اتصال به نماز جماعت

---

 [مسأله 1427 اگر موقعی که امام در رکوع است اقتدا کند]

مسأله 1427 اگر موقعی که امام در رکوع است اقتدا کند و به رکوع امام برسد، اگر چه ذکر امام تمام شده باشد، نمازش به طور جماعت صحیح است (1) و یک رکعت حساب می شود. اما اگر به مقدار رکوع خم شود و به رکوع امام نرسد نمازش به طور فرادی صحیح می باشد و باید آن را تمام نماید (2).

(1) (گلپایگانی، خوئی، زنجانی، تبریزی، صافی، سیستانی:) نمازش صحیح است..

(2) (گلپایگانی، صافی:) جماعت باطل است و لیکن احتیاط آن است که سر از رکوع بردارد و آن را یک رکعت حساب نموده و نماز را فرادی تمام کند و بعد دوباره بخواند، اگر چه حکم به صحّت نماز بعید نیست.

(اراکی، خوئی، تبریزی، زنجانی:) نمازش باطل است. (زنجانی: در این صورت بنا بر احتیاط مستحب ابتدا نماز را تمام کرده، سپس دوباره بخواند.) (سیستانی:) می تواند نمازش را فرادی تمام کند و می تواند برای رسیدن به رکعت بعد نماز را قطع کند.

(فاضل:) جماعتش باطل است ولی نماز او به صورت فرادی صحیح است لذا آن را رکوع رکعت اوّل حساب کند و نماز خود را ادامه دهد هر چند احتیاط مستحب اعاده این نماز است.

(مکارم:) نمازش را به طور فرادی تمام کند و بنا بر احتیاط واجب اعاده نماید؛ هم چنین اگر شک ّ کند به رکوع امام رسیده یا نه.

[اگر موقعی که امام در رکوع است اقتدا کند]

مسأله 1428 اگر موقعی که امام در رکوع است اقتدا کند و به مقدار رکوع خم شود و شک کند (1) که به رکوع امام رسیده یا نه، نمازش صحیح است و فرادی می شود (2).

(1) (گلپایگانی، صافی:) پیش از ذکر رکوع شک ّ کند..

(2) (خوئی، اراکی، تبریزی:) نمازش باطل است.

(گلپایگانی، صافی:) جماعت باطل است و مطابق احتیاطی که در مسأله پیش گفته شد، عمل نماید اگر چه حُکم به صحّت نماز چنانکه گذشت بعید نیست ولی اگر در حال اشتغال به ذکر رکوع یا بعد از آن شک ّ کند، جماعت او محکوم به صحّت است.

(بهجت:) بنا بر احتیاط فُرادی می شود. (فاضل:) حکم مسأله قبل را دارد.

(زنجانی:) نمازش باطل می شود و بنا بر احتیاط مستحب نماز را تمام کرده، دوباره بخواند.

(سیستانی:) چنانچه شکّش بعد از تجاوز محل ّ باشد مثل این که بعد از تمام شدن رکوع شک ّ کند ظاهر آن است که جماعتش صحیح است و در غیر این صورت می تواند نماز را به نیّت فرادی تمام کند. (مکارم:) رجوع کنید به ذیل مسأله 1427.

مسأله اختصاصی

(مکارم:) مسأله 1252 در رکعتهای دیگر نماز (غیر از رکعت اوّل) نیز باید خود را به رکوع امام برساند و گر نه جماعت او اشکال دارد.

[اگر موقعی که امام در رکوع است اقتدا کند]

مسأله 1429 اگر موقعی که امام در رکوع است اقتدا کند و پیش از آن که به اندازه رکوع خم شود، امام سر از رکوع بردارد، می تواند نیت فرادی کند یا صبر کند تا امام برای رکعت بعد برخیزد (1) و آن را رکعت اول نماز خود حساب کند. ولی اگر برخاستن امام به قدری طول بکشد که نگویند این شخص نماز جماعت می خواند، باید نیت فرادی نماید.

(1) (گلپایگانی، صافی:) بنا بر احتیاط واجب باید بایستد تا امام برای رکعت بعد برخیزد..

(خوئی، تبریزی:) بنا بر احتیاط واجب باید قصد فرادی بنماید.

(سیستانی:) مخیّر است نماز را فرادی تمام کند یا این که همراه امام به قصد قربت مطلقه به سجده رود و بعد در حال ایستادن تکبیر را به قصد اعم ّ از تکبیره الإحرام و ذکر مطلق تجدید کرده، نماز را به جماعت بخواند یا برای رسیدن به رکعت بعد نماز را قطع کند.

(بهجت:) می تواند نیّت فرادی کند یا می تواند صبر کند تا در رکعت بعد، به امام ملحق شود؛ و در صورت ملحق شدن، تکبیر دیگر لازم نیست.

(مکارم:) نیّت فرادی می کند و نمازش صحیح است و اعاده ندارد.

(زنجانی:) بنا بر احتیاط باید نماز را به صورت فرادی تمام کند. [پایان مسأله]

[ اگر اول نماز یا بین حمد و سوره اقتدا کند]

مسأله 1430 اگر اول نماز یا بین حمد و سوره اقتدا کند (1) و (2) پیش از آن که به رکوع رود، امام سر از رکوع بردارد نماز او به طور جماعت صحیح است (3) و باید رکوع کند و خود را به امام برساند.

این مسأله، در رساله آیت اللّه بهجت نیست

(1) (مکارم:) و خود را به رکوع امام نرساند، جماعت او صحیح نیست، مگر این که عذری داشته باشد.

(2) (خوئی، زنجانی، سیستانی:) و اتفاقاً..

(3) (گلپایگانی، صافی:) چنانچه عمداً رکوع خود را تأخیر نینداخته نماز او صحیح است و الّا احتیاط لازم آن است که نماز را تمام کند و دوباره بخواند.

(خوئی، سیستانی، تبریزی، زنجانی:) نماز او صحیح است. (زنجانی: و جماعت هم حساب می شود).

مسائل اختصاصی

(بهجت:) مسأله 1149 چنانچه مأموم بترسد که اگر ملحق به صف شود و اقتدا کند، امام سر از رکوع بردارد، می تواند در همان مکانی که ایستاده، اقتدا کند و تکبیر بگوید و به رکوع برود به شرط آن که مانعی از اقتدا در آن مکان نباشد مثل وجود حائل یا بلند بودن جای امام؛ بنا بر این دور بودن فاصله بین مأموم و امام یا صف جماعت بنا بر اظهر، مانع از اقتدا نیست. پس مأموم، بعد از رسیدن به رکوع امام در حال رکوع و یا بعد از رکوع و بنا بر احتیاط بعد از سجود و لو به چند دفعه حرکت خود را به امام یا صف، ملحق می کند؛ و بنا بر احتیاط واجب در حال ذکر حرکت نکند و اگر توانست راه رفتن را به بعد از سجده تأخیر بیندازد، این کار را می کند. ولی در هر صورت، طی کردن این فاصله نباید فعل کثیر حساب شود.

(بهجت:) مسأله 1150 اگر کسی بعد از سر برداشتن امام از رکوع رسید، می تواند به امام اقتدا کند و تکبیره الإحرام بگوید، امّا رکوع به جا نیاورد ولی در یک سجده یا دو سجده، امام را متابعت کند و در رکعت بعد، که امام برمی خیزد، رکعت اوّل مأموم حساب می شود و بنا بر اظهر، تجدید تکبیره الإحرام لازم نیست.

[ اگر موقعی برسد که امام مشغول خواندن تشهد آخر نماز است]

مسأله 1431 اگر موقعی برسد که امام مشغول خواندن تشهد آخر نماز است چنانچه بخواهد به ثواب جماعت برسد، باید بعد از نیت و گفتن تکبیره الاحرام بنشیند و تشهد را با امام بخواند ولی سلام را نگوید (1) و صبر کند تا امام سلام نماز را بدهد (2)، بعد بایستد و بدون آن که دوباره نیت کند و تکبیر بگوید، حمد و سوره را بخواند (3) و آن را رکعت اول نماز خود حساب کند (4).

(1) (سیستانی:) می تواند تشهد را به قصد قربت مطلقه با امام بخواند ولی سلام را بنا بر احتیاط واجب نگوید..

(2) (بهجت:) و بنا بر احتیاط مستحب در این حال به صورت تجافی بنشیند، که توضیح آن خواهد آمد..

(3) (زنجانی:) حمد را بخواند..

(4) (بهجت:) و هم چنین بنا بر أظهر، در غیر تشهّد رکعت آخر هم، می تواند چنین کند.

 [اگر در رکعت دوم اقتدا کند]

مسأله 1439 اگر در رکعت دوم اقتدا کند (1)، قنوت و تشهد را با امام می خواند و احتیاط آن است که موقع خواندن تشهد (2) انگشتان دست و سینه پا را به زمین بگذارد و زانوها را بلند کند و باید بعد از تشهد با امام برخیزد و حمد و سوره را بخواند و اگر برای سوره وقت ندارد، حمد را تمام کند (3) و در رکوع یا سجده خود را به امام برساند (4)، یا نیت فرادی کند و نمازش صحیح است (5)، ولی اگر در سجده به امام برسد، بهتر است که احتیاطاً نماز را دوباره بخواند.

(1) (گلپایگانی، خوئی، صافی، زنجانی، سیستانی، تبریزی:) لازم نیست حمد و سوره را بخواند ولی..

ص: 783

(2) (بهجت:) اگر در رکعت دوّم اقتدا کند، مستحب است قنوت و تشهد را با امام بخواند و احتیاط مستحب آن است که موقع خواندن تشهّد، به حال تجافی بنشیند، یعنی..

(3) (زنجانی:) باید بعد از تشهد با امام برخیزد و حمد را بخواند و اگر برای سوره وقت ندارد، آن را نخواند..

(4) (گلپایگانی، صافی:) در رکوع خود را به امام برساند و اگر درک رکوع هم نمی کند، احتیاط واجب آن است که حمد را تمام کند و در سجده خود را به امام برساند؛ ولی اگر در سجده به امام برسد، بهتر است که نماز را دوباره بخواند.

(خوئی، تبریزی:) در رکوع خود را به امام برساند و اگر در رکوع به امام نرسد، بنا بر احتیاط واجب قصد انفراد نماید.

(زنجانی:) در رکوع خود را به امام برساند و اگر در رکوع به امام نرسد، در سجده خود را به امام برساند و ظاهراً کافی است.

(سیستانی:) در رکوع خود را به امام برساند و اگر برای تمام حمد وقت ندارد، می تواند حمد را قطع کند و با امام به رکوع رود ولی احتیاط مستحب در این صورت آن است که نماز را به نیّت فرادی تمام کند.

(بهجت:) در رکوع خود را به امام برساند و چنانچه طوری است که اگر بخواهد حمد را بخواند و یا تمام کند به رکوع امام نمی رسد أظهر تمام کردن حمد است، اگر چه احتیاط در قصد فرادی است.

(مکارم:) در رکوع خود را به امام برساند. [پایان مسأله]

(5) (اراکی، فاضل:) بقیه مسأله ذکر نشده.

[ اگر موقعی که امام در رکعت دوّم نماز چهار رکعتی است اقتدا کند]

مسأله 1440 اگر موقعی که امام در رکعت دوّم نماز چهار رکعتی است اقتدا کند، باید در رکعت دوّم نمازش که رکعت سوّم امام است بعد از دو سجده بنشیند و تشهد را به مقدار واجب بخواند و برخیزد و چنانچه برای گفتن سه مرتبه تسبیحات وقت ندارد، یک مرتبه بگوید و در رکوع یا سجده خود را به امام برساند (1).

(1) (بهجت:) و اگر یک مرتبه تسبیحات را هم وقت ندارد، کمتر از آن بگوید و به رکوع امام برسد و اگر اصلًا وقت ندارد، قریب است که هیچ ذکر نگوید و با امام رکوع کند، اگر چه احتیاط در قصد انفراد و اتمام است.

(خوئی، تبریزی، سیستانی، مکارم:) باید یک مرتبه بگوید و در رکوع خود را به امام برساند.

(زنجانی:) در رکوع خود را به امام برساند. و اگر در رکوع به امام نرسد، در سجده خود را به امام برساند.

[اگر امام در رکعت سوم یا چهارم باشد]

مسأله 1441 اگر امام در رکعت سوم یا چهارم باشد و مأموم بداند که اگر اقتدا کند و حمد را بخواند به رکوع امام نمی رسد، بنا بر احتیاط واجب باید (1) صبر کند تا امام به رکوع رود، بعد اقتدا نماید.

(1) (زنجانی:) بنا بر احتیاط.. (بهجت:) رجوع کنید به ذیل مسأله 1442.

[ اگر در رکعت سوم یا چهارم امام اقتدا کند]

مسأله 1442 اگر در رکعت سوم یا چهارم (1) امام اقتدا کند، باید حمد و سوره را بخواند و اگر برای سوره وقت ندارد، باید حمد را تمام کند و در رکوع یا سجده خود را به امام برساند (2)، ولی اگر در سجده به امام برسد، بهتر است که احتیاطاً نماز را دوباره بخواند.

(1) (خوئی، تبریزی، سیستانی:) اگر در حال قیام رکعت سوم یا چهارم..

(2) (اراکی:) بقیه مسأله ذکر نشده.

(گلپایگانی، صافی:) در رکوع خود را به امام برساند و اگر درک رکوع هم نمی کند، احتیاط واجب آن است که حمد را تمام کند و در سجده خود را به امام برساند، ولی اگر در سجده به امام برسد، بهتر است که نماز را دوباره بخواند.

(خوئی، تبریزی:) در رکوع خود را به امام برساند و اگر در رکوع به امام نرسد، بنا بر احتیاط واجب قصد انفراد کند.

(سیستانی:) در رکوع خود را به امام برساند و اگر برای تمام حمد وقت ندارد، می تواند حمد را قطع کند و با امام رکوع رود ولی احتیاط مستحب در این صورت آن است که قصد فرادی کرده و نماز را تمام کند.

(مکارم:) در رکوع خود را به امام می رساند. [پایان مسأله] (فاضل:) در رکوع خود را به امام برساند..

(زنجانی:) مسأله اگر در رکعت سوم یا چهارم امام اقتدا کند، باید حمد را بخواند و اگر برای سوره وقت ندارد آن را نخواند و در رکوع خود را به امام برساند و اگر نتواند امام را در رکوع درک کند در سجده خود را به امام برساند و در این صورت، احتیاط مستحب آن است که نماز را دوباره بخواند.

(بهجت:) مسأله اگر در رکعت سوّم یا چهارم، در حالی که امام ایستاده، اقتدا کند، بنا بر احوط باید حمد و سوره را بخواند و اگر برای سوره وقت ندارد، باید حمد را تمام کند و در رکوع، خود را به امام برساند و چنانچه طوری است که اگر حمد بخواند یا حمد را بخواهد تمام کند به رکوع نخواهد رسید، احتیاط در این است که قصد فرادی کند و حمد را تمام کرده و بقیه نماز را هم خودش بخواند. ولی اگر مأموم در رکعت دوّم خود چنانچه طوری است که اگر بخواهد حمد را تمام کند، به رکوع امام نمی رسد، نمی تواند حمد را رها کرده و همراه امام به رکوع برود؛ بلکه باید حمد را تمام کند و خود را در سجده به امام برساند، گر چه احوط در این صورت، قصد فرادی است.

[کسی که می داند اگر سوره را بخواند در رکوع به امام نمی رسد]

مسأله 1443 کسی که می داند اگر سوره را بخواند در رکوع به امام نمی رسد، باید سوره را نخواند (1) ولی اگر خواند نمازش صحیح است (2).

این مسأله، در رساله آیات عظام: فاضل و مکارم نیست

(1) (بهجت:) بقیه مسأله ذکر نشده.

(2) (اراکی:) نمازش اشکال دارد مگر آن که به وظیفه فرادی عمل نماید.

(گلپایگانی، صافی:) مسأله کسی که می داند اگر سوره یا قنوت را تمام کند، به رکوع امام نمی رسد چنانچه عمداً سوره یا قنوت را بخواند و به رکوع نرسد نمازش اشکال دارد.

(خوئی، تبریزی:) أظهر این است که نمازش صحیح است و باید به وظیفه منفرد عمل نماید.

(سیستانی:) جماعتش باطل می شود و باید به وظیفه منفرد عمل نماید.

(زنجانی:) جماعتش باطل می شود و بنا بر احتیاط، نماز را به صورت فرادی تمام کرده و آن را دوباره بخواند.

[ کسی که اطمینان دارد که اگر سوره را شروع کند]

مسأله 1444 کسی که اطمینان دارد که اگر سوره را شروع کند (1) یا تمام نماید به رکوع امام می رسد، احتیاط واجب آن است که سوره را شروع کند یا اگر شروع کرده تمام نماید (2).

(1) (مکارم:) به رکوع امام می رسد، احتیاط واجب آن است که سوره را بخواند و در این حال اگر سوره را بخواند و اتّفاقاً به رکوع امام نرسد، جماعتش صحیح است.

(2) (اراکی، فاضل:) باید سوره را شروع کند یا اگر شروع کرده تمام نماید (فاضل: ولی اگر با تأخیر به رکوع می رسد لازم نیست سوره را بخواند و یا اگر شروع کرده لازم نیست آن را تمام کند).

(گلپایگانی، صافی:) واجب نیست که سوره را شروع کند یا اگر شروع کرده تمام نماید بلکه می تواند به مجرّد رفتن امام به رکوع سوره را ترک نموده و به رکوع برود.

(خوئی، تبریزی:) مسأله کسی که اطمینان دارد که اگر سوره را شروع کند یا تمام نماید به رکوع امام می رسد، در صورتی که زیاد طول نکشد بهتر آن است که سوره را شروع کند، یا اگر شروع کرده تمام نماید و اگر زیاد طول بکشد، احتیاط واجب آن است که شروع نکند و چنانچه شروع کرده تمام ننماید.

(سیستانی:) ولی اگر زیاد طول بکشد، به طوری که نگویند مُتابعت امام می کند باید شروع نکند و چنانچه شروع کرده تمام ننماید و گر نه جماعتش باطل خواهد شد ولی نمازش صحیح است اگر به وظیفه منفرد عمل کرده باشد به تفصیلی که در مسأله [1423] گذشت.

(زنجانی:) اگر زیاد طول بکشد، چنانچه بخواهد نماز جماعتش باقی باشد، باید شروع نکند..

[کسی که یقین دارد، اگر سوره را بخواند به رکوع امام می رسد]

مسأله 1445 کسی که یقین دارد، اگر سوره (1) را بخواند به رکوع امام می رسد (2)، چنانچه سوره (3) را بخواند و به رکوع نرسد (4) نمازش صحیح است (5).

(1) (فاضل:) یا قنوت.. این مسأله، در رساله آیت اللّه بهجت نیست (2) (سیستانی:) و متابعت امام از بین نمی رود.. (زنجانی:) و زیاد هم طول نمی کشد.. (3) (فاضل:) یا قنوت.. (4) (زنجانی:) ولی در سجده خود را به امام برساند.. (5) (خوئی، تبریزی، زنجانی، سیستانی:) جماعتش صحیح است.

(مکارم:) رجوع کنید به ذیل مسأله 1444.

[مسأله 1446 اگر امام ایستاده باشد و مأموم نداند]

مسأله 1446 اگر امام ایستاده باشد و مأموم نداند که در کدام رکعت است می تواند اقتدا کند، ولی باید حمد و سوره را به قصد قربت بخواند (1) و اگر چه بعد بفهمد که امام در رکعت اول یا دوم بوده، نمازش صحیح است.

(1) (خوئی، تبریزی:) اگر چه بعد بفهمد که امام در رکعت اوّل یا دوّم بوده.

(مکارم:) و نمازش صحیح است، خواه معلوم شود امام در رکعت سوّم و چهارم بوده، یا در رکعت اوّل و دوّم؛ به شرط این که نماز ظهر و عصر باشد که حمد و سوره را امام آهسته می خواند.

(زنجانی:) می تواند اقتدا کند ولی باید حمد را به قصد قربت بخواند، و اگر بعد بفهمد که امام در رکعت اول یا دوم بوده، جماعتش صحیح است.

(سیستانی:) می تواند اقتدا کند و به احتیاط واجب باید حمد و سوره را بخواند ولی باید آنها را به قصد قربت بخواند.

[اگر به خیال این که امام در رکعت اول یا دوم است حمد و سوره نخواند]

مسأله 1447 اگر به خیال این که امام در رکعت اول یا دوم است حمد و سوره نخواند (1) و بعد از رکوع بفهمد که در رکعت سوم یا چهارم بوده نمازش صحیح است (2). ولی اگر پیش از رکوع بفهمد، باید حمد و سوره را بخواند و اگر وقت ندارد (3)، فقط حمد را بخواند و در رکوع یا سجده خود را به امام برساند (4).

(1) (زنجانی:) حمد را نخواند..

(2) (زنجانی:) نمازش باطل است، ولی اگر پیش از رکوع بفهمد باید حمد را بخواند و اگر برای سوره وقت ندارد، آن را نخواند و در رکوع و اگر نتواند در سجده خود را به امام برساند.

(3) (سیستانی:) به طوری که در مسأله [1442] گفته شد، عمل نماید.

(4) (خوئی، تبریزی، مکارم:) در رکوع خود را به امام برساند (خوئی، تبریزی: و اگر نمی رسد، بنا بر احتیاط واجب قصد انفراد نماید.) (بهجت:) فقط حمد را بخواند و بعد خود را به امام برساند.

[اگر به خیال این که امام در رکعت سوم یا چهارم است حمد و سوره بخواند]

مسأله 1448 اگر به خیال این که امام در رکعت سوم یا چهارم است حمد و سوره بخواند و پیش از رکوع یا بعد از آن بفهمد که در رکعت اول یا دوم بوده، نمازش صحیح است (1).

این مسأله، در رساله آیت اللّه مکارم نیست

(1) (خوئی، گلپایگانی، فاضل، سیستانی، صافی، تبریزی:) و اگر در بین حمد و سوره بفهمد، لازم نیست آنها را تمام کند.

(زنجانی:) جماعتش صحیح است و اگر در بین حمد و سوره بفهمد، لازم نیست آنها را تمام کند.

[کسی که یک رکعت از امام عقب مانده]

مسأله 1452 کسی که یک رکعت از امام عقب مانده وقتی امام تشهد رکعت آخر را می خواند، می تواند برخیزد و نماز را تمام کند (1) و یا انگشتان دست و سینه پا را به زمین بگذارد و زانوها را بلند نگهدارد و صبر کند تا امام سلام نماز را بگوید و بعد برخیزد.

این مسأله، در رساله آیت اللّه بهجت نیست

(1) (مکارم:) احتیاط آن است که صبر کند تا امام سلام نماز را بگوید و بعد برخیزد و ادامه دهد. [پایان مسأله (] فاضل:) می تواند نیّت فرادی کند و برخیزد و نماز را تمام کند..

(گلپایگانی، صافی:) مسأله کسی که یک رکعت از امام عقب مانده بنا بر احتیاط واجب باید وقتی امام تشهّد رکعت آخر را می خواند، انگشتان دست و سینه پا را به زمین بگذارد و زانوها را بلند نگهدارد و صبر کند تا امام تشهّد نماز را بگوید و بعد برخیزد و واجب نیست صبر کند تا امام سلام بگوید.

(خوئی، سیستانی، تبریزی:) بهتر آن است که..

(خوئی، تبریزی، سیستانی:) صبر کند تا امام سلام نماز را بگوید و بعد برخیزد و اگر در همان جا بخواهد قصد انفراد نماید مانعی ندارد (خوئی، تبریزی: ولی چنانچه از اوّل قصد انفراد داشته، محل ّ اشکال است).

(زنجانی:) مسأله کسی که از امام عقب مانده، وقتی امام تشهد رکعت آخر را می خواند اگر در رکعتی باشد که تشهد ندارد، تشهد را با امام می خواند و بنا بر احتیاط انگشتان دست و سینه پا را به زمین بگذارد و زانوها را بلند نگهدارد و صبر کند تا امام سلام نماز را بگوید و بعد برخیزد و رکعت آخر را بخواند، ولی می تواند قصد فرادی کرده تشهد نخوانده برخیزد.

توضیح المسائل مراجع مطابق با فتاوای سیزده نفر از مراجع معظم تقلید/ متن اصلی از رساله امام خمینی و مُحشی حضرات آیات: سیستانی، صافی گلپایگانی، مکارم شیرازی، نوری همدانی، شبیری زنجانی، بهجت،فاضل، اراکی، خویی، گلپایگانی، تبریزی.

---

حضرت آیت الله مکارم شیرازی

مسأله 322- در هر رکعت، تنها در بین قرائت و در رکوع مى توان به «امام» اقتدا کرد، پس اگر به رکوع امام جماعت نرسد، باید در رکعت بعد اقتدا کند، و اگر تنها به رکوع امام جماعت هم برسد، یک رکعت به حساب مى آید.

مسأله 323- حالتهاى مختلف براى پیوستن به نماز جماعت.

* رکعت اوّل

1- در بین قرائت: مأموم حمد و سوره را نمى خواند و بقیّه اعمال را با امام جماعت بجا مى آورد.

2- در رکوع: رکوع و بقیّه اعمال را با امام جماعت بجا مى آورد.

* رکعت دوم

1- در بین قرائت: مأموم حمد و سوره را نمى خواند و با امام، قنوت و رکوع و سجده را بجا مى آورد و آنگاه که امام جماعت تشهّد مى خواند، بنابراحتیاط واجب باید به صورت نیم خیز، بنشیند(1) و اگر نماز دو رکعتى است بعد از سلام امام یک رکعت دیگر به تنهایى بخواند و نماز را تمام کند و اگر سه یا چهار رکعتى است، در رکعت دوم که امام جماعت در رکعت سوم مى باشد، حمد و سوره را خودش آهسته بخواند و آنگاه که امام جماعت رکعت سوم را تمام کرد، و براى رکعت چهارم برمى خیزد، مأموم باید پس از دو سجده، تشهّد بخواند، و براى خواندن رکعت سوم برخیزد و در رکعت آخر نماز که امام جماعت با تشهّد و سلام، نماز را به پایان مى برد او نیم خیز مى نشیند سپس یک رکعت دیگر را خودش مى خواند.

2- در رکوع: رکوع را با امام جماعت بجا مى آورد و بقیّه نماز را همانگونه که گفته شد، انجام مى دهد.

* رکعت سوم

1- در بین قرائت: زمانى که مى داند اگر اقتدا کند، براى خواندنِ حمد و سوره و یا حمد تنها وقت دارد، مى تواند اقتدا کند و باید حمد و سوره و اگر امام به رکوع رفت فقط حمد را بخواند، ولى اگر مى داند فرصت ندارد، باید صبر کند تا امام جماعت به رکوع رود، سپس به او اقتدا کند.

2- در رکوع: چنانچه در رکوع اقتدا کند، رکوع را با امام بجا مى آورد و حمد و سوره براى آن رکعت لازم نیست و بقیه نماز را همانگونه که قبلاً بیان شد بجا مى آورد.

* رکعت چهارم

1- در بین قرائت: حکم اقتدا در رکعت سوم را دارد، و آنگاه که امام جماعت در رکعت آخر نماز براى تشهّد و سلام مى نشیند، مأموم بطور نیم خیز بنشیند تا تشهّد و سلام امام جماعت تمام شود و سپس برخیزد و بقیّه نماز را خودش بخواند.

2- در رکوع: رکوع و سجده ها را با امام بجا مى آورد، (اکنون رکعت چهارم امام و رکعت اوّل مأموم است) و بقیّه نماز را همانگونه که در مسأله قبل گذشت انجام مى دهد.

1- به این عمل «تَجافى» گفته مى شود.

> رساله احکام نوجوانان > پیوستن به نماز جماعت (اقتدا کردن)، حضرت آیت الله مکارم شیرازی.

نرسیدن به رکوع امام در رکعت های دیگر
پرسش : در مساله 1252 رساله آیت الله مکارم شیرازی آمده است که در رکعت های دیگر نماز غیر از رکعت اول نیز باید ماموم خود را به رکوع امام برساند وگرنه جماعت او اشکال دارد. سوال من این است که اگر ماموم به اندازه یک رکوع عقب افتاد (مثلا او در رکعت دوم بود و مشغول خواندن حمد و امام در رکوع رکعت سوم و قبل از آنکه ماموم به رکوع رود امام سر از رکوع برداشت) آیا جماعت ماموم خود به خود به فرادا تبدیل می شود یا کلاً نماز او باطل است و باید آن را قضا نماید؟
پاسخ : در فرض سوال، نماز را با جماعت تمام می کند و بنابراحتیاط واجب اعاده می نماید.

وظيفه کسي که يک رکعت از امام عقب افتاده
پرسش : آیا نیم خیز نشستن هنگام تشهد و سلام، برای کسی که یک رکعت عقب مانده، واجب است؟
پاسخ : کسى که در غیر رکعت اول به امام اقتدا کرده و از امام عقب مانده، وقتى امام تشهّد را مى‏خواند احتیاط واجب آن است که زانوها را از زمین بلند کند و انگشتان دست و سینه پا را بر زمین بگذارد و بنابراحتیاط مستحب همراه او تشهّد بخواند، یا ذکر بگوید و اگر در تشهّد آخر است بنابر احتیاط واجب صبر کند تا امام سلام نماز را بگوید و بعد برخیزد و ادامه دهد.

شک نسبت به درک کردن رکوع رکعت دوم
پرسش : اگر ماموم در رکوع رکعت دوم اقتدا کند و شک کند که رکوع رسیده یا نه، وظیفه چیست؟
پاسخ : اگر ماموم به قصد اتّصال به نماز، در رکوع رکعت دوّم تکبیر بگوید و به رکوع برود; ولى شک کند که رکوع امام را درک کرده یا نه، نماز جمعه او محقّق نمى شود، و احتیاط واجب آن است که آن نماز را به نیّت نماز ظهر به پایان برساند و سپس نماز ظهر را اعاده کند.

چگونگی پيوستن به جماعت [متفرقه اقتدا کردن ]
پرسش : مأموم در چه حالت هایی می تواند به امام جماعت اقتدا کند؟
پاسخ : ماموم فقط در دو حالت می تواند به نمازجماعت ملحق شود: 1- در حالتی که امام در قیام قبل از رکوع است. 2- در حالتی که امام در رکوع است، به او اقتدا کند و به رکوع رود و به رکوع امام برسد. خواه امام جماعتذکر رکوع را گفته باشد یا نه و همین رکعت اول او حساب مى‏ شود.

اقتدا به امام جماعت در تشهد آخر نماز [متفرقه اقتدا کردن ]
پرسش : شخصی که به تشهد آخر نماز جماعت برسد، چگونه می تواند ثواب جماعت را درک کند؟
پاسخ : اگر موقعى به جماعت رسد که امام مشغول خواندن تشهد آخر نماز است چنانچه بخواهد به ثواب نماز جماعت برسد باید نیّت کند و تکبیره‏الاحرام بگوید و بعد به صورت تجافی ( نیمه خیز ) بنشیند و تشهد نماز را با امام بخواند، ولى سلام نگوید و کمى صبر کند تا امام سلام نماز را بگوید، بعد بایستد و نماز را ادامه دهد، یعنى حمد و سوره را بخواند و آن را رکعت اوّل نماز خود حساب کند.

چگونگی اقتدا در صورت عدم علم به رکعت نماز [متفرقه اقتدا کردن ]
پرسش : اگر مأموم نداند که امام در کدام رکعت نماز می باشد چگونه می تواند اقتدا کند؟
پاسخ : اگر امام ایستاده باشد و ماموم نداند در کدام رکعت است مى‏تواند اقتدا کند و حمد و سوره‏ را به قصد قربت ‏بخواند و نمازش صحیح است، خواه معلوم شود امام در رکعت سوم و چهارم بوده، یا در رکعت اوّل و دوم، به شرط این‏که نماز ظهر و عصر باشد که حمد و سوره را امام آهسته مى‏خواند.

رسيدن به رکوع شرط تحقق نماز جماعت [اقتدا در حال رکوع ]
پرسش : اگر فردی که اقتدا می کند به رکوع امام نرسد، اشکالی دارد؟
پاسخ : هرگاه در اوّل نماز یا در بین حمد و سوره اقتدا کند و خود را به رکوع امام نرساند جماعت او صحیح نیست، مگر این‏که عذرى داشته باشد. و در رکعتهاى دیگر نماز (غیر از رکعت اوّل) نیز باید خود را به رکوع امام برساند و گرنه جماعت او اشکال دارد. ( یعنی نماز را تمام کند و بعد از آن نیز اعاده کند.)
اقتدا به امام در رکوع [اقتدا در حال رکوع ]
پرسش : اگر ماموم هنگامی که امام در رکوع است به او ا قتدا کند و به رکوع امام نرسد یا شک کند که به رکوع امام رسیده یا نه وظیفه چیست؟
پاسخ : اگر موقعى که امام در رکوع است به او اقتدا کند و به رکوع رود و به رکوع امام برسد نماز او صحیح است، خواه امام ذکر رکوع را گفته باشد یا نه و رکعت اوّل او حساب مى‏شود، امّا اگر به رکوع امام نرسد یا در این زمینه شک کند، نمازش را فرادى‏ تمام کند و بنابراحتیاط واجب اعاده نماید. البته اگر پیش از آن‏ که به اندازه رکوع خم شود امام سر از رکوع بردارد، نیت فرادى‏ مى‏ کند و نمازش صحیح است و اعاده ندارد.
اقتدا به امام در حال رفتن به رکوع [اقتدا در حال رکوع ]
پرسش : اقتدا به امام در حال رفتن به رکوع در تمامی رکعات چه حکمی دارد؟
پاسخ : در رکعت اول و دوم مانعی ندارد ولی در رکعت سه و چهار صحیح نیست.

نرسیدن به رکوع بدلیل خواندن سوره با اطمینان به درک رکوع [اقتدا در رکعت سوم و چهارم ]
پرسش : کسی که در رکعت سوم یا چهارم به امام جماعت اقتدا کند و اطمینان داشته باشد فرصت برای خواندن سوره دارد اما به صورت اتفاقی به رکوع امام نرسد چه حکمی دارد؟
پاسخ : کسى که اطمینان دارد اگر سوره را بخواند به رکوع امام مى‏ رسد، احتیاط واجب آن است که سوره را بخواند و در این حال اگر سوره را بخواند و اتفاقا به رکوع امام نرسد جماعت او صحیح است. استفتائات آیت الله مکارم شیرازی.

لينك كوتاه مطلب:  http://goo.gl/YtH9BU

*- ضمنا شما می توانید از اینجا مشترک  خبرنامه سایت شوید و جدید ترین مطالب را دریافت کنید.