آيا ولايت فقيه مسئله كلامى است يا فقهى
«ولايت فقيه» و ديدگاه فقهاء
آيا ولايت فقيه، يك مسئله كلامى است يا مسئله فقهى و تقليدى؟
ولايت فقيه داراى جنبه هاى مختلف است: از جهتى مسئله اى كلامى و از جنبه ديگر جزء فقه است:
يكم. مسائل علم كلام از دو ويژگى برخوردار است:
1. مربوط به خدا و افعال و صفات او مى شود.
2. دفاع از دين در برابر شبهات به شمار مى آيد.
مسئله ولايت فقيه هر دو ويژگى را دارا است: از يك طرف مربوط به فعل خداوند است و آن اينكه آيا خدا همان گونه كه پس از رحلت پيامبر اكرم (صلی الله علیه وآله) ، جانشينى در امر حكومت نصب كرده، در زمان غيبت امام معصوم (علیه السلام) نيز جانشينى برگزيده است؟ از طرف ديگر مسئله ولايت فقيه، مورد شبهات كلامى فراوانى است؛ مانند اينكه آيا حكومت فقيه در عصر حاضر مى تواند كارا باشد؟ آيا ولايت فقيه با آزادى سازگار است و … كه پاسخ به آن از وظايف علم كلام است.
شاید این مطالب را هم بپسندید:
دوم. هر آنچه به رفتار انسان و وظيفؤ عملى او ارتباط پيدا مى كند، جزء فقه است و مسئله ولايت فقيه، داراى اين ويژگى نيز مى باشد. مانند اينكه آيا تصدّى ولايت بر فقيه واجب است؟ حيطؤ وظايف او چيست؟ وظيفه مردم در برابر ولايت او چيست؟ پس ولايت فقيه از جهتى كلامى است و از جنبؤ ديگر فقهى. هر مسئله كلامى كه به رفتار انسان مرتبط است، چنين مى باشد؛ مانند مسئله امامت معصوم كه از يك جهت كلامى و از جهت ديگر فقهى است. جهت كلامى آن قبلاً ذكر شد و جهت فقهى آن، مانند اينكه حكم بغات (كسانى كه عليه امام به مبارزه مسلحانه برخيزند) چيست؟ وظيفه متقابل امام و مردم چيست؟ و … .
مسئله ولايت فقيه از اين نظر كه يك بحث فقهى نيز به شمار مى رود، فقها در نوشته ها و مباحث فقهى خود از آن بحث كرده اند. شكى نيست كه در مسائل مربوط به فقه (يا همان فروع دين)، تقليد نه تنها جايز؛ بلكه نسبت به بسيارى از افراد لازم است.[52]
[52]. براى مطالعه بيشتر ر.ك:
الف. جوادى آملى، عبدالله، ولايت فقيه ولايت فقاهت و عدالت، ص 143 و 144 و صص 351 ـ 359.
ب. مصباح يزدى، محمدتقى، نگاهى گذرا به نظريه ولايت فقيه، ص 79 به بعد.
پ. همان، پرسش ها و پاسخ ها، ج 1.
منبع: سایت هدانا برگرفته از پرسمان، پرسش ها و پاسخ ها «ولایت فقیه و جمهوری اسلامی ایران .»
