آيا افراد فقير بايد زكات فطره بدهند

[زکات فطره فقیر]

مسأله 1992 کسی که مخارج سال خود و عیالاتش را (1) ندارد و کسبی (2) هم ندارد که بتواند مخارج سال خود و عیالاتش را (3) بگذراند فقیر است و دادن زکات فطره بر او واجب نیست .

(1) (بهجت ): خود و خانواده اش را ..

(2) (فاضل ): کسب و کاری ..

(3) (بهجت ): خود و آنان را ..

(مکارم ): مسأله غنی کسی است که مخارج سال خود و عیالاتش را دارد، یا از طریق کسب و کار به دست می آورد و اگر کسی چنین نباشد فقیر است ؛ زکات فطره بر او واجب نیست و می تواند زکات فطره بگیرد.

مسائل اختصاصی

(بهجت ): مسأله 1563 کسی که خرج سال خود، و خانواده اش را دارد، فقیر نیست و دادن زکات فطره بر او واجب است ، و کسی که فعلًا خرج سال را ندارد، ولی به تدریج به دست می آورد و مصرف می کند، اگر غیر از آنچه خرج می کند، با قرض کردن و مانند آن بتواند زکات فطره را بدهد به طوری که نظم امور او بر هم نخورد و موجب حرج و اجحاف نباشد، بنا بر احتیاط واجب باید زکات فطره را بدهد.

[کسی که فقط به اندازه یک صاع دارد]

مسأله 2002 کسی که فقط به اندازه یک صاع که تقریباً سه کیلو است (1) گندم و مانند آن دارد (2) مستحب ّ است زکات فطره را بدهد و چنانچه عیالاتی داشته باشد (3) و بخواهد فطره آنها را هم بدهد می تواند به قصد فطره ، آن یک صاع را به یکی از عیالاتش بدهد (4) و او هم به همین قصد به دیگری بدهد و همچنین تا به نفر آخر برسد و بهتر است نفر آخر چیزی را که می گیرد به کسی بدهد که از خودشان نباشد (5) و اگر یکی از آنها صغیر باشد، احتیاط آن است که او را در دور دادن زکات فطره داخل نکنند (6) و چنانچه ولی ّ صغیر از طرف او قبول نماید باید آن زکات فطره را به مصرف صغیر برساند، نه این که از طرف او به دیگری بدهد.

(1) (زنجانی ): که مقدار آن در مسأله [1991] گفته شد ..

(2) (سیستانی ): کسی که فقط به اندازه یک صاع گندم و مانند آن را دارد ..

(3) (بهجت ): چنانچه افرادی تحت تکفّل داشته باشد ..

(4) (بهجت ): به یکی از این افراد بدهد ..

(5) (بهجت ): بقیه مسأله ذکر نشده .

(مکارم ): بهتر است بعداً آن را به کسی بدهند که از خودشان نباشد و اگر یکی از آنها صغیر است ، ولی ّ او به جای او بگیرد و بعدبه شخص دیگری دهد.

(6) (اراکی ): و ولی ّ او می تواند از جانب صغیر بگیرد و سپس از جانب او پرداخت کند و بهتر است که ولی ّ برای خودش دریافت ، و از جانب صغیر پرداخت کند.

(گلپایگانی )، (خوئی )، (فاضل )، (تبریزی )، (صافی )، (نوری ): اگر یکی از آنها صغیر باشد، ولی ّ او بجای او می گیرد و احتیاط ( (فاضل ): احتیاط واجب ) آن است که چیزی را که برای صغیر گرفته به کسی ندهد.

(زنجانی ): اگر یکی از آنها صغیر یا دیوانه باشد، ولی ّ او بجای او می گیرد و احتیاط مستحب ّ آن است که چیزی را که برای صغیر یا دیوانه گرفته ، به کسی ندهد.

(سیستانی ): اگر یکی از آنها صغیر یا دیوانه باشد، ولی ّ او بجای او می گیرد و احتیاط مستحب ّ آن است که به قصد او نگیرد، بلکه برای خودش بگیرد.

• توضیح المسائل مراجع مطابق با فتاوای سیزده نفر از مراجع معظم تقلید/ متن اصلی از رساله امام خمینی و مُحشی حضرات آیات: سیستانی، صافی گلپایگانی، مکارم شیرازی، نوری همدانی، شبیری زنجانی، بهجت،فاضل،  اراکی، خویی، گلپایگانی، تبریزی.

---

۱- مطابق نظر آيت الله خامنه اي

زکات فطره فقير

228. آيا پرداخت زكات فطره بر كسى كه توان مالى ندارد، واجب است؟

ج) اگر فقير باشد، زكات فطره بر او واجب نيست و اگر سه كيلو گندم و مانند آن و يا قيمت آنها را دارد، مستحب است آن را به عنوان زكات فطره بدهد و چنانچه افرادى تحت تكفل دارد، مى‌‏تواند آن را به قصد فطره، بين نفرات خانواده دست گردان كنند و بهتر است نفر آخر، آن را به كسى بدهد كه از خودشان نباشد.

منبع: سایت هدانا برگرفته از استفتائات حضرت آیت الله العظمی خامنه ای.

---

۲- مطابق نظر آيت الله صافي گلپايگاني

كسي كه فقط به اندازه يك صاع كه تقريباً سه كيلو است گندم و مانند آن دارد، مستحب است زكات فطره را بدهد و چنان چه عيالاتي داشته باشد و بخواهد فطره آنان را هم بدهد مي‎تواند به قصد فطره، آن يك صاع را به يكي از عيالاتش بدهد و او هم به همين قصد به ديگري بدهد و هم چنين تا به نفر آخر برسد و بهتر است نفر آخر چيزي را كه مي‎گيرد به كسي بدهد كه از خودشان نباشد، و اگر يكي از آنها صغير باشد، ولي او به جاي او مي گيرد و احتياط آن است كه چيزي را كه براي صغير گرفته به كسي ندهد.

منبع: سایت هدانا برگرفته از استفتائات حضرت آیت الله العظمی صافي گلپايگاني

---

3- طبق نظر آيت الله سيستاني

مسأله ۲۰۰۴ ـ کسی که مخارج سال خود و عیالش را ندارد و کسبی هم ندارد که بتواند مخارج سال خود و عیالش را بگذراند، فقیر است و دادن زکات فطره بر او واجب نیست.

مسأله ۲۰۱۳ ـ کسی که فقط به‌اندازه یک صاع گندم و مانند آن را دارد، مستحب است زکات فطره را بدهد، و چنانچه عیالی داشته باشد و بخواهد فطره آنها را هم بدهد می‌تواند به قصد فطره، آن یک صاع را به یکی از عیالش بدهد، و او هم به همین قصد به دیگری بدهد، و همچنین تا به نفر آخر برسد، و بهتر است نفر آخر چیزی را که میگیرد به کسی بدهد که از خودشان نباشد، و اگر یکی از آنها صغیر یا دیوانه باشد، ولی او به‌جای او میگیرد، و احتیاط مستحب آن است که به قصد او نگیرد، بلکه برای خودش بگیرد.

منبع: سایت هدانا برگرفته از استفتائات حضرت آیت الله العظمی سيستاني.

---

 

استحباب زکات فطره بر فقیر 

مسأله 1698ـ مستحب است شخص فقیرى که فقط به اندازه یک صاع (تقریباً سه کیلو) گندم یا مانند آن دارد زکات فطره را بدهد و چنانچه عیالاتى داشته باشد و بخواهد فطره آنها را بپردازد، مى تواند آن یک صاع را به قصد فطره به یکى از آنان بدهد و او هم با همین قصد به دیگرى مى دهد، تا نفر آخر و بهتر است بعداً آن را به کسى بدهند که از خودشان نباشد و اگر یکى از آنها صغیر است ولى او به جاى او بگیرد و بعد به شخص دیگرى دهد.

منبع: سایت هدانا برگرفته از استفتائات حضرت آیت الله العظمی مكارم شيرازي.