احكام زمان و مكان اعتكاف
فهرست این نوشتار:
.در نوشتار قبل حکم«اعتکاف بعد از اذان صبح چه حکمی دارد» مطرح شد از اینجا کلیک کنید و بخوانید.
زمان اعتكاف
پرسش 49 . آيا در هر زمان كه بخواهيم مى توانيم، معتكف شويم يا زمان خاص دارد؟
همه مراجع: در هر زمان كه روزه صحيح باشد، اعتكاف نيز صحيح است. اعتكاف زمان خاصى ندارد؛ ولى بهترين زمان براى انجام آن، ماه مبارك رمضان به ويژه دهه آخر آن است.
مقدار اعتكاف
پرسش 50 . تعداد روزهاى اعتكاف معين است، يا به دلخواه خود شخص است؟
همه مراجع: حداقل اعتكاف سه روز است و حداكثر آن به دلخواه شخص است؛ لكن هر دو روز كه به اعتكاف اضافه شود، اعتكاف روز سوم آن واجب مى گردد[2].
زمان خارج مسجد
پرسش 51 . اگر معتكف براى موارد ضرورى از مسجد خارج شود، چه نكاتى را بايد رعايت كند؟
ـ بيش از مقدار ضرورت و نياز بيرون مسجد نماند؛
ـ در صورت امكان زيرسايه ننشيند مگر در حال ضرورت؛
ـ بنا بر احتياط واجب نزديكترين راه را براى رفت و آمد انتخاب كند.[3]
- [1]. العروة الوثقى، ج 2، الاعتكاف.
- [2]. العروة الوثقى، ج 2، الاعتكاف، الخامس.
- [3]. خامنه اى، سايت، استفتاآت جديد، س 453؛ صافى، سايت، بخش اعتكاف؛ سيستانى، رساله جديد، م1742 و 1751 و دفتر مراجع.(احکام اعتکاف/ پرسمان).
مطابق نظر آيت الله خامنه اي
بخش اول: «زمان و مدت اعتكاف»
وقت فضيلت اعتكاف
س. چه زمانى اعتكاف مستحب مؤكد است؟ و به عبارت ديگر در چه اوقاتى اعتكاف مستحب است؟
ج: اعتكاف وقت خاصى ندارد، هرچند اعتكاف در ده روز آخر ماه مبارك رمضان فضيلت بيشترى دارد.
استحباب اعتكاف در ماه رجب
س. آيا اعتكاف در ماه رجب مستحب است؟
ج: دليل خاصى بر استحباب اعتكاف در خصوص ماه رجب نيافتيم.
شرط ترك اعتكاف
س. آيا شخص معتکف مى‌تواند در ابتداى اعتکاف هنگام نيت کردن شرط کند که اگر براى او عذرى پيش آيد حتى در روز سوم هم دست از اعتکاف بردارد؟
ج: بله مى‌تواند.
اعتكاف بعد از طلوع فجر (اعتكاف بعد از اذان صبح)
س. معتكفى مى‌خواهد سه روز اعتكاف كند و مدّت 72 ساعت اعتكاف انجام دهد، اگر اعتكافش را از بعد از طلوع فجر ـ مثلاً از ظهر ـ شروع كند و ظهر هم به پايان برساند به‌گونه‌اى كه مجموع آن 72 ساعت شود، آيا اين اعتكاف صحيح است؟
ج: اعتكاف بايد از شروع روز اول تا پايان روز سوم باشد و تلفيق كردن ـ بدين‌گونه كه جزئى از روز اول را با جزئى از روز آخر يك روز كامل به حساب بياورد ـ صحيح نيست.
تأخير از وقت واجب اعتكاف
س. اگر معتكف مثلاً يك ساعت از ابتداى روز ـ بعد از طلوع فجر ـ تأخير كند آيا اين روز به عنوان روز اول اعتكاف حساب مى‌شود؟ چه تأخير عمدى باشد يا اضطرارى؟
ج: در اعتكاف بايد از ابتداى روز اول شروع كرد، لذا روزى كه ناقص مانده جزو اعتكاف محسوب نمى‌شود هرچند كه تأخير از روى اضطرار باشد.
نذر اعتكاف دو روز و يا سه روز منفصل
س. اگر انسان نذر کند دو روز معتکف شود نه بيشتر از آن، آيا نذرش منعقد مى‌شود؟
ج: منعقد نمى‌شود.
س. اگر کسى نذر کند سه روز منفصل معتکف شود، آيا نذرش منعقد مى‌شود؟
ج: منعقد نمى‌شود.
اعتكاف بيش از سه روز
س. آيا بيشتر از سه روز مى‌توان معتکف بود به‌طورى که آن زياده بخشى از يک روز يا شب باشد؟
ج: اعتکاف بيشتر از سه روز جايز و صحيح است و در طرف زياده حدّى ندارد، ولى زياد کردن بخشى از روز يا بخشى از شب به نيت اعتکاف محل اشکال است.
س. اگر معتكف نيّت چهار روز اعتكاف كند، آيا روز چهارم هم جزو اعتكاف است يا اينكه بايد شش روز را تكميل كند تا روز چهارم به حساب آيد؟
ج: روز چهارم نيز داخل در اعتكاف است، و اگر پنج روز اعتكاف كند، واجب است روز ششم را كامل كند.
تعريف شب و روز
س. منظور از شب و روز در اعتکاف چيست؟
ج: روز از طلوع فجر تا مغرب شرعى است و شب از مغرب تا طلوع فجر.
…………………………………………………………………………………………………………………
بخش دوم: «مكان اعتكاف»
نذر اعتكاف در شهر خاص
س. آيا مى‌توان نذر کرد در شهر خاصى معتکف شد؟
ج: اگر اعتکاف در آن شهر، به نحوى رجحان داشته باشد، اشکال ندارد.
اعتكاف در غير از مساجد چهارگانه
س. آيا اعتكاف در غير از مساجد چهارگانه جايز است؟ و نيّت آن چگونه مى‌باشد؟
ج: اعتكاف در غير از مساجد چهارگانه* (اعم از جامع و غير آن) به قصد رجاء مطلوبيت (به اميد اينكه مطلوب خداوند واقع شود) مانعى ندارد.
* مسجد الحرام، مسجد النبى (صلى الله عليه وآله وسلّم)، مسجد كوفه و مسجد بصره
مكان‌هاى جايز براى اعتكاف
س. آيا اعتكاف در مسجدى غير از مسجد جامع باطل است و آيا ممكن است هر محله و حومه‌اى، مسجد جامعى غير از مسجد جامع شهر يا روستا داشته باشد؟ و آيا ممكن است كه در شهر چند مسجد جامع باشد؟
ج: قبلاً گذشت كه اعتكاف در هر مسجدى جايز است مشروط به اينكه در غير مساجد اربعه به قصد رجاء باشد يعنى به اميد اينكه مطلوب خداوند واقع شود و مختص به مسجد جامع نيست و ممكن است كه يك شهر يا روستا چند مسجد جامع داشته باشد.
س. اگر در يک شهر دو يا چند مسجد جامع وجود داشته باشد مى‌توان در هر کدام که خواست معتکف شد؟
ج: به قصد رجاء اشکال ندارد.
تعريف مسجد جامع
س. مسجد جامع چيست؟ و راه تشخيص آن را بگوييد.
ج: مسجد جامع، مسجدى است که براى اجتماع عامه مردم شهر، بنا شده، بدون اين که اختصاص به گروه و محله خاصى پيدا کند.
اعتكاف در مساجد دانشگاه
س. اعتکاف در مساجد دانشگاه‌هاى سراسر کشور چه حکمى دارد؟
ج: به قصد رجاء اشکال ندارد.
شك در مسجد بودن مكان اعتكاف
س. اعتکاف در مکان‌هايى که شک است که آيا جزء مسجد است يا نه، چه حکمى دارد؟
ج: غير از سرداب و محراب و پشت بام مسجد، در جاهاى ديگرى که معلوم نباشد جزو مسجد است يا نه، اعتکاف صحيح نيست.
اعتكاف در پشت بام مسجد
س. آيا پشت بام مسجد تابع مسجد است يا بستگى به وقف كننده دارد؟
ج: پشت بام مسجد در حكم مسجد است مگر اينكه احراز شود كه هنگام وقفِ مسجد، پشت بام آن از وقف خارج شده است.
اعتكاف در حياط مسجد
س. اعتکاف در حياط مسجد چه حکمى دارد؟
ج: اگر جزو مسجد نباشد، اعتکاف صحيح نيست.
حق سبقت در مكان
س. آيا گذاشتن وسايل يا نوشتن نام موجب سبقت در محلى از مسجد مى‌شود؟
ج: بنا بر احتياط واجب گذاردن وسائلى مانند كيف موجب حق سبقت مى‌شود به شرط آن که از زمان گذاردن آن وسيله تا آمدن شخص زياد فاصله نشود، به نحوى كه منجر به تعطيلى مكان شود.
غصب محل معتكف ديگر
س. اگر کسى جاى شخصى را که معتکف بوده غصب کند در صورتى که جاهل بوده و يا عامد آيا ضررى به اعتکافش مى‌زند؟ و اگر ضرر مى‌زند آيا شامل کفاره و… مى‌باشد.
ج: گرچه بنابر احتياط مرتكب خلاف شده ولى اعتکاف صحيح است و کفاره هم ندارد.
حصول مانع در مسجد محل اعتكاف
س. الف) اگر در مسجدى که معتکف شده مانعى از ادامه دادن اعتکاف در آن مسجد برايش پيش آيد، آيا اعتکافش باطل مى‌شود؟
ب) چنانچه آن اعتکاف واجب باشد بايد در مسجدى ديگر معتکف شود و يا بعداً قضا کند؟
ج) اگر مانع برطرف شد آيا بايد به مسجد قبلى بازگردد؟
جواب: الف: باطل مى‌شود.
ب: واجب است اعتکاف را در مسجدى ديگر يا همان مسجد بعد از رفع مانع، شروع کرده و يا قضا نمايد.
ج: لازم نيست. منبع: استفتائات مقام معظم رهبري
حضرت آیت الله مکارم شیرازی
زمان اعتکاف [کلیات اعتکاف ]
پرسش : آیا اعتکاف مختص به ماه رجب می باشد؟
پاسخ : اعتکاف عبادتی است مستحب و در قرآن کریم نیز به آن اشاره شده است و هر زمانى از سال که روزه در آن صحیح باشد جایز است. بنابراین در غیر عید فطر و قربان مى توان معتکف شد. ضمنا روایتی در مورد اعتکاف در ماه رجب نیامده است و روایات در مورد ماه رمضان و بویژه دهه آخر آن است؛ ولی با توجّه به دلایل مطلقی که از روایات بدست می آید، در غیر رمضان هم مشروع است. و در ماه رجب که از ماه های پر فضیلت سال است و عمل ام داود نیز در آن است امید فضیلت مهمّی می رود.
بهترین زمان اعتکاف [کلیات اعتکاف ]
پرسش : بهترین زمان اعتکاف را بیان فرمایید؟
پاسخ : بهترین زمان اعتکاف ماه مبارک رمضان، و با فضیلت ترین آن، دهه آخر این ماه پربرکت است.
مکان اعتکاف [در مسجد جامع باشد ]
پرسش : اعتکاف باید در چه جایی صورت گیرد؟
پاسخ : اعتکاف باید در مسجد جامع باشد.
منظور از مسجد جامع در احکام اعتکاف [در مسجد جامع باشد ]
پرسش : منظور از مسجد جامع در احکام اعتکاف چه می باشد؟
پاسخ : منظور از مسجد جامع مسجدى است که به طور مرتّب در آن نماز جماعت برگزار مى گردد. بنابراین در تمام چنین مساجدى اعتکاف جایز است.
اماکن مستحبی اعتکاف [در مسجد جامع باشد ]
پرسش : اعتکاف در چه اماکنی مستحب می باشد؟
شاید این مطالب را هم بپسندید:
پاسخ : احتیاط مستحب آن است که ـ در صورت امکان ـ در مسجد الحرام، یا مسجد النّبى، یا مسجد کوفه، یا مسجد بصره معتکف شود.
جواز اعتکاف در دو مسجد جامع متصل [در مسجد جامع باشد ]
پرسش : آیا اعتکاف باید فقط در یک مسجد جامع صورت پذیرد؟
پاسخ : لازم نیست اعتکاف در یک مسجد جامع انجام شود، بلکه مى توان در دو مسجد متّصل به هم نیز معتکف شد، مثلا یک روز را در مسجد اوّل و دو روز آخر را در مسجد دوم به سر برد.
حکم اعتکاف در صورت عدم ادامه اقامت در مسجد جامع [در مسجد جامع باشد ]
پرسش : اگر شخصی در مسجدی معتکف شود ولی به دلایلی ادامه ی اعتکاف در آن مسجد جامع میسر نباشد اعتکاف او چه حکمی دارد؟
پاسخ : هرگاه در مسجدى معتکف شود، سپس مانعى پیش آید که ادامه اعتکاف در آن مسجد ممکن نباشد (مثل اینکه مسجد خراب شود، یا امنیّت خود را از دست بدهد، یا امکانات لازم در آن مسجد فراهم نگردد و مانند آن) اعتکافش باطل نمى شود، بلکه آن را در مسجد جامع دیگرى ادامه مى دهد.
حکم اعتکاف در پشت بام مسجد جامع [در مسجد جامع باشد ]
پرسش : اعتکاف در پشت بام، زیرزمین و محراب مسجد جامع چه حکمی دارد؟
پاسخ : پشت بام، زیرزمین و محراب مسجد جزء مسجد محسوب مى شود; مگر اینکه یقین داشته باشیم واقف آنها را جزء مسجد قرار نداده است.
حکم اعتکاف در قسمت های توسعه یافته مسجد جامع [در مسجد جامع باشد ]
پرسش : اعتکاف در قسمت های توسعه یافته مسجد جامع چه حکمی دارد؟
پاسخ : قسمتهاى توسعه یافته مساجد نیز حکم مسجد را دارد; به شرط آنکه جزء مسجد محسوب گردد.
عدم لزوم تعیّن مکان خاصی از مسجد در طول اعتکاف [در مسجد جامع باشد ]
پرسش : اگر معتکف مکان خاصی از مسجد را تعیین کند، تغییر مکان برای او اشکال دارد؟
پاسخ : هرگاه مکان خاصّى از مسجد را به عنوان محلّ اعتکافش تعیین کند، متعیّن نمى شود و چنین قصدى بى اثر است. یعنى لازم نیست در طول اعتکاف فقط در همان مکان باشد.
حکم اعتکاف در مکان مشکوک به حکم مسجد [در مسجد جامع باشد ]
پرسش : اگر شخصی شک کند که مکانی مسجد می باشد آیا می تواند در آن جا معتکف شود؟
پاسخ : هرگاه شک کند که فلان قسمت مسجد، حکم مسجد دارد، یا از ملحقات و املاک مسجد است، حکم مسجد بر آن جارى نمى شود؛ مگر اینکه ظاهر حال آن باشد که جزء مسجد است. بنابراین در حیاط مسجدى که معلوم نیست صیغه وقف مسجد بر آن خوانده شده یا نه، نمى توان اعتکاف کرد.
چگونگی اثبات مسجد یا مسجد جامع بودن یک مکان [در مسجد جامع باشد ]
پرسش : چگونه می توان مسجد یا مسجد جامع بودن یک مکان را اثبات کرد؟
پاسخ : دو موضوع «مسجد بودن» و «جامع بودن مسجد» از راه هاى زیر ثابت مى شود: 1ـ علم و یقین. 2ـ شیاعِ موجبِ یقین. 3ـ بیّنه شرعى. 4ـ خبر عادل واحد.
عدم کفایت حکم حاکم شرع در اثبات مسجد بودن یک مکان [در مسجد جامع باشد ]
پرسش : آیا می توان به حکم حاکم شرع در اثبات مسجد بودن یک مکان بسنده کرد؟
پاسخ : قناعت به حکم حاکم شرع (از این جهت که حاکم شرع است، نه از آن جهت که خبر عادل واحد است) در این مساله مشکل است.
حکم اعتکاف در صورت علم به مسجد نبودن مکان [در مسجد جامع باشد ]
پرسش : اگر معتکف متوجه شود که مکان اعتکاف او مسجد نیست اعنکاف او چه حکمی دارد؟
پاسخ : هرگاه در مکانى به اعتقاد اینکه مسجد، یا مسجد جامع است معتکف شد، سپس معلوم شود که مسجد نیست، یا مسجد جامع نیست، اعتکافش باطل است.
عدم تفاوت حکم مسجد جامع برای زن و مرد برای اعتکاف [در مسجد جامع باشد ]
پرسش : آیا زنان نیز باید همانند مردان در مسجد جامع معتکف شوند؟
پاسخ : در اینکه اعتکاف باید در مسجد جامع باشد، تفاوتى بین زن و مرد نیست. بنابراین، زنان هم باید در مسجد جامع معتکف شوند و نمى توانند در مکانى که در داخل خانه براى نماز اختصاص داده اند، یا در مسجدى که نماز جماعت مرتّبى ندارد، معتکف شوند.
حکم بطلان اعتکاف به سبب غصب مکان معتکف دیگر [در مسجد جامع باشد ]
پرسش : آيا محلّي را که ديگران براي اعتکاف اختصاص داده اند را مي تواند تصرف کرد؟
پاسخ : این مساله مشمول قاعده «سبق» می شود (من سبق الی ما لم یسبق الیه احد فهو احق به) و اگر فرد اوّل به موقع برای اعتکاف بازگردد نمی توان محل او را تصرف کرد و در این صورت اعتکاف متصرف شرعاً اشکال دارد. مگر اینکه اعتکاف شروع شود و او حاضر نگردد.
حکم گذاشتن نشانه برای مکان خاصی از مسجد برای معتکف [در مسجد جامع باشد ]
پرسش : آيا گذاشتن وسائل، يا نام نويسى، و امثال آن موجب حقّى براى صاحبان آن نسبت به محلى از مسجد مى شود؟
پاسخ : هر گاه صدق کند که آنجا را اشغال و ذخیره کرده، براى دیگران اشکال دارد.
حکم اعتکاف در صورت غصبی بودن آجر و خاک مسجد [در مسجد جامع باشد ]
پرسش : اگر آجر و خاک مسجد غصبی باشد اعتکاف چه حکمی دارد؟
پاسخ : اگر آجر و خاک مسجد غصبى باشد، اعتکاف روى آن اشکال دارد.
حکم اعتکاف در شهر دیگر [در مسجد جامع باشد ]
پرسش : آيا انسان مى تواند در شهر ديگرى معتكف شود، يا حتماً بايد در شهر خودش باشد؟
پاسخ : در صورتى که حکم مسافر نداشته باشد، و در مسجد جامع باشد مانعى ندارد.
کفایت یک وعده نماز جماعت مرتب برای تحقق شرط مسجد جامع [در مسجد جامع باشد ]
پرسش : اينكه در تعريف مسجد جامع اقامه نماز جماعت به صورت مرتّب را شرط دانسته ايد، آيا در هر سه وعده بايد نماز جماعت اقامه گردد، يا اگر در يك وعده هم بصورت مرتّب نماز جماعت برگزار گردد، كفايت مى كند؟
پاسخ : در یک وعده نیز کفایت مى کند.
جواز اعتکاف در مساجد محله به شرط برگزاری نماز جماعت مرتب [در مسجد جامع باشد ]
پرسش : آيا در شهرهاى بزرگ كه مساجد جامع متعدّدى دارد، مى توان در مسجد هر محلّه اى اعتكاف كرد؟
پاسخ : در مساجدى که نماز جماعت به طور مرتّب برگزار مى شود، اشکالى ندارد.
امکان تعدد مساجد جامع در یک محل [در مسجد جامع باشد ]
پرسش : آيا ممكن است تعداد مساجد جامع يك شهر يا روستا متعدد باشد؟
پاسخ : در فرض سوال، ممکن است.
عدم کفایت صرف نام مسجد جامع برای برگزاری اعتکاف [در مسجد جامع باشد ]
پرسش : معمولا در هر شهرى مسجدى بنام «مسجد جامع» وجود دارد كه در گذشته از نقاط مختلف شهر براى نماز جماعت و جمعه در آن شركت مى كردند. امّا اكنون اختصاص به نمازگزاران همان محل پيدا كرده است. آيا به صرف اينكه اسم چنين مساجدى «مسجد جامع» است مى توان در آن اعتكاف كرد؟
پاسخ : این مقدار کافى نیست، باید فعلا هم نماز جماعت در آن به طور موقّت اقامه گردد.
حکم اعتکاف در نمازخانه ها [در مسجد جامع باشد ]
پرسش : آيا اعتكاف در غير مساجد جامع، مثل نمازخانه دانشگاهها، به اميد مطلوبيّت اشكال دارد؟
پاسخ : اعتکاف باید فقط در مساجد جامع باشد، و منظور از مسجد جامع، مسجدى است که به طور مرتّب در آن نماز جماعت برپا مى گردد و از اعتکاف در سایر مساجد و نمازخانه ها خوددارى شود.
حکم اعتکاف در مساجد دانشگاه [در مسجد جامع باشد ]
پرسش : اعتكاف در مساجد دانشگاههايى كه در ايّام تعطيلى نماز جماعت آن تعطيل است، چه حكمى دارد؟
پاسخ : هر گاه چند ماه نماز جماعت در آن تعطیل شود، اعتکاف در آن اشکال دارد.
حکم اعتکاف نذری در شهر خاص [در مسجد جامع باشد ]
پرسش : آيا مى توان نذر كرد كه در شهر خاصّى معتكف شد؟
پاسخ : مانعى ندارد، زیرا در نذر رجحان در تمام قیود شرط نیست. البته بدون قصد اقامت ده روز نمی توان در سفر معتکف شد.
تکلیف انسان در صورت تعدد مسجد جامع در شهر [در مسجد جامع باشد ]
پرسش : اگر در شهرى مسجد جامع متعدّد باشد تكليف چيست؟
پاسخ : در تمام مساجد جامع شهر مى توان اعتکاف کرد.
حکم اعتکاف در زیر زمین مسجد جمکران [در مسجد جامع باشد ]
پرسش : آيا اعتكاف در زيرزمين مسجد جمكران، كه از آن جهت نمازهاى يوميّه و نماز آقا امام زمان(عجّل الله تعالى فرجه الشريف) استفاده مى شود (البتّه به صورت مرتّب نماز جماعت ندارد)، جايز است؟
پاسخ : در فرض سوال، اشکال ندارد.
چگونگی نیت معتکف در غیر از مساجد جامع [در مسجد جامع باشد ]
پرسش : اگر فردي در مساجدي که شرايط اعتکاف را ندارند معتکف شد، چه حکمي دارد؟
پاسخ : باید به قصد رجاء(یعنی به امید رسیدن به ثواب) اعتکاف را بجا آورد.
حکم اعتکاف در مسجدی که همزمان با اعتکاف اقامه نماز جماعت مستمر دارد [در مسجد جامع باشد ]
پرسش : آیا در مسجدی که در زمان اعتکاف برای اقامه نماز جماعت مستمر افتتاح میشود یعنی قبلا اقامه جماعت نداشته است،می توان معتکف شد؟
پاسخ : در فرض سوال، نمی توان معتکف شد ولی اگر از چند روز مانده به اعتکاف (مثلا ده روز یا یک هفته مانده به اعتکاف) نماز را جاری کنند تا آن زمان می شود اعتکاف کرد.
منبع: سایت هدانا برگرفته از استفتائات آیت الله العظمی مکارم شیرازی.
مطابق نظر آيت الله سيستاني
اعتكاف
مسأله ۲۱۳۶. اعتكاف شرعاً آن است كه فرد در مسجد به قصد قربت، توقّف و اقامت كند و احتیاط مستحب آن است كه اقامت، به قصد انجام اعمال عبادی مانند نماز یا دعا باشد؛ اعتكاف از عبادت‌های مستحب می‌باشد که به وسیله نذر، عهد، قسم و… واجب میشود.
مسأله ۲۱۳۷. اعتکاف وقت معیّن بخصوصی ندارد و هر زمانی در طول سال كه روزه صحیح است، اعتكاف هم صحیح می‌باشد و بهترین وقت آن، ماه مبارک رمضان است و بهتر، دهه آخر ماه رمضان است.
مسأله ۲۱۳۸. حداقل زمانِ اعتكاف، سه روز به همراه دو شبِ وسطِ آن سه روز، می‌باشد و كمتر از آن صحیح نیست؛ ولی بیشتر از سه روز جایز است؛ هرچند آن مقدار زیادی، یک روز یا یک شب یا بخشی از یک روز یا یک شب باشد و اعتکاف، حدّاکثرمعیّنی ندارد؛ البتّه اگر فرد، پنج روز کامل معتکف شد، باید روز ششم معتکف بماند؛ بلکه بنابر احتیاط واجب هرگاه فرد دو روز به اعتکافش اضافه کرد، احتیاط واجب آن است که روز بعد را هم معتکف بماند؛ بنابر این اگر هشت روز معتکف ماند، احتیاط واجب آن است که روز نهم را هم معتکف بماند و همین‌طور در مورد روز دوازدهم و پانزدهم و…
مسأله ۲۱۳۹. ابتدای محاسبه سه روز که حداقل زمان اعتکاف است، اذان صبح روز اوّل و انتهای آن بنابر احتیاط واجب، اذان مغرب روز سوم است.[۱] و در محقّق شدن اعتکاف، سه روز تلفیقی کافی نیست؛ یعنی فرد نمی‌تواند بعد از اذان صبح روزِ اوّل معتکف شود؛ هرچند کمبود روز اوّل را از روز چهارم جبران نماید، مثل اینکه از اذان ظهر روز اوّل تا اذان ظهر روز چهارم در مسجد بماند.
۱. البتّه فرد، می‌‌تواند شب اوّل (قبل از اذان صبح اوّلین روز) و شب چهارم (پس از اذان مغرب روز سوّم) راهم نیت اعتکاف داشته باشد؛ ولی این مدّت، در محاسبه، جزء سه روز به حساب نمی‌‌آید.
منبع: سایت هدانا برگرفته از استفتائات آیت الله العظمی سیستانی.
- اعتکاف در مسجد دانشگاه چه حکمی دارد
- حکم رفتن به سرکار در اعتکاف
- نذر اعتکاف چگونه است
- آیا اعتکاف به نیت اموات صحیح است
- اعتکاف نوجوان که به بلوغ نرسیده است
- آیا روزه قضا در اعتکاف صحیح است
حکم راه رفتن و توقف زیر سایه در اعتکاف
خروج از مسجد در اعتکاف برای غسل و وضو
كليد: احكام زمان و مكان اعتكاف احكام زمان و مكان اعتكاف احكام زمان و مكان اعتكاف احكام زمان و مكان اعتكاف احكام زمان و مكان اعتكاف احكام زمان و مكان اعتكاف احكام زمان و مكان اعتكاف احكام زمان و مكان اعتكاف احكام زمان و مكان اعتكاف احكام زمان و مكان اعتكاف احكام زمان و مكان اعتكاف احكام زمان و مكان اعتكاف نذر اعتكاف در مسجد جامع اعتكاف در مساجد دانشگاه غصب و گرفتن محل معتكف ديگر نذر اعتكاف در مسجد جامع اعتكاف در مساجد دانشگاه غصب و گرفتن محل معتكف ديگر نذر اعتكاف در مسجد جامع اعتكاف در مساجد دانشگاه غصب و گرفتن محل معتكف ديگر نذر اعتكاف در مسجد جامع اعتكاف در مساجد دانشگاه غصب و گرفتن محل معتكف ديگر نذر اعتكاف در مسجد جامع اعتكاف در مساجد دانشگاه غصب و گرفتن محل معتكف ديگر اعتكاف بعد از اذان صبح اعتكاف بعد از اذان صبح اعتكاف بعد از اذان صبح اعتكاف بعد از اذان صبح اعتكاف بعد از اذان صبح اعتكاف بعد از اذان صبح
