلمان که باید رو به قبله باشد نیز به همین ترتیب باید عمل کرد.
مسائل اختصاصی
(بهجت ) مسأله 659 اگر در بین نماز فهمید که از قبله منحرف است پس اگر انحراف در بین طرف راست و چپ او بوده و قبله در جهت پشت قرار نگرفته باشد به طرف قبله متوجه می شود و بقیه نمازش را می خواند و صحیح است ولی اگر پشت به قبله بوده و یا کاملًا به طرف راست یا چپ بوده نماز را قطع می کند و دوباره رو به قبله نماز می خواند.
(فاضل ) مسأله 789 اگر ظن ّ به قبله پیدا کرد ولی در اثناء نماز ظن ّ به جهت دیگری پیدا کرد باید باقی مانده نماز را در جهت دوّم بخواند امّا اگر آن مقداری که خوانده است به طرف راست یا چپ یا پشت به قبله بوده است در این صورت بنا بر احتیاط واجب نماز را دوباره طبق گمان جدید اعاده کند.
(فاضل ) مسأله 790 اگر بدون این که تحقیق کند از روی غفلت یا سهل انگاری به نماز ایستاد، چنانچه بعد از نماز بفهمد جهت قبله درست بوده و در خواندن نماز هم قصد قربت داشته باشد نمازش صحیح است امّا اگر بعد از نماز بفهمد که جهت قبله درست نبوده نمازش باطل است و باید اعاده کند البته قبله اعم است از سمت قبله و تا ده درجه به چپ یا راست .
(فاضل ) مسأله 791 اگر گوسفند یا شتری را عمداً بر خلاف جهت قبله سر ببرد یا نحر کند خوردن گوشت آن گوسفند و شتر حرام است ؛ امّا اگر جهت قبله را نمی داند یا جهت قبله را فراموش کرده و یا جاهل و متعذّر باشد چنانچه بر خلاف جهت قبله سر بریده باشد خوردن گوشت آن حلال است .7
توضیح المسائل مراجع مطابق با فتاوای سیزده نفر از مراجع معظم تقلید/ متن اصلی از رساله امام خمینی
پرسش ۶۱۷ . در مکانى قرار دارم که هیچ راهى براى پیدا کردن قبله وجود ندارد و به هیچ طرف نیز گمان پیدا نمى شود ؛ تکلیف چیست؟
آیات عظام امام، صافى، فاضل و نورى: اگر وقت نماز تنگ نیست، باید به چهار طرف نماز بخوانید تا یقین پیدا شود که یکى از آنها رو به قبله بوده
است.[1]
آیات عظام بهجت، تبریزى، سیستانى، مکارم و وحید: اگر به یک طرف نماز بخوانید، کفایت مى کند ؛ ولى اگر وقت تنگ نیست، بهتر (احتیاط مستحب) است به چهار طرف نماز بخوانید.[2]
آیه اللّه خامنه اى: اگر وقت تنگ نیست، بنابر احتیاط واجب باید به چهار طرف نماز بخوانید. [3]
1]. توضیح المسائل مراجع، م ۷۸۴.
[2]. وحید، توضیح المسائل، م ۷۹۰؛ توضیح المسائل مراجع، م ۷۸۴.
[3]. اجوبة الاستفتاءات، س ۳۶۸. پرسمان
مطابق نظر آيت الله خامنه اي
«استفتاء اختصاصی سایت هدانا از دفتر حضرت آیت الله العظمی خامنه ای»
سوال: اگر در شرایط عادی (پرسیدن ، قبله نما و…) بدست آوردن قبله میسر نباشد شخص چگونه باید قبله را پیدا کند ؟
پاسخ: کسی که میخواهد نماز بخواند باید برای پیدا کردن قبله کوشش نماید تا یقین کند که قبله کدام طرف است. و می تواند به گفتة دو شاهد عادل که از روی نشانه های حسی شهادت میدهند یا به قول کسی که از روی قاعدة علمی قبله را می شناسد و محل اطمینان است عمل کند.
و اگر اینها ممکن نشد باید به گمانی که از محراب مسجد مسلمانان یا قبرهای آنان یا از راههای دیگر پیدا می شود عمل نماید.
حتی اگر از گفتة فاسق یا کافری که به واسطة قواعد علمی قبله را می شناسد گمان به قبله پیدا کند کافی است.
اگر برای پیدا کردن قبله وسیله ای ندارد یا با اینکه کوشش کرده گمانش به طرفی نمی رود چنانچه وقت نماز وسعت دارد باید چهار نماز به چهار طرف بخواند. و اگر به اندازة چهار نماز وقت ندارد باید به اندازه ای که وقت دارد نماز بخواند. مثلا اگر فقط به اندازه یک نماز وقت دارد باید یک نماز به هر طرفی که می خواهد بخواند.
و باید نمازها را طوری بخواند که یقین کند یکی از آنها رو به قبله بوده یا اگر از قبله کج بوده به طرف دست راست و دست چپ قبله نرسیده است. اگر یقین یا گمان کند که قبله در یکی از دو طرف است باید به هر دو طرف نماز بخواند.
منبع: استفتاء سایت هدانا از دفتر حضرت آیت الله خامنه ای.
- قبله
- نماز نافله چگونه است
- نوافل چيست و چگونه انجام مي گيرد
- نماز غفیله چیست و چگونه خوانده می شود
- نماز خواندن بر روي صندلي
- نماز بیماری که روی تخت دراز می کشد
- خواندن نماز مستحبی در حال راه رفتن
کلید: اگر قبله مشخص نباشد تکلیف چیست اگر قبله مشخص نباشد تکلیف چیست اگر قبله مشخص نباشد تکلیف چیست اگر قبله مشخص نباشد تکلیف چیست اگر قبله مشخص نباشد تکلیف چیست اگر قبله مشخص نباشد تکلیف چیست اگر قبله مشخص نباشد تکلیف چیست اگر قبله مشخص نباشد تکلیف چیست اگر قبله مشخص نباشد تکلیف چیست اگر قبله مشخص نباشد تکلیف چیست اگر قبله مشخص نباشد تکلیف چیست اگر قبله مشخص نباشد تکلیف چیست اگر قبله مشخص نباشد تکلیف چیست اگر قبله مشخص نباشد تکلیف چیست اگر قبله مشخص نباشد تکلیف چیست اگر قبله مشخص نباشد تکلیف چیست اگر قبله مشخص نباشد تکلیف چیست اگر قبله مشخص نباشد تکلیف چیست اگر قبله مشخص نباشد تکلیف چیست اگر قبله مشخص نباشد تکلیف چیست اگر قبله مشخص نباشد تکلیف چیست اگر قبله مشخص نباشد تکلیف چیست دست یابی به قبله در جاهایی که قبله مشخص نباشد در بیابان چگونه قبله را پیدا کنیم تعیین جهت قبله یافتن قبله
