احکام موانع ارث

حضرت آیت الله مکارم شیرازی

ارث قاضی که حکم اعدام پدرش را بدهد [موانع ارث]
پرسش :اگر قاضی حکم اعدام پدر خود را بدهد آیا از پدرش ارث می برد؟
پاسخ :قاضی در فرض مذکور ارث می برد.
ارث نبردن جانی از دیه [موانع ارث]
پرسش :در صورتى که خانمى از شوهرش، به اتّهام ضرب و جرح، شکایت نماید، و پس از محکومیّت زوج، زوجه فوت نماید، لطفاً بفرمایید: الف) در فرض عدم انتساب فوت به شوهر، آیا زوج از دیه ضرب و جرح که خود مسؤول پرداخت آن است، ارث مى برد؟ ب) در صورت انتساب قتل به شوهر، در سه صورت عمد، شبه عمد و خطاى محض، آیا حکم مسأله تفاوتى پیدا مى کند؟
پاسخ :شخصى که جنایتى کرده خودش از دیه آن ارث نمى برد، بنابر احتیاط واجب، ولى اگر جنایت غیر عمدى باشد ارث مى برد.
معاونت در قتل عمد توسط ورثه [موانع ارث]
پرسش :آیا معاونت در قتل عمد، از موانع ارث به شمار مى رود؟
پاسخ :در صورتى که معاونت به شکلى باشد که قتل به هر دو نسبت داده شود، هم قاتل و هم معاون، هر دو از ارث محرومند; امّا اگر به این صورت نباشد، مثل این که سلاحى در اختیار قاتل قرار داده، یا جاى مقتول را به او نشان داده، این گونه معاونت، مانع از ارث نیست.
ارث نبردن فرزند زنازاده از مادر [موانع ارث]
پرسش :آیا فرزند زنازاده از مادر ارث مى برد؟
پاسخ :ارث از حقوق قانونى است و فرزند غیر شرعى و غیر قانونى نه از پدر ارث مى‏ برد و نه از مادر؛ ولى احکام دیگر مانند نفقه و حضانت و محرمیت را دارد.
معاونت در قتل [موانع ارث]
پرسش :آیا معاونت در قتل عمد، از موانع ارث به شمار مى رود؟
پاسخ :در صورتى که معاونت به شکلى باشد که قتل به هر دو نسبت داده شود، هم قاتل و هم معاون، هر دو از ارث محرومند; امّا اگر به این صورت نباشد، مثل این که سلاحى در اختیار قاتل قرار داده، یا جاى مقتول را به او نشان داده، این گونه معاونت، مانع از ارث نیست.
مانع ارث بودن قتل تسبیبی [موانع ارث]
پرسش :آیا قتل تسبیبی از موانع ارث است؟
پاسخ :قتل تسبیبی یا مباشری در هر صورت مانع ارث است.
اگر قاتل تنها ورثه متوفی باشد [موانع ارث]
پرسش :اگر شخصی که دارای یک برادر است، پدرش را به قتل برساند و ولی دم مقتول که تنها برادر قاتل است؛ قبل از استیفای قصاص فوت کند، آیا قاتل حق قصاص را از برادر به ارث می برد ؟ اگر برادر قاتل بر پرداخت دیه توافق کند، امّا قبل از دریافت دیه فوت کند، در این صورت قاتل دیه را باید به چه کسی بپردازد (به امام)؟ یا اینکه بحث مالکیت فی الذمه پیش می آید؟
پاسخ :در صورتیکه کسی که حق قصاص دارد از دنیا برود این حق به ورثه اش منتقل می شود (غیر ازهمسر) و اگر توافق بر دیه شده، دیه به همه ورثه تعلق می گیرد (حتی همسر) و در اگر قاتل تنهاوارث باشد حق به امام منتقل می شود.
معاونت در قتل عمد توسط ورثه [موانع ارث]
پرسش :در صورتى که خانمى از شوهرش، به اتّهام ضرب و جرح، شکایت نماید، و پس از محکومیّت زوج،زوجه فوت نماید، لطفاً بفرمایید: الف) در فرض عدم انتساب فوت به شوهر، آیا زوج از دیه ضرب و جرح که خود مسؤول پرداخت آن است، ارث مى برد؟ ب) در صورت انتساب قتل به شوهر، در سه صورت عمد، شبه عمد و خطاى محض، آیا حکم مسأله تفاوتى پیدا مى کند؟
پاسخ :شخصى که جنایتى کرده خودش از دیه آن ارث نمى برد، بنابر احتیاط واجب، ولى اگر جنایت غیر عمدى باشد ارث مى برد.
ارث نبردن جانی از دیه [موانع ارث]
پرسش :در صورتى که خانمى از شوهرش، به اتّهام ضرب و جرح، شکایت نماید، و پس از محکومیّت زوج،زوجه فوت نماید، لطفاً بفرمایید: الف) در فرض عدم انتساب فوت به شوهر، آیا زوج از دیه ضرب و جرح که خود مسؤول پرداخت آن است، ارث مى برد؟ ب) در صورت انتساب قتل به شوهر، در سه صورت عمد، شبه عمد و خطاى محض، آیا حکم مسأله تفاوتى پیدا مى کند؟
پاسخ :شخصى که جنایتى کرده خودش از دیه آن ارث نمى برد، بنابر احتیاط واجب، ولى اگر جنایت غیر عمدى باشد ارث مى برد.
معاونت در قتل عمد توسط ورثه [موانع ارث]
پرسش :آیا معاونت در قتل عمد، از موانع ارث به شمار مى رود؟
پاسخ :در صورتى که معاونت به شکلى باشد که قتل به هر دو نسبت داده شود، هم قاتل و هم معاون، هردو از ارث محرومند; امّا اگر به این صورت نباشد، مثل این که سلاحى در اختیار قاتل قرار داده، یا جاى مقتول را به او نشان داده، این گونه معاونت، مانع از ارث نیست.
ارث نبردن فرزند زنازاده از مادر [موانع ارث]
پرسش :آیا فرزند زنازاده از مادر ارث مى برد؟
پاسخ :ارث از حقوق قانونى است و فرزند غیر شرعى و غیر قانونى نه از پدر ارث مى‏ برد و نه از مادر؛ولى احکام دیگر مانند نفقه و حضانت و محرمیت را دارد.
ارث قاتل از مقتول [موانع ارث]
پرسش :اگر شخصی مرتکب قتل عمد یا خطأ شود آیا او از مقتول ارث می برد؟
پاسخ :هرگاه کسى یکى از خویشاوندان خود را عمداً و به ناحق بکشد از او ارث نمى‏برد، ولى اگر از روى خطا باشد ارث مى‏برد (مثل این‏که سنگى به هوا پرتاب کند و اتّفاقاً به یکى از خویشان او بخورد و او را به قتل برساند) و در این صورت از دیه قتل بنابر احتیاط ارث نمى‏برد.
معاونت در قتل [موانع ارث]
پرسش :آیا معاونت در قتل عمد، از موانع ارث به شمار مى رود؟
پاسخ :در صورتى که معاونت به شکلى باشد که قتل به هر دو نسبت داده شود، هم قاتل و هم معاون، هردو از ارث محرومند; امّا اگر به این صورت نباشد، مثل این که سلاحى در اختیار قاتل قرار داده، یاجاى مقتول را به او نشان داده، این گونه معاونت، مانع از ارث نیست.
ارث قاضی که حکم اعدام پدرش را بدهد [موانع ارث]
پرسش :اگر قاضی حکم اعدام پدر خود را بدهد آیا از پدرش ارث می برد؟
پاسخ :قاضی در فرض مذکور ارث می برد.
ارث قاتل جنین از سهم الارث او [موانع ارث]
پرسش :اگر جنينى كه يكى از وراث است توسط يكى ديگر از وارثان قبل از تولد به قتل برسد (به دليل اين كه سهم الارث بيشترى به قاتل برسد و يكى از وارثان حذف شود)اولا:آيا شخص قاتل به همان سهم الارث خود دست خواهد يافت يا به دليل قتل يكى از وارثان از ارث محروم خواهد شد؟ ثانيا:تكليف ارث آن جنين كه قبل از تولد به قتل رسيده است چيست؟
پاسخ :سهم الارث را می برد ولی باید دیه جنین را بپردازد و جنین تا متولد نشود ارثی ندارد.
ارث مسلمان و کافر از همدیگر [موانع ارث]
پرسش :آیا مسلمان از کافر و بالعکس ارث می برد؟
پاسخ :مسلمان از کافرارث می برد، ولى کافراگر چه پدر یا پسر میّت باشد از مسلمان ارث نمی برد.

منبع: سایت هدانا برگرفته از استفتائات آیت الله العظمی مکارم شیرازی

 

ویژه نامه و بخش احکام جامع سایت هدانا

ویژه نامه احکام متفرقه