استخاره براي ازدواج

در نوشتار قبل نظر مراجع را درباره استخاره مطرح كرديم، خوبست از «اينجا» براي تكميل بحث آن را مطالعه نماييد.

 

سؤال 189. با عنایت به این که گروه زیادى از متدینین در خصوص امر ازدواج قبل از هرگونه مشورت و معارفه اى متوسّل به استخاره مى شوند و سنّت نبوى ازدواج را به بهانه استخاره ردّ و یا به تعویق مى اندازند و سدّى در جهت تشکیل کانون گرم، صمیمى و عاطفى زوجین جوان ایجاد مى کنند، آیا این کار چه حکمى دارد؟

جواب: استخاره همیشه باید بعد از مطالعه جوانب مسأله و مشورت باشد، اگر فکر انسان بجایى رسید جاى استخاره نیست و اگر فکر به جایى نرسید جاى استخاره است.

سؤال 190. آیا در صورت انجام استخاره، عمل به آن واجب است؟

جواب: عمل به استخاره واجب نیست ولى حتّى الامکان مخالفت نشود; مگر این که مدّت قابل ملاحظه اى تأخیر بیندازد و بعد اقدام کند.

سؤال 191. آیا در مورد ازدواج، تجدید استخاره جایز است؟ به چه روش؟

جواب: در هیچ مورد تجدید استخاره درست نیست; مگر این که مدّت قابل ملاحظه اى بگذرد یا شرایط مورد استخاره تغییر کند.احکام خانواده در پرتو فقه اسلامى،آيت الله مكارم شيرازي.

---

استخاره قبل از ازدواج

بسيارى از خانواده ها براى ازدواج پسر و دختر استخاره مى كنند. اگر خواستگارى براى دخترشان آمد يا براى پسرشان به خواستگارى رفتند استخاره مى نمايند. ازاين رو، مناسب است اندكى هم درباره استخاره بحث كنيم. 
قبلاً بايد اين مطلب را يادآور شوم كه جاى استخاره بعد از مرحله تحقيق و بعد از مشاوره است. دختر و پسر و خانواده آنها براى شناخت همسر بايد به تحقيق و كنجكاوى بپردازند و اگر باز هم ترديد دارند با يك يا چند نفر افراد مطلع و مورد اعتماد مشورت نمايند. اگر به نتيجه رسيدند اقدام نمايند. استخاره جايى است كه از راه تحقيق و مشورت به جايى نرسند و كاملاً متحيرند، در چنين موردى مى توانند به استخاره متوسل شوند. 
در احاديث به دو نوع استخاره اشاره شده است:

نوع اول اين كه انسان در هنگام تصميم گيرى درباره كارهاى مهم دو ركعت نماز بخواند، بعد از نماز دست به دعا بردارد و از خداوند متعال بخواهد كه آن چه خير و مصلحت اوست پيش بياورد و وسيله اش را فراهم سازد. اين نوع استخاره در واقع نوعى دعاست و در همه حال حتى بعد از تحقيق و مشورت هم مطلوب مى باشد. مخصوصاً در امر ازدواج كه امرى مهم و سرنوشت ساز است در هر حال خوب است انسان از خداوند متعال طلب خير كند. 
در احاديث چنين آمده كه اميرالمؤمنين عليه السلام براى استخاره دو ركعت نماز مى خواند و در تعقيب نماز صد مرتبه مى گفت:

أَسْتَخيرُ اللّه . بعد از آن اين دعا را مى خواند: «أَللّهمَّ اِنّى قَدْ هَمَمْتُ بأَمْرٍ قَدْ عَلِمْتَهُ فَأِنْ كُنْتَ تَعْلَمُ أَنَّهُ خيرٌ لى فى دينى و دُنْياىَ و آخِرَتى فَيَسِّرْه لى وَ اِنْ كُنْتَ تعلم أنّهُ شَرٌّ لى فى دينى و دُنْياىَ و آخِرَتى فَاصْرِفْهُ عَنّى، كَرِهَتْ نَفْسى ذلِكَ اَمْ أَحَبَّتْ، فَاِنَّكَ تَعْلَمُ و لا أَعْلَمُ و َ انْتَ عَلاّمُ الْغُيوُب». بعد از آن تصميم مى گرفت و وارد عمل مى شد.(1) 
خدايا مى خواهم فلان كار را انجام دهم كه تو مى دانى، اگر صلاح دين و دنيا و آخرت مرا در اين كار مى دانى وسيله اش را برايم فراهم ساز و اگر مى دانى كه براى دين و دنيا و آخرت من بد است مرا از آن باز بدار، چه كراهت داشته باشم چه علاقه، زيرا تو مصالح واقعى را مى دانى ولى من نمى دانم و تو علام الغيوب هستى. 

نوع دوم استخاره اى است كه تعيين تكليف مى كند. در اين جا به دو نوع آن اشاره مى شود: 
نوع اول ـ استخاره ذات الرقاع:

حضرت صادق عليه السلام فرمود: وقتى خواستى كارى انجام دهى شش قطعه كاغذ تهيه كن، در سه عدد آنها بنويس: بِسْمِ اللّه الرَّحْمنِ الرّحيم خِيَرَةٌ مِنَ اللّه الْعَزيزِ الْحَكيم لفلان بن فلانة. «و به جاى فلان بن فلانه نام استخاره كننده و مادرش را بنويس» و بعد از آن بنويس: افعل. و در سه عدد ديگر بنويس: بِسْمِ اللّه الرَّحْمنِ الرّحيم خِيَرَةٌ مِنَ اللّه الْعَزيزِ الْحَكيم لفلان بن فلانة.«و به جاى فلان بن فلانه نام استخاره كننده و نام مادرش را بنويس» و روى همان كاغذها بنويس: لاتفعل. آن گاه اين شش قطعه كاغذ را زير سجاده ات بگذار. بعد از آن دو ركعت نماز بخوان. بعد از فراغ به سجده برو و در حال سجده صد مرتبه بگو: أَسْتَخيرُ اللّه بِرَحْمَتِهِ خِيرة فى عافِيَةٍ ـ بعد از آن بنشين و بگو: اَللّهُمّ خِرلى فى جَميعِ أُمورى فى يُسْرٍ مِنْكَ و عافِيَةٍ ـ آن گاه كاغذها را بر هم بزن و يكى يكى بيرون بياور پس اگر سه كاغذ پشت سر هم «إِفْعَلْ» آمد آن كار را انجام بده كه خوب است. و اگر سه كاغذ پشت سر هم «لا تَفْعَلْ» آمد، آن كار را ترك كن. و اگر يكى از كاغذها افعل بود و كاغذ ديگر لاتفعل، تا پنج كاغذ بيرون بياور اگر إفعل بيشتر بود آن را انجام بده و اگر لاتفعل بيشتر بود آن را ترك كن. ديگر احتياجى به كاغذ ششم ندارى.(2) 

نوع دوم ـ استخاره با قرآن:

راوى مى گويد: به حضرت صادق عليه السلام عرض كردم گاهى قصد دارم كارى انجام دهم و از خدا هم طلب خير نموده ام ولى چيزى به نظرم نمى رسد، در اين صورت آيا آن كار را انجام دهم يا ترك نمايم؟ فرمود: شيطان در حال نماز از همه حالات به انسان دورتر مى باشد، هنگامى كه در حال نماز هستى هرچه به ذهنت آمد انجام بده. قرآن را بگشاى و در اولين آيه اى كه چشمت به آن رسيد توجه كن و آن چه را به قلبت الهام شد انجام بده.(1) 

به هرحال استخاره ـ چنان كه از نامش پيداست ـ يك نوع دعا و طلب خير است. انسان در حال تحيّر و بلاتكليفى دست به دعا برمى دارد و از قادر متعال مسئلت مى كند كه آن چه را كه به صلاح دين و دنيا و آخرت اوست پيش بياورد و وسيله اش را فراهم سازد. آن گاه با توكل به خدا و اميد استجابت دعا خودش را از بلاتكليفى نجات مى دهد و وارد عمل مى شود. در چنين حالى بايد مطمئن باشد كه آن چه به صلاح واقعى دنيا و آخرت اوست پيش خواهد آمد.
در خاتمه باز هم يادآور مى شوم كه تحقيق و مشورت طبعاً بر استخاره تقدم دارد، اگر نتيجه تحقيقات شما خوب بود وارد عمل شويد و لازم نيست استخاره كنيد. بعضى مردم عادت دارند در هر كارى به استخاره توسل جويند، در صورتى كه گاهى استخاره هاى بى مورد باعث سرگردانى و مانع عمل مى شود. 

• 1 . مكارم الاخلاق ، ص 369.
• 2 . همان ، ص 371.
• 3 . همان ، ص 374.
•  > جوان و همسر گزینی(انتخاب همسر) > نقش استخاره در انتخاب همسر،ابراهيم امينى.

ويژه نامه استخاره و آداب آن