آیا امامت بالاتر از نبوت است
آيا امامت در آيه 124 بقره از نبوت بالاتر معرفى شده است؟ آخر علامه امينى اين قضيه( بالاتر بودن امامت از نبوت) و بالاتر بودن اميرالمؤمنين از پيامبر(صلوات الله عليهم) را به شدت رد مى كند و آن را حرف دراويش مى داند
بر اساس آيه 124 سوره بقره: «انى جاعلك للناس اماما» به برتر بودن مقام امامت از مقام نبوت روشن مى شود. زيرا به لحاظ تاريخى، مقام امامت آن وقت به حضرت ابراهيم اعطا گرديد كه ايشان مقام نبوت را داشتند. اين مطلب به ويژه با توجه به لحن آيه كه امامت را مبتنى بر امتحانات و آزمايشات سخت در دوران نبوت حضرت ابراهيم مبتنى كرده است به خوبى فهميده مىشود.
آيه در مقام اعطاى نشان و درجه عالىترى است كه با درجات پيشين تفاوت ماهوى و حقيقى را داراست. و اگر جز اين باشد لغويت در حكم تازه لازم مىآيد. بنابراين مقام امامت مقامى است كه در رتبه بالاترى از مقام نبوت قرار گرفته است. حالا تفاوت ميان اين دو و اينكه آن رتبه بالاتر چيست؟ نظريات ذيل را در ميان علماء مىتوان مشاهده كرد: 1 بعضى گفته اند: تنها فرق امام با نبى در اين است كه به نبى وحى مىشود اما بر امام وحى صورت نمى گيرد. به نظر مىرسد اين فرق درست نباشد زيرا علىالقاعده بايستى درجه بالاتر ويژگيهاى درجه پايينتر را در خود حفظ كند نه اينكه تنزل بكند. 2
شاید این مطالب را هم بپسندید:
در نظر برخى، از جمله علامه طباطبايى، نبى تنها داراى هدايت تشريعى و به اصطلاح ارائه كننده طريق است. اما امام افزون بر آن، داراى هدايت تكوينى هم هست. يعنى امام از نظر تأثير باطنى و نفوذ روحانى كه اثر وجوديش در قلب انسان مىتابد او را هدايت مىكند. و لذا مقامامامت يكنوع ولايت بر اعمال مردم است از نظر باطن، كه توأم با هدايت مىباشد.(1). 3 برخى هم چون استاد مطهرى (ره) گفتهاند: فرق نبوت و امامت در اين است كه نبوت راهنمايى، ابلاغ و اخبار است. ولى امامت، رهبرى يعنى علاوه بر رهبرى اجتماعى، رهبرى معنوى به سوى خدا هم هست.(2). 4 برخى ديگر مانند استاد سبحانى معتقدند: نبى تنها مأمور به ابلاغ رسالت و دادن نويدها و بيمها به مردم است اما امام علاوه بر آن پيشوايى است كه شخصا داراى سمَت امر و نهى و تكليف و دستورات است.
و جامعه بشرى را با مديريت صحيح به حد كمال رساند.(3) البته اين نكته را توجه داشته باشيد كه برخى از پيامبران، مانند پيامبر اسلام (ص) علاوه بر نبوت مقام امامت و رهبرى عملى جامعه دينى را نيز بر عهده داشته اند. از اين رو برترى مقام امامت به معناى برترى امامان (ع) بر آن حضرت (ص) نيست.
در پايان توجه به اين نكته لازم است كه علامه امينى همچون ديگر عالمان شيعه برترى امام على (ع) را بر پيامبر اسلام نفى كرده اند، نه برترى امامت بر نبوت را.
(1) (ترجمه تفسير الميزان، ج 1، ص 372 تا ص 382)
000 (2) (مطهرى، مرتضى، مجموعه آثار، ج 3، ص 318)
000 (3) (سبحانى، جعفر، منشور جاويد، انتشارات توحيد، ج 5، ص 252) /پرسمان
