اصرار خانواده به ازدواج اجباری

خواستگارى اجبارى

پرسش 4 . مى خواستم سؤالى در مورد قضا و قدر از شما بپرسم. اگر ازدواج به اصرار خانواده ام باشد و من مجبور باشم آن را قبول كنم، آيا درسته كه شايد خداوند هم اين جور مصلحت دانسته؟ آيا اين حرفايى كه علاقه بعد ازدواج به وجود مياد درسته؟!

انتخاب همسر حق شماست. نبايد به شخصى كه هيچ علاقه اى به او نداريد به اجبار ديگران جواب مثبت دهيد. اين كه مى گويند علاقه بعد از ازدواج ايجاد مى شود هميشه صحيح نيست. اين جمله زمانى صحيح است كه اقدام بر ازدواج براساس ملاك ها و معيارهاى اصلى ازدواج شكل گرفته باشد؛ يعنى، اگر طرفين براساس ملاك هاى مذهب و ديندارى، تناسب هاى فرهنگى، اقتصادى، تحصيلى و سنى، و… تصميم به ازدواج گرفته باشند اگرچه در مراحل اوليه چه بسا نگرانى و ابهامى باشد اما در ادامه زندگى رضايت بخشى خواهند داشت. اما اگر ازدواج بر اساس تحميل و اجبار ديگران باشد و ملاك هاى ياد شده در طرف مقابل وجود نداشته باشد نه تنها علاقه اى بعد از ازدواج شكل نمى گيرد بلكه دچار آسيب هاى ازدواج تحميلى خواهند شد.

امروزه يكى از معضلات اجتماعى، ازدواج هاى اجبارى و ناخواسته است كه حق مشروع و گزينش همسر را از دختران سلب مى نمايد. اين آسيب كم و بيش در مناطق گوناگون جهان وجود دارد. اين پديده شوم منحصر به كشورهاى جهان سوم نيست و در كشورهاى پيشرفته و صنعتى هم گزارش شده است. مقصود از «ازدواج اجبارى» پيوند زناشويى رسمى است كه در آن رضايت و اراده زوجين يا يكى از آنان ناديده انگاشته شود و براى برقرارى  اين پيوند، از انواع فشارهاى روانى اطرافيان استفاده گردد. ازدواجى كه بايد بر پايه عشق، اخلاق، محبت و درك متقابل شكل گيرد تا بتواند جوانه هاى خوش بختى را به همراه آورد، اكراه و اجبار در همسرگزينى اين پيوند مقدّس را به صورت يك كابوس وحشتناك در مى آورد و زندگى فردى، خانوادگى و اجتماعى را با آسيب هاى جدّى مواجه مى سازد. آسيب و عوارض منفى اين گونه ازدواج ها بر سلامت جسمى و روحى پسر و دختر تأثير منفى بر جاى مى گذارد.

از دست دادن اميد به زندگى، فقدان تصويرى موفقيت آميز براى زندگى خود و فرزندان يكى ديگر از اختلالات عاطفى و روانى ازدواج هاى تحميلى به شمار مى رود. مجموعه اين فشارهاى روانى ايجاد هرگونه ابتكار، طراوت و نشاط را در محيط خانه از بين مى برد و افسردگى، پرخاشگرى و دل سردى از زندگى را به همراه مى آورد. آسيب ديگر مربوط به روابط خانوادگى است كه در نتيجه آن مى توان به سست شدن بنيان خانواده، طلاق، فرار از خانه، سوء ظن، فقدان تفاهم بين زوجين، و… اشاره نمود.

از طرف ديگر بايد توجه داشته باشيد كه بحث هاى قضا و قدر را نبايد با تفكرات مردم عوام آلوده كنيم و چنين گمان كنيم كه ما از خود هيچ اختيارى نداريم و حق تصميم گيرى نداريم. در دين اسلام تأكيد زيادى به تفكر، تعقل و تدبير شده است. مصلحت آن است كه با توجه به اختيارى كه خداوند در وجود شما قرار داده و براساس تفكر و مشورت با صاحبان تجربه، طرف مقابل را گزينش كنيد و قضا و قدر هم در همين راستاست. نه آن كه بدون تكيه بر اختيار و توانايى انتخاب گرى منتظر باشيد هر چه پيش آيد بر شما تحميل شود.

بنابراين اگر تحقيق كافى انجام شد و طى جلسات خواستگارى و گفتگوهاى  متعارف بين دختر و پسر معلوم شد فرد مورد نظر داراى شايستگى هاى ايمانى و اخلاقى و نيز تناسب هاى مختلف لازم در ازدواج، مى باشد مى توان به وى پاسخ مثبت داد و علاقه و محبتى كه در زندگى مشترك لازم است پس از ازدواح حاصل مى شود ولى اگر در تحقيق و گفتگوهاى جلسات خواستگارى هيچ نقطه مثبتى يافت نشد يا تناسب و توافقى كه شرط مهم موفقيت در ازدواج است مشاهده نشد نمى توان گفت پس از ازدواج علاقه ايجاد مى شود و بايد به اين تقاضا پاسخ منفى داد و اين از لوازم اختيار و آزادى در انتخاب است.

• منبع: هدانا برگرفته از پرسمان، کتاب پرسش و پاسخ خواستگارى .

ویژه نامه مشاوره و زندگی دینی